Καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές έχουν ανοίξει οι κάλπες στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη διεξαγωγή μιας από τις πιο αμφίρροπες, και πιο σημαντικές προεδρικές εκλογές στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ταυτόχρονα, έχουν ιδιαίτερη σημασία για τις εξελίξεις σε παγκόσμια κλίμακα, με δεδομένη τη βαθιά οικονομική κρίση που διέρχεται ο πλανήτης τα τελευταία χρόνια. Είναι ίσως η πιο κρίσιμη από την εποχή της αναμέτρησης μεταξύ του Τζίμι Κάρτερ και του Ρόναλντ Ρέηγκαν, η οποία με την εκλογή Ρέηγκαν οδήγησε στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Έτσι και στη σημερινή εκλογή, αν ασχοληθεί κανείς με γνώση και σοβαρότητα και δεν περιοριστεί να αναπαράγει απλουστευτικές αναλύσεις σύμφωνα με τις οποίες ο Ομπάμα είναι ο «καλός» και ο Ρόμνει ο «κακός» , κατανοεί πως το αποτέλεσμα θα καθορίσει την κατεύθυνση που θα πάρει το διεθνές οικονομικό σύστημα τις επόμενες δεκαετίες.
Τους τελευταίους μήνες με ρωτάνε συνέχεια διάφοροι συνομιλητές μου, με πόση διαφορά θα νικήσει ο Ομπάμα. Τους απαντώ πως οι αμερικανικές εκλογές είναι σαν το αμερικανικό μπάσκετ. Όλα παίζονται μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο. Αυτή η «προτίμηση» στην πλευρά Ομπάμα, μπορεί να ικανοποιεί τις «φιλοαριστερές» εμμονές του Έλληνα, αλλά απέχει πολύ από τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι ίδιοι οι Αμερικανοί τους δύο υποψηφίους.
Σας βεβαιώνω λοιπόν πως στα μάτια της αμερικανικής κοινής γνώμης ο Ομπάμα είναι ο «Γιώργος Παπανδρέου» της Αμερικής. Στυλάκι, χαμόγελα, θεωρίες, πολλές δηλώσεις, πολλές ομιλίες και στο «δια ταύτα» της ανάπτυξης, τίποτα. Είναι λογικό λοιπόν η αναμέτρηση να εξελίσσεται σε θρίλερ για γερά νεύρα.
Άρα το πράγμα ήθελε μεγάλη προσοχή. Μπορεί να έχουμε αποδεχτεί πως πρέπει να σοβαρευτούμε στα δημοσιονομικά, στα φορολογικά ή στα θέματα της δημόσιας διοίκησης, δεν έχω ακούσει όμως κανέναν εκπρόσωπο του πολιτικού συστήματος να τονίσει πόσο αναγκαίο είναι να σοβαρευτούμε και στην εξωτερική πολιτική μας και ειδικά στις σχέσεις με την Ουάσινγκτον. Η περίοδος της ευρωπαϊκής χαρωπής ανεμελιάς έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Τώρα είναι η ώρα του ευρωσκεπτικισμού, αλλά αυτό από μόνο του δεν λέει τίποτα. Πρακτικά σημαίνει δεν κοιτάζω μόνο τι λέει και τι κάνει το Βερολίνο αλλά επιχειρώ να ανοίξω δρόμους που θα με φέρνουν σε επαφή με όλους του Παγκόσμιους Παίκτες, είτε πρόκειται για την Ουάσινγκτον, είτε για τη Μόσχα, είτε για το Πεκίνο, κοκ. Είναι πολύ στενή, μυωπική και εν τέλει αδιέξοδη η λογική που λέει « αφού είμαι στην Ευρώπη, κάνω ό,τι μου λένε οι Ευρωπαίοι», δηλαδή οι Γερμανοί.
Έτσι λόγω της καθημερινής ενασχόλησης πότε με τα βίτσια της κας Μέρκελ, τις όψιμες ανησυχίες της κοινοβουλευτικής ομάδας του virtual reality ΠΑΣΟΚ, και του εάν ο προερχόμενος από τη ΔΗΜΑΡ, Υπουργός Δικαιοσύνης θα υπογράψει το νομοσχέδιο για τα μέτρα έτσι ώστε να κατατεθεί στη Βουλή, η χώρα έχασε και πάλι το τρένο.
Σε μια στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μια τόσο αμφίρροπη εκλογική αναμέτρηση η Ελλάδα για μια ακόμη φορά έχει πάει να «μαζέψει βρούβες». Απούσα από παντού, χωρίς στρατηγική, χωρίς σχέδιο, χωρίς μελέτη εναλλακτικών σεναρίων. Παρακολουθεί τις αμερικανικές εκλογές χωρίς να έχει διαμορφώσει την παραμικρή προϋπόθεση ώστε να ελπίζει πως η νέα αμερικανική διακυβέρνηση, όποια κι αν είναι, θα εκδηλώσει μια συγκροτημένη παρέμβαση υπέρ της Ελλάδας. Αυτό θα έκανε μια σοβαρή χώρα, με εξωτερική πολιτική και με όραμα για το που θέλει να φτάσει. Εμείς απλά καθόμαστε και μαζεύουμε τα απόνερα.
