Υπάρχουν άνθρωποι που «βλέπουν» το πρόσωπο του Ιησού πάνω στη φέτα ψωμιού του τοστ. Όπως εξηγεί καναδο- κινεζική νευροεπιστημονική έρευνα, δεν πρέπει κανείς να τους κοροϊδεύει καθώς πρόκειται για φαινόμενο που μπορεί να εξηγηθεί φυσικά και ψυχολογικά. Η ονομασία του είναι «παρειδωλία προσώπου». Η μελέτη ουσιαστικά είναι η πρώτη του είδους της, που μελέτησε σε βάθος το φαινόμενο.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τορόντο, δύο κινεζικών πανεπιστημίων και του Ινστιτούτου Αυτοματισμού της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, με επικεφαλής τον καθηγητή Κανγκ Λι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Cortex» (Φλοιός), πραγματοποίησαν μια σειρά από πειράματα σε 20 άνδρες εθελοντές ηλικίας 18 έως 25 ετών. Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου και νοητικές- συμπεριφορικές δοκιμασίες (τεστ).
Οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι είναι συνηθισμένο τελικά οι άνθρωποι να βλέπουν γύρω τους εικόνες (συνήθως διάσημων) προσώπων, λέξεων κ.α., ανάλογα με το τι περιμένουν να δουν, πράγμα που ενεργοποιεί συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου τους, οι οποίες εμπλέκονται στην επεξεργασία των εικόνων.
Ο συνδυασμός ψυχικών παραγόντων (η υποσυνείδητη προσδοκία να δεις κάτι) και φυσικών- νευροβιολογικών (ο τρόπος που δουλεύει ο εγκέφαλος) «συνωμοτούν» έτσι ώστε ένας άνθρωπος να νομίζει ότι βλέπει διάφορες εικόνες στα πιο απίθανα μέρη (όπως ο λεγόμενος «Ιησούς του τοστ»).
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι είναι κοινό στους ανθρώπους να βλέπουν ανύπαρκτα πράγματα, επειδή οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι είναι “καλωδιωμένοι” με μοναδικό τρόπο για να αναγνωρίζουν πρόσωπα, με αποτέλεσμα όταν υπάρχει ακόμη και η παραμικρή υπόνοια εμφάνισης των χαρακτηριστικών κάποιου προσώπου, ο εγκέφαλος να σπεύδει αυτομάτως να ερμηνεύσει ως πρόσωπο αυτό που βλέπει», δήλωσε ο Κανγκ Λι.
Επιστημονικά, το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «παρειδωλία προσώπου» και έχει ως συνέπεια μερικοί άνθρωποι (στην πραγματικότητα πολλοί άνθρωποι) να βλέπουν από τον Ιησού και την Παναγία έως τον Έλβις Πρίσλει σε σάντουιτς, στα κατακάθια του καφέ, στα δέντρα και στα σύννεφα.
«Οι περισσότεροι νομίζουν ότι πρέπει κανείς να έχει κάποιο ψυχικό ή νοητικό πρόβλημα για να βλέπει τέτοιες εικόνες, με συνέπεια όταν κάποιος μιλάει γι’ αυτές, να γελοιοποιείται», ανέφερε ο Κανγκ Λι και τόνισε ότι πρέπει κανείς να δει το φαινόμενο στις σωστές επιστημονικές διαστάσεις του, δικαιολογώντας τον εγκέφαλο για τις παρερμηνείες του.
Αν και το φαινόμενο είναι γνωστό εδώ και αιώνες, μέχρι πρόσφατα οι επιστήμονες δεν είχαν κατανοήσει τους ψυχολογικούς και νευρωνικούς μηχανισμούς που το εξηγούν. Η νέα μελέτη τελικά επιβεβαίωσε ότι η παρειδωλία δεν οφείλεται σε κάποια εγκεφαλική ανωμαλία ή σε ένα απλό παιγνίδι της φαντασίας. Αντίθετα, προκαλείται από τη δράση του προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου, που ερμηνεύει τις προσδοκίες του ατόμου. Στη συνέχεια, στέλνει τα ανάλογα σήματα στον οπτικό φλοιό, με τελικό αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να αναδημιουργεί οπτικά στον εξωτερικό κόσμο αυτό που κατά βάθος θέλει να δει κάποιος (ή που ο εγκέφαλος νομίζει ότι θέλει να δει κάποιος!).
Έτσι, σύμφωνα με τους ερευνητές, αντί να ισχύει η φράση «βλέποντας πιστεύω», ισχύει μάλλον το «πιστεύοντας βλέπω».
