Τα στοιχεία για την εξάπλωση του σακχαρώδη διαβήτη παγκοσμίως γίνονται όλο και πιο ανησυχητικά. Ο σακχαρώδης διαβήτης φαίνεται να εμφανίζεται όλο και σε νεότερες ηλικίες και, καινούριες έρευνες δείχνουν ότι, η γενιά μας (τα άτομα που έχουν γεννηθεί μεταξύ 1966-1980), η λεγόμενη γενιά Χ φαίνεται να έχει αυξημένο κίνδυνο για παχυσαρκία και σακχαρώδη διαβήτη, κατά 50% μεγαλύτερο σε σχέση με τους γονείς τους σε αντίστοιχη ηλικία.
Η γενιά μας μπορεί να έχει υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, να είναι πολύ πιο ενημερωμένη για θέματα υγείας, να κάνει πιο συχνά εξετάσεις αλλά κινείται πολύ λιγότερο, έχει πολύ πιο κακή διατρόφη και αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας, όλα παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη.
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα δεδομένα για τις Ελληνίδες γυναίκες. Στην χώρα μας έχουμε το ένα από τα υψηλότερα ποσοστά γυναικείας παχυσαρκίας στην Ευρώπη. Οι υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες έχουν πολλαπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη σε σχέση με τους άνδρες με τον ίδιο δείκτη μάζας σώματος.
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι μια χρόνια νόσος, που εξελίσσεται σε διάρκεια χρόνων και συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα μέχρι το σάκχαρο να ανέβει πολύ. Για το λόγο αυτό, σχεδόν οι μισοί άνθρωποι που πάσχουν από διαβήτη μπορεί να το αγνοούν για χρόνια, χάνοντας πολύτιμο χρόνο από την αποτελεσματική αντιμετώπιση του και την μείωση των πιθανών επιπλοκών στην υγεία τους. Η αργή αυτή εξέλιξη του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 μας δίνει χρόνο να δράσουμε και να προσπαθήσουμε να προλάβουμε τη νόσο.
Το πρώτο βήμα για την πρόληψη είναι να μάθουμε τί κίνδυνο έχουμε να αναπτύξουμε διαβήτη.
Ο Αμερικανικός Οργανισμός για τον Διαβήτη (American Diabetes Association) έχει αναπτύξει ένα πολύ εύκολο τεστ για να μπορέσει ο κάθε ένας από εμάς να υπολογίσει τον πιθανό κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη στο άμεσο μέλλον. Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου είναι:
• Ηλικία (άνω των 40 1 βαθμός, άνω των 50 2 βαθμοί, άνω των 60 3 βαθμοί).
• Φύλο (άνδρες 1 βαθμό, γυναίκες 0).
• Υπέρβαρο ή παχυσαρκία (δείκτης μάζας σώματος 25-30 1 βαθμός, 30-35 2 βαθμοί, >35 3 βαθμοί).
• Γυναίκα με ιστορικό διαβήτη κύησης (1 βαθμός).
• Πρώτου βαθμού συγγενής σε κάθε ηλικία (1 βαθμός).
• Ιστορικό υπέρτασης (1 βαθμός).
• Καθιστική ζωή (1 βαθμός).
Κάντε κι εσεις το τεστ! Αν το σύνολο των βαθμών που συγκεντρώνετε είναι >5 τότε έχετε ιδαίτερα αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη στην επόμενη 5ετία και θα πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας και να κάνετε αιματολογικό έλεγχο.
Πριν από τη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 προηγείται σχεδόν πάντα μια διαταραχή στον τρόπο που ο οργανισμός μας διαχειρίζεται τους υδατάνθρακες και στον τρόπο δράσης ορμονών που παράγονται από το πάνγκρεας με βασική την ινσουλίνη. Το σάκχαρο αρχίζει να ανεβαίνει πάνω από το φυσιολογικό στην φάση αυτή. Η περίοδος αυτή είναι ο λεγόμενος προδιαβήτης και η αναγνώριση του και σωστή αντιμετώπιση του είναι εξαιρετικά σημαντική για την ταχύτητα εξέλιξης το προδιαβήτη σε διαβήτη. Η διάγνωση του προδιαβήτη τίθεται όταν σε εξετάσεις αίματος (τουλάχιστον 2 διαφορετικές μετρήσεις) έχουμε:
• Σάκχαρο νηστείας 100-125 mg/dl.
• Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1C 5.7-6.4%.
• Σάκχαρο 2 ώρες μετά από φόρτιση με υδατάνθρακες (καμπύλη σακχάρου) 140-199 mg/dl.
Αν ανήκετε σε μια από τις κατηγορίες που έχουν αυξημένο κίνδυνο ή έχετε ήδη αναπτύξει προδιαβήτη, πρέπει να δράσετε άμεσα ώστε να καθηστερίσετε την διάγνωση του διαβήτη και τις επιπλοκές που αυτή συνεπάγεται για όσο τον δυνατό μεγαλύτερο διάστημα.
Πώς μπορείτε να προλάβετε το διαβήτη;
Προσπαθήστε να αναστρέψετε έναν-έναν τους παράγοντες κινδύνου που παρουσιάζετε.
1. Έαν είσαστε υπέρβαρος ή παχύσαρκος, Χάστε βάρος. Μείωση του βάρους σώματος ακόμα και 5-7% σε ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο άτομο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατά 60%
2. Εάν κάνετε καθιστική ζωή, Αυξήστε την δραστηριότητα σας. Ακόμα και ήπια άσκηση όπως γρήγορο περπάτημα, αν γίνεται συστηματικά και τουλάχιστον για 150 λεπτά την εβδομάδα (30 λεπτά την ημέρα 5 φορές την εβδομάδα) μπορεί να μειωσει σημαντικά τον κίνδυνο για διαβήτη. Μην περνάτε πάνω από 2 ώρες την εβδομάδα μπροστά στην τηλεόραση. Πάρτε έναν μετρητή βημάτων και προσπαθήστε να κάνετε κοντά στα 10.000 βήματα την ημέρα για να αποφύγετε την καθιστική ζωή
3. Εάν έχετε υπέρταση, μειώστε το αλάτι στην διατροφή σας και ακολουθείστε τις οδηγίες του ιατρού σας για να μειώσετε την πίεση σας
4. Εάν είσαστε γυναίκα με ιστορικό διαβήτη κύησης, φροντίστε να χάσετε όλα τα κιλά της εγκυμοσύνης και να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος με σωστή διατροφή και άσκηση
5. Αλλάξτε διατροφή και ακολουθήστε μια διατροφή με πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, όσπρια, ψάρια και άπαχη πρωτείνη και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά (η σωστή μεσογειακή διατροφή)
6. Μιλήστε στον ιατρό σας για το σωστό πρόγραμμα πρόληψης για εσάς και για την πιθανή ανάγκη χορήγησης φαρμάκων
Υπολιγίζεται ότι περίπου 10% των Ελληνων έχει διαβήτη και οι περισσότεροι από αυτούς δεν το γνωρίζουν. Το πρώτο βήμα για να αντιμετωπίσουμε αυτή την μάστιγα είναι να ενημερωθούμε και να την προλάβουμε!
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.endodiabetes.gr, Μεντζελοπούλου Παρασκευή – Ενδοκρινολόγος Λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, τηλ: 210 7488801
