Πνιγμένη καθώς είναι σε μια μόνιμη κατάσταση “διαχείρισης κρίσης”, η ελληνική κυβέρνηση αλλά και η ελληνική κοινωνία ελάχιστα ασχολούνται με τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία. Κι όμως, η νευρικότητα και η ανησυχία που επικρατεί, είναι ορατή διά γυμνού οφθαλμού και οι συνέπειες για την Ελλάδα μπορεί να αποδειχθούν εξαιρετικά αρνητικές.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η δημοσιοποίηση των πρακτικών της FED αποκάλυψε ότι έχει ξεκινήσει η συζήτηση για την αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων. Από την πλειονότητα των διεθνών οικονομικών παραγόντων η στιγμή της αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων θεωρείται εντελώς κρίσιμη: τότε θα αποκαλυφθεί πραγματικά αν η σταδιακή διακοπή της αμερικανικής “ποσοτικής χαλάρωσης” θα απορροφηθεί χωρίς επικίνδυνους κραδασμούς από την αμερικανική αλλά και την παγκόσμια οικονομία. Πάντως, σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις που ύστερα από μακφρά περίοδο πτώσης των επιτοκίων και ανόδου των αγορών, υπήρξε αύξηση επιτοκίων, οι αγορές μπήκαν σε μεγάλες περιπέτειες. Έτσι, παρόλο που η αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων τοποθετείται προς τα τέλη του 2014 ή στις αρχές του 2015, και μόνο το γεγονός ότι άνοιξε αυτή η συζήτηση στη FED, άρκεσε για να προκαλέσει νευρικότητα στη Wall Street.
Τις ανησυχίες επέτεινε το ΔΝΤ, κρούοντας τον “κώδωνα του κινδύνου” για τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι αναπτυσσόμενες οικονομίες το 2014. Στην έκθεσή του ενόψει της επικείμενης συνόδου των G-20 στην Αυστραλία, το ΔΝΤ υπογραμμίζει δύο κατηγορίες προβλημάτων: τα κατεξοχήν οικονομικά (εστιάζοντας ιδιαίτερα στις Ινδία και Τουρκία), αλλά και τα πολιτικο-οικονομικά, σε χώρες όπως η Ουκρανία, η Αργεντινή, η Τουρκία και η Νότιος Αφρική. Η πρόσφατη μεγάλη αναταραχή εξαιτίας της μαζικής φυγής κεφαλαίων στις αναπτυσσόμενες αγορές έχει προσωρινά κοπάσει, αλλά οι πληγές παραμένουν και κανείς οικονομικός παράγοντας δεν πιστεύει ότι η “περιπέτεια” έχει τελειώσει.
Στην από δω πλευρά του Ατλαντικού, η Ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερα διλήμματα. Ο συνδυασμός ύφεσης σε ορισμένες χώρες ή στασιμότητας με πολύ χαμηλό πληθωρισμό ή αποπληθωρισμό στις χώρες της ύφεσης, απειλεί την Ευρωζώνη με καθοδικό “σπιράλ” που οδηγεί κατευθείαν στην έκρηξη όλων των προβλημάτων: του τραπεζικού τομέα, των κρατικών χρεών, της ύφεσης και της ανεργίας. Ο Ντράγκι και η πλειονότητα των μελών του ΔΣ της ΕΚΤ θεωρούν ότι έφτασε η ώρα της ευρωπαϊκής “ποσοτικής χαλάρωσης”. Όμως η γερμανική “ορθοδοξία” και τα νομικά προβλήματα που δημιουργεί η γερμανική προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά του ΟΜΤ (πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά), αλλά και η καθυστέρηση του χρονοδιαγράμματος για την τραπεζική “ενοποίηση”, θέτουν ισχυρά προσκόμματα σε μια τέτοια προοπτική. Σε κάθε περίπτωση, απομακρύνουν το χρονικό ορίζοντά της. Πώς θα αντιδράσουν οι οικονομίες της Ευρωζώνης χωρίς μια ευρωπαϊκή “ποσοτική χαλάρωση” και σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον εξαιρετικά ασταθές και με μεγάλα ρίσκα;
Ιδού, λοιπόν, γιατί το 2014 προμηνύεται κάθε άλλο παρά έτος σταθερότητας στην παγκόσμια οικοονμία και στην ευρωπαϊκή οικονομία ιδιαίτερα. Και δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι το ορόσημο των ευρωεκλογών πιθανότατα θα προσθέσει στις υπάρχουσες αβεβαιότητες και το πολιτικό ρίσκο…
