Οι φοιτητές του πανεπιστημίου Kean στο Νιου Τζέρσι των ΗΠΑ περιμένουν μέχρι και τρία χρόνια στις λίστες αναμονής, για να μπορέσουν να παρακολουθήσουν το μάθημα της Dr. Norma Bowe «Death in Perspective» (Η προοπτική του θανάτου). Στο πλαίσιο αυτού μια φορά επισκέφθηκαν το εργαστήριο ενός ιατροδικαστή και κοίταξαν τρία πτώματα επάνω σε μεταλλικά τραπέζια που υπήρχαν εκεί. Ο ένας άνθρωπος είχε πεθάνει από πυροβολισμό, ο δεύτερος είχε αυτοκτονήσει και ο τρίτος είχε πνιγεί.
Ο τελευταίος, μάλιστα, έμοιζε σα να είναι υπέρβαρος, αλλά δεν ήταν. Το σώμα του είχε «φουσκώσει» σα μπαλόνι. Οι αρχές θεώρησαν ότι ήταν ύποπτος τροχαίου ατυχήματος και πως είχε παρατήσει το θύμα του στον τόπο του εγκλήματος, με αποτέλεσμα να εξαπολύσουν ανθρωποκυνηγητό εναντίον του. Εκείνος εγκατέλειψε το αυτοκίνητό του και πήδηξε στον ποταμό Passaic.
Στο τραπέζι του ιατροδικαστή το πρόσωπό του έδειχνε έκπληκτο, με το στόμα του διάπλατα ανοιχτό, σαν να είχε καταλάβει ότι… είχε μόλις κάνει ένα λάθος, γράφει η Erika Hayasaki στη Wall Street Journal (WSJ).
Καθώς οι μαθητές συγκεντρώθηκαν γύρω από το πτώμα, ο ιατροδικαστής άνοιξε το θώρακά του.
Κάποιοι από τους φοιτητές συνέχισαν να κοιτάζουν με έκπληξη, ενώ άλλοι έτρεξαν έξω από την αίθουσα γιατί δεν άντεχαν ούτε τη θέα, ούτε τη μυρωδιά.
Αυτή η «μακάβρια επίσκεψη» είναι μία από τις «εκδρομές» που προγραμματίζει η Dr. Bowe κατά τη διάρκεια των μαθημάτων της.
Κάθε εξάμηνο, μαζί με τους φοιτητές της, βγαίνουν έξω από το αμφιθέατρο για να επισκεφθούν ένα νεκροταφείο, μια φυλακή υψίστης ασφαλείας όπου συναντώνται με δολοφόνους, ένα ίδρυμα φροντίδας βαριά ασθενών και ηλικιωμένων, ένα κρεματόριο και ένα γραφείο κηδειών, όπου επιλέγουν τα δικά τους… φέρετρα.
Οι εργασίες που παίρνουν για το σπίτι οι φοιτητές είναι εξίσου περίεργες: από το να γράψουν αποχαιρετιστήρια γράμματα σε νεκρούς αγαπημένους τους μέχρι τη διαθήκη τους.
Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται -και να είναι- μακάβρια, ωστόσο οι φοιτητές της Dr. Bowe αποκτούν μια μοναδική ικανότητα: να μιλούν ανοιχτά και με ειλικρίνεια για το θάνατο.
Στις μέρες μας, σχολιάζει η αρθρογράφος, ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός Αμερικανών αντιμετωπίζει το θάνατο ως μια αφηρημένη πιθανότητα. Πολλοί συμμετέχουν στα λεγόμενα «δείπνα του θανάτου», κατά τα οποία οι συνδαιτυμόνες συζητούν για το αναπόφευκτο του θανάτου, ενώ όπως ανέφερε η Lizzy Miles στη WSJ, στη χώρα έχουν «ξεπηδήσει» περισσότερες από 100 καφετέριες… ανάλογου περιεχομένου.
Τη δεκαετία του 1960 οι ακαδημαϊκοί Robert Fulton (κοινωνιολόγος από το πανεπιστήμιο της Μινεσότα) και Herman Feifel (ψυχολόγος στο Brooklyn College) διαφωνούσαν για το αν και κατά πόσο θα έπρεπε να συζητείται το θέμα του θανάτου στα πανεπιστήμια. Μέχρι τα τέλη του 1970 προσφέρονταν περισσότερα από 600 σχετικά μαθήματα σε όλες τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το βιβλίο «The Handbook of Death and Dying».
Σήμερα, υπάρχουν χιλιάδες σχετικά μαθήματα σε διάφορους επιστημονικούς τομείς, από την ιατρική μέχρι τη φιλοσοφία.
Όταν το 1984 η καθηγήτρια Illene Cupit στο πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν πρότεινε να κάνει ένα μάθημα για το θάνατο και την απώλεια, ο διευθυντής του τμήματος εμφανίστηκε προβληματισμένος, για το ποιος θα ενδιαφερόταν για ένα τέτοιο μάθημα.
Το τμήμα συμπληρώθηκε αμέσως.
«Ο θάνατος βγαίνει από την ντουλάπα» είπε πριν από ένα χρόνο σε ένα εκπαιδευτικό συνέδριο η Dr. Cupit, πλέον πρόεδρος της Ένωσης Association for Death Education and Counseling, στο οποίο συμμετείχαν 600 σύνεδροι από διάφορους επιστημονικούς τομείς.
Πολλοί από τους φοιτητές που παρακολουθούν το μάθημα της Dr. Bowe έχουν, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας από αυτούς, επηρεαστεί από το θάνατο –προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το θάνατο ενός κοντινού τους ατόμου από αυτοκτονία, τον ξαφνικό θάνατο των δικών τους, ή την απώλεια ενός συγγενικού προσώπου από κάποια ανίατη ασθένεια.
Το μάθημα τους προσέφερε τη δυνατότητα να προβληματιστούν επάνω σε ένα ζήτημα, για το οποίο η πλειοψηφία των ανθρώπων αρχίζει να σκέφτεται μόνο όταν φτάσει σε μεγάλη ηλικία ή μετά την παραλαβή μιας οριστικής ιατρικής διάγνωσης.
«Η δημοκρατία του θανάτου μας αφορά όλους είχε γράψει ο Dr. Feifel κάποτε» καταλήγει η αρθρογράφος και συνεχίζει: «Με το να το αρνείται, ή να το αγνοεί κανείς, στρεβλώνει το μοτίβο της ζωής… Όταν αποκτήσουμε συνειδητοποίηση του θανάτου, θα ενταθεί η συνειδητοποίηση της ζωής μας».