Μόνο την τελευταία στιγμή και όπως πάντα σπασμωδικά, ο φίλος μου ο Δημήτρης ο Αβραμόπουλος θεώρησε σκόπιμο, εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας, να πάει Ουάσινγκτον να συναντηθεί και να φωτογραφηθεί περιχαρής μόνο με το ζεύγος Ομπάμα, απαξιώντας να επιδιώξει μια συνάντηση με τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων Μίτ Ρόμνει ή έστω με το στενό του επιτελείο. Δηλαδή το λάθος της εξαφάνισης της ελληνικής παρουσίας, επιχειρήθηκε να διορθωθεί με ένα δεύτερο λάθος.
Διότι όταν έρθει η ώρα της επίσκεψης του έλληνα πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον (και θα έρθει), αν στην καρέκλα του Προέδρου κάθεται ο Ρόμνει, στα 10 λεπτά που θα αφιερώσει για να ενημερωθεί από ικανότατους συμβούλους και με πολλά πτυχία, θα του επισημάνουν τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης ενάμισι μήνα πριν από τις εκλογές. Οπότε θα είναι εύκολο για το Ρόμνει να πει «Ελλάδα; Ποια Ελλάδα;».
Η απουσία στρατηγικής για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχει αφήσει ένα πελώριο κενό με αποτέλεσμα όποιος και να είναι ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, να μην έχει και πολύ μεγάλη σημασία για μας. Αλλά για αυτό, φταίμε εμείς. Θα μπορούσε να πει κάποιος πως το κενό θα το καλύψει η ομογένεια. Λάθος και πάλι. Δυστυχώς, η επιρροή της πάλαι ποτέ πανίσχυρης ελληνοαμερικανικής ομογένειας στις ΗΠΑ στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ αγγίζει πλέον τα όρια της ανυπαρξίας. Όχι γιατί δεν είναι αριθμητικά ισχυρή . Απλά διότι, όπως και στη «μητέρα Ελλάδα», υπάρχει παντελής ανυπαρξία στρατηγικής. Κανένας δεν κάθισε να προβληματιστεί και να σχεδιάσει έτσι ώστε να διαπραγματευτεί τη χρηματοδότηση και την ψήφο, πολιτεία – πολιτεία με τις ηγεσίες των δύο κομμάτων ώστε να μπορεί να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά αυτή τη στήριξη με την ενίσχυση των ελληνικών θέσεων στην Ουάσινγκτον. Όπως έγινε και στην Ελλάδα στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, έτσι και στις ΗΠΑ, το προσωπικό υπερίσχυσε του εθνικού. Επιτήδειοι πουλώντας «Ελλάδα» το έκαναν διαβατήριο προσωπικής επαγγελματικής εξέλιξης, χωρίς να προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό και εθνικά χρήσιμο.
Η Ελλάδα μέσα σε όλο αυτό τον κακό χαμό της παγκόσμιας οικονομίας το μόνο που διαθέτει είναι «οικόπεδο γωνία», το οποίο όμως το έχει κάνει να μοιάζει με «ξέφραγο αμπέλι».
Αυτό σημαίνει πως αν είσαι υπεύθυνη κυβέρνηση δεν τρέχεις μόνο για τα μέτρα. Ανοίγεις κανάλι επικοινωνίας με την Ουάσινγκτον, αναδεικνύεις την αξία του «οικοπέδου» στις επερχόμενες γεωπολιτικές ανακατατάξεις και συντονίζεις μαζί με τα πλέον σοβαρά στελέχη – και όχι τους «συνήθεις υπόπτους»- της ομογένειας μια στρατηγική διάθεσης χρήματος και ψήφων στην προεδρική εκλογή στο εσωτερικό των ΗΠΑ, με στόχο όποιο και να είναι το αποτέλεσμα να είσαι μέσα βάζοντας στην άκρη ρομαντισμούς και αυτοματισμούς.
Αυτό βέβαια γίνεται σε χώρες με πολιτικό σύστημα το οποίο δεν ασχολείται με λίστες διαφθοράς, με διπλωματικές υπηρεσίες που δεν ασχολούνται με πλειστηριασμούς του Sotheby’s και του Christie’s, και μη απαξιωμένες μυστικές υπηρεσίες που οι υπάλληλοι τους αναγκάζονται να κατέλθουν σε απεργία έξω από το Υπουργείο.
ΥΓ1: Η ευφυής «θεία από το Σικάγο» στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία που έδωσε λύσεις “out of the box” στις ανύπαντρες ανηψιές της, θα τα είχε καταφέρει πολύ καλύτερα στην αναβάθμιση των σχέσεων της Ελλάδας με το αμερικανικό πολιτικό σύστημα, από διάφορους πολιτικούς και διπλωματικούς «φωστήρες» που έκαναν την Ελλάδα να μοιάζει στα μάτια των Αμερικανών σαν μια πολύ, πολύ, πολύ μακρινή και αδιάφορη χώρα.
ΥΓ2: Με τη γνώση και την εμπειρία του ανθρώπου που έχει εργαστεί και ξέρει την Ουάσινγκτον, σε ένα από τα επόμενα άρθρα μου θα αναφερθώ στη στρατηγική που κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να ακολουθηθεί, έστω από δω και πέρα, προκειμένου να σώσουμε ό,τι σώζεται ακόμη.
