«Μια εικόνα που στοιχειώνει: ένα μωρό με δυο πρόσωπα που κοιτά ταυτόχρονα σε δυο σημεία. Στην άβυσσο και στον ουρανό. Τα κενά μάτια του ψάχνουν ένα μέλλον που δεν είναι εκεί». Έτσι περιγράφουν οι New York Times ένα γκράφιτι στο κέντρο της Αθήνας.
Η αμερικανική εφημερίδα σχολιάζει ότι όσο πετυχημένο και έξυπνο και αν ήταν το σχέδιο που τραβά τα βλέμματα των περαστικών, δεν παύει να αποτελεί μια μορφή ωμής διαμαρτυρίας «την ώρα που οι τοίχοι της Αθήνας γεμίζουν με κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα τέχνης».
«Οι Έλληνες βρίσκονται κάτω από αυξανόμενη πίεση. Αισθάνονται την ανάγκη να αντιδράσουν, να αντισταθούν και να εκφραστούν», δηλώνει στους NYT ο iNO, ο καλλιτέχνης του συγκεκριμένου γκράφιτι, που προσθέτει πως στοχεύει στο να τραβήξει την προσοχή στις κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης.
Καταδικασμένα ώς «βανδαλισμός» από κάποιους, αλλά εξυμνημένα ως προϊόντα τέχνης και έμπνευσης, τα γκράφιτι έχουν καλύψει τους τοίχους της πόλης, τα τρένα, τα αυτοκίνητα, τις τράπεζες, τα περίπτερα, ακόμη και μνημεία της Ακρόπολης. Αλλά τα δεδομένα που διαμόρφωσαν την ελληνική πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια έχουν ωθήσει το γκράφιτι από τα tags, τα συνθήματα και τα μικρά σχέδια στις τοιχογραφίες. Σε αυτό, σύμφωνα με την εφημερίδα συνέβαλαν και «οι στρατιές ανέργων και υποαπασχολούμενων νέων που έχουν πολύ χρόνο για να εκφράσουν την δυσφορία τους».
«Αν θέλετε να μάθετε για μια πόλη, κοιτάξτε τους τοίχους της», προτρέπει ο iNO.
H Αστυνομία σπανίως συλλαμβάνει νέους που κάνουν γκράφιτι εκτός και αν έχει υποψίες ότι συνδέονται με ακροαριστερές ομάδες ή με την Χρυσή Αυγή. To διπρόσωπο μωρό ο iNo το ζωγράφισε το πρωί χωρίς κανένας να παρέμβει, όμως οι περισσότεροι προτιμούν να δουλεύουν διακριτικά μέσα στο βράδυ και δεν δίνουν τα ονόματά τους φοβούμενοι τις Αρχές. «Τα μηνύματά τους είναι αντιστασιακά αγγίζοντας τα όρια του επαναστατικού», σχολιάζει η ανταποκρίτρια.
«Η μεσαία τάξη και η εργατική τάξη στην Ελλάδα έχουν καταστραφεί. Ο στόχος μου είναι να πετύχω μια κοινωνική και πολιτική αντιπροπαγάνδα και να κάνω τους ανθρώπους να σκεφτούν», είπε ο Mapet, ένας οδοντίατρος που είδε την ζωή του να καταστρέφεται από την κρίση. Ο Mapet την ώρα που μιλούσε στην εφημερίδα ζωγράφιζε σε ένα τοίχο έναν άντρα να κρατά μια μολότοφ.
Τα γκράφιτι κυριαρχούν στα Εξάρχεια, ενώ τελευταία τα βλέπει κανείς και στο Μεταξουργείο και τον Κεραμεικό. Αντιφασιστικές εικόνες, μηνύματα κατά του ρατσισμού, του καπιταλισμού και της εκμετάλλευσης, καρικατούρες τραπεζιτών και πολιτικών αλλά και αφίσες βρίσκονται από τοίχο σε τοίχο. Πολλοί από τους καλλιτέχνες είναι απόφοιτοι της Σχολής Καλών Τεχνών, η οποία διδάσκει την ζωγραφική στον δρόμο.
Τώρα, όμως, και οι δημοτικές αρχές βλέπουν θετικά τα γκράφιτι αναθέτοντας τοιχογραφίες σε κεντρικά κτίρια με την χορήγηση της σχετικής άδειας. Όμως πολλοί από τους 2000 και πλέον καλλιτέχνες δεν συμμερίζονται αυτή την άποψη καθώς πιστεύουν ότι πρόκειται για μια επιχείρηση των αρχών να καταστείλουν ήσυχα την πολιτική και κοινωνική έκφραση.
«Μην απατάστε. Το γκράφιτι είναι ένα όπλο επιρροής επειδή είναι τόσο εμφανές μέσα στην πόλη. Οι αρχές θέλουν να το αγκαλιάσουν ώστε να το κάνουν ουδέτερο και να το ελέγξουν. Είναι ένας τρόπος να σπάσουν το ηθικό μας», δήλωσε ο Χαρίτωνας Τσαμαντάκης, καλλιτέχνης γκράφιτι που εκδίδει το βιβλίο «Η Ιστορία του Ελληνικού Γκράφιτι». Ο iNO από την άλλη πλευρά θεωρεί ότι το κοινωνικό μήνυμα μπορεί να περάσει και μέσα από έργα που έχουν ανατεθεί στον καλλιτέχνη.
«Υπάρχουν πολλά άσχημα πράγματα που συμβαίνουν στην Ελλάδα», είπε ο Cacao Rocks, ένας καθηγητής Γαλλικών που επίσης είδε την κρίση να τον πετάει στον δρόμο. Μαζί με τον φίλο του, τον Thisisopium, γράφουν σε ένα τοίχο την λέξη «λάθος». «Όλο το σύστημα είναι λάθος. Είμαστε εδώ για να αλλάξουμε τους κανόνες», πρόσθεσε.
