Ομάδα βιολόγων και μηχανικών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Σαν Ντιέγκο, με επικεφαλής μια Ελληνίδα, παρουσίασε μια πολύ σημαντική έρευνα, σύμφωνα με το γνωστό περιοδικό στον τομέα της Βιολογίας, Journal of Cell Biology, η οποία ανοίγει νέους ορίζοντες για την ανάπτυξη νέων φαρμακολογικών στρατηγικών για τη θεραπεία χρόνιων φλεγμονωδών παθήσεων.
Πρόκειται για την Έφη Μπαστούνη, η οποία εργάζεται ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο University of California, San Diego. «Η ανακάλυψή μας αφορά την κατανόηση του μηχανιστικού τρόπου με τον οποίο τα λευκοκύτταρα (κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματός μας) κινούνται προς τις εστίες φλεγμονής» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Μπαστούνη, σημειώνοντας ότι «πιο συγκεκριμένα, ανακαλύψαμε πώς και τι είδους δυνάμεις παράγουν τα ουδετερόφιλα όπως και άλλοι μονοκύτταροι αμοιβαδοειδείς οργανισμοί κατά την κίνησή τους. Αυτό κατέστη δυνατό χάρη σε μια νέα τεχνική μέτρησης και υπολογισμού που έχουμε αναπτύξει στο εργαστήριό μας, η οποία μας επιτρέπει να δούμε με υψηλή ακρίβεια πώς αυτά τα τόσο μικροσκοπικά κύτταρα (~20 μm) προσκολλώνται σε επιφάνειες και ασκούν δυνάμεις σε αυτές προκειμένου να προχωρήσουν. Προς μεγάλη μας έκπληξη, βρήκαμε ότι τα λευκοκύτταρα προσκολλώνται σε δύο περιοχές (πρόσθια και οπίσθια), καθώς μετακινούνται και προχωράνε ουσιαστικά “περπατώντας” και άρα ακολουθώντας ένα σχετικά απλό μοτίβο. Μέχρι πρόσφατα, δεν ήταν κατανοητό με ποιο τρόπο τα κύτταρα αυτά κινούνται και αν ακολουθούν ακανόνιστη μηχανικά πορεία ή χωροχρονικά οργανωμένη».
Στην ερώτησή μας γιατί η μελέτη αυτή κρίνεται από επιστήμονες και αμερικανικά ΜΜΕ ως σημαντική και ποιοι ασθενείς μπορεί να επωφεληθούν, η κα Μπαστούνη ανέφερε ότι «οι μελέτες μας αφορούν το πεδίο της βασικής έρευνας και οι δυνητικές επιπτώσεις της εν λόγω έρευνας θα φανούν μακροπρόθεσμα. Η ανακάλυψη των βιοχημικών διεργασιών που το κύτταρο χρησιμοποιεί για να παράγει τις απαραίτητες δυνάμεις προκειμένου να μετακινηθεί, ανοίγει νέους ορίζοντες στη σχεδίαση φαρμάκων για τη θεραπεία πολλών χρόνιων φλεγμονωδών ασθενειών (όπως αρθρίτιδα, διαβήτης τύπου 1, σκλήρυνση κατά πλάκας), οι οποίες θα βασίζονται στον έλεγχο της μετανάστευσης των λευκοκυττάρων».
Η Έφη Μπαστούνη γεννήθηκε στην Ουάσιγκτον, την αμερικανική πρωτεύουσα, αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα. Φοίτησε στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το 2006, μετά την αποφοίτησή της, στα πλαίσια συνεργασίας της καθηγήτριας της Κωνσταντίνας Νικήτα με τον καθηγητή του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του University of Illinois at Urbana-Champaign, Τζον Γεωργιάδη, εργάστηκε για κάποιους μήνες στο εν λόγω πανεπιστήμιο.
Η έρευνα της σχετιζόταν με το θέμα της διπλωματικής της, που ήταν η ανάπτυξη ενός μαθηματικού μοντέλου παραμόρφωσης του τοιχώματος της καρωτιδικής αρτηρίας. Από τα πρώτα χρόνια φοίτησης στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, άρχισε να τρέφει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την έρευνα στο πεδίο της «Έμβιομηχανικής», όπως είπε, προσθέτοντας ότι η εμπειρία και επαφή που προσκόμισε, δουλεύοντας σε ένα αμερικανικό πανεπιστήμιο, καθώς και η πληθώρα ερευνητικών προγραμμάτων σε θέματα εμβιομηχανικής, ήταν οι λόγοι που αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές της στις ΗΠΑ.
Το 2007 ξεκίνησε το διδακτορικό της στο τμήμα Bioengineering του University of California, San Diego υπό την καθοδήγηση των καθηγητών Juan Lasheras (Department of Mechanical and Aerospace Engineering and Bioengineering, UCSD) και Richard Firtel (Division of Biological Sciences, Section of Cell and Developmental Biology, UCSD). Τα τελευταία εξίμιση χρόνια των σπουδών της, η έρευνα της είναι «διεπιστημονική», εννοώντας ότι ο χρόνος της δαπανάται εξίσου στον πάγκο και στο μικροσκόπιο σε ένα εργαστήριο μοριακής κυτταρικής βιολογίας (εργαστήριο Firtel) και στον υπολογιστή της στο τμήμα MAE (ομάδα Lasheras), αναπτύσσοντας και χρησιμοποιώντας εργαλεία μηχανικής και αναλυτικές τεχνικές.
Οι τελευταίες μελέτες της, αν και επικεντρωμένες σε ένα συγκεκριμένο τύπο κυττάρων (αμοιβαδοειδή τύπου), έχουν συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση ορισμένων εμβιομηχανικών πτυχών του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα αυτά μετακινούνται.
Τέλος, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα μελλοντικά σχέδιά της, επεσήμανε ότι σκοπεύει να συνεχίσει τις μελέτες της, πιθανώς σε κάποιο άλλο διακεκριμένο εργαστήριο, προκειμένου να διευρύνει τις βιολογικές της γνώσεις και να εξοικειωθεί με περαιτέρω τεχνικές εμβιομηχανικής. Θεωρεί ότι η έρευνα του μέλλοντος έγκειται στην διεπιστημονική προσέγγιση για την επίλυση βιολογικών και ιατρικών προβλημάτων, όπως για παράδειγμα στην έρευνα του καρκίνου.
