Σε ύφεση 2,9% βυθίστηκε το πρώτο τρίμηνο του 2014 η αμερικανική οικονομία. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μείωση του αμερικανικού ΑΕΠ από το πρώτο τρίμηνο του 2009! Κοντά σε αυτό, τα στοιχεία για την ιδιωτική κατανάλωση και τις νέες αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας το Μάιο είναι επίσης απογοητευτικές, αφού γνώρισαν μείωση και αύξηση αντίστοιχα. Ακόμη χειρότερα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε το Μάιο κατά 1,8% σε ετήσια βάση, στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 19 μηνών. Ένας «μεγαλοπρεπής» συνδυασμός ύφεσης – αύξησης της ανεργίας – μείωσης της ιδιωτικής κατανάλωσης και πληθωρισμού εμφανίζεται σαν σοβαρός κίνδυνος για την αμερικανική οικονομία.
Το αμερικανικό χρηματιστήριο «χαιρέτισε» τα νέα αυτά στοιχεία με διήμερη πτώση, αλλά οι… διαβρωτικές τους επιδράσεις αναμένεται ότι θα εκδηλωθούν σε «δεύτερο χρόνο».
Η επιστροφή της ύφεσης στην αμερικανική οικονομία και μάλιστα σε τόσο υψηλό ποσοστό, είναι ένα γεγονός ιδιαίτερης σημασίας, για πολλούς και βασικούς λόγους:
- Διότι η αμερικανική οικονομία εξακολουθεί να αποτελεί τον παγκόσμιο deader. Όχι μόνο εξαιτίας της βαρύτητας του αμερικανικού ΑΕΠ, αλλά και εξαιτίας του ηγεμονικού ρόλου του δολαρίου ως παγκόσμιου νομίσματος καθώς επίσης και εξαιτίας της παγκόσμιας εμβέλειας των αμερικανικών ιδιωτικών ομίλων και τραπεζών.
- Διότι εξακολουθεί να ισχύει πως «όταν οι ΗΠΑ φταρνίζονται, η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος κινδυνεύουν από πνευμονία». Η χρηματο-οικονομική αναταραχή και το φρενάρισμα της ανάπτυξης στις λεγόμενες Αναπτυσσόμενες οικονομίες (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Ρωσία, Νότια Αφρική, Τουρκία κ.λπ.) απέδειξε περίτρανα ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν σαν η «ατμομηχανή» που θα βγάλει την παγκόσμια οικοονμία από την κρίση – αντίθετα, έγιναν και οι ίδιες μέρος του προβλήματος. Όσο για την Ευρώπη, αυτή εξακολουθεί να θεωρείται ο «μεγάλος ασθενής» μεταξύ των μεγάλων παγκόσμιων οικονομικών πόλων. Το γεγονός ότι «οι ΗΠΑ (ξανα)πέφτουν πριν η Ευρώπη σηκωθεί» είναι ένας πολύ κακός συνδυασμός για την παγκόσμια οικονομία.
- Η -έστω και ασθενική- ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας από το 2011, έδωσε τον «τόνο» και υπήρξε ο θεμελιώδης παράγοντας σχετικής σταθεροποίησης για την παγκόσμια οικονομία. Όμως, η αμερικανική «συνταγή» (κόψιμο χρήματος και διατήρηση υψηλών ελλειμμάτων και χρέους) όχι μόνο δεν είναι εξαγώγιμη αλλά συνιστά ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας από την κρίση με εξαγωγή των προβλημάτων της σε τρίτους – κυρίως στις Αναπτυσσόμενες χώρες.
- Η προαναφερθείσα αμερικανική «συνταγή» έχει δημιουργήσει ξανά νέες χρηματο-οικονομικές «φούσκες», στα χρηματιστήρια, τα παράγωγα και τα ομόλογα. Διότι η τεράστια ρευστότητα που «εξαπέλυσε» η ομοσπονδιακή αμερικανική κεντρική τράπεζα στην παγκόσμια οικονομία με την «ποσοστική χαλάρωση» και οι τεράστιες μάζες κερδών (τα οποία από το 2011-2012 ανέκαμψαν στα προ της κρίσης επίπεδα), έπρεπε κάπου να επενδυθούν. Και αφού λόγω καχεκτικής ανάπτυξης (εξαιτίας της παγκόσμιας λιτότητας) δεν μπορούσαν αν επενδυθούν στην «πραγματική οικονομία», δηλαδή παραγωγικά, επενδύθηκαν σε κάθε λογής χρηματο-οικονομικά προϊόντα. Αυτές οι «φούσκες» μπορούσαν να συνυπάρξουν με μια καχεκτική -έστω- ανάπτυξη και με «ποσοστική χαλάρωση», είναι όμως εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να συνυπάρξουν με ύφεση και διακοπή της «ποσοτικής χαλάρωσης».
Οι εξελίξεις των επόμενων κιόλας μηνών στην αμερικανική οικονομία θα δώσουν πιο ασφαλείς αποδείξεις αν πρόκειται για πιο μόνιμες τάσεις ή για προσωρινή «διαταραχή». Αν πρόκειται για το δεύτερο, τότε θα υπάρχει χρόνος για να επανεξεταστεί το μοντέλο εξόδου από την κρίση, το οποίο είναι σε κάθε περίπτωση φανερό ότι πάσχει ενδογενώς. Αν όμως οι τάσεις αυτές στην αμερικανική οικονομία επιβεβαιωθούν και τους επόμενους μήνες, τότε ίσως βρεθούμε μπροστά σε μια σοβαρή υποτροπή της παγκόσμιας κρίσης…
