Ο ουρανός γίνεται κόκκινος και καυτός. Σύννεφα σκόνης καλύπτουν την ατμόσφαιρα. Οι θάλασσες και οι ωκεανοί κοχλάζουν. Ολόκληρη η Γη, απ΄ άκρη σ΄ άκρη, τρέμει συθέμελα, για μισή ώρα. Τσουνάμι βιβλικών διαστάσεων σαρώνουν την επιφάνεια. Πετρώματα εξατμίζονται και περικυκλώνουν την υδρόγειο, συμπυκνωμένα σε υγρά σταγονίδια, πριν σταθεροποιηθούν και πέσουν ξανά προς τα κάτω. Δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Είναι η καθημερινότητα του πλανήτη μας, πριν από 3 με 4 δισεκατομμύρια χρόνια.
Τότε, η Γη βίωνε μία ταραγμένη εποχή. Οι ειδικοί την αποκαλούν περίοδο του Ύστερου Βαρύ Βομβαρδισμού. Μία περίοδος που, κυριολεκτικά, στον πλανήτη, έβρεχε αστεροειδείς, συχνά, τεράστιου μεγέθους. Και, αν και πολλές από τις περιοχές που προσγειώθηκαν αυτοί οι αστεροειδείς χάθηκαν – είτε λόγω της διάβρωσης, είτε λόγω της κίνησης του φλοιού της Γης, είτε λόγω άλλων δυνάμεων, καθώς ο πλανήτης εξελίχθηκε – οι γεωλόγοι έχουν βρει αρκετά σημεία όπου, ακόμα, απαντώνται αποδείξεις των συγκρούσεων.
Ένα από αυτά βρίσκεται στη Νότια Αφρική και είναι γνωστό ως “ζώνη νεφρίτη Barberton”. Συγκεκριμένα, πριν από μία δεκαετία, ο Donald Lowe, γεωλόγος του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, παρατήρησε, εκεί, γεωλογικούς σχηματισμούς, οι οποίοι θεώρησε ότι δημιουργήθηκαν από τη πτώση ενός αστεροειδή. Και τώρα, δέκα χρόνια μετά, νέα έρευνα, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος, υπολογίζει πόσο μεγάλος ήταν ο εν λόγω αστεροειδής και ποιες επιπτώσεις είχε για τον πλανήτη η σύγκρουση μαζί του.
Η νέα δουλειά, η οποία έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Geochemistry, Geophysics, Geosystems της Αμερικάνικης Γεωλογικής Ένωσης (AGU), αποκαλύπτει τη δύναμη και την κλίμακα του τρομακτικού γεγονότος, που πιστεύεται ότι συνέβηκε πριν από 3,26 δισεκατομμύρια χρόνια. Η μελέτη σηματοδοτεί την πρώτη φορά που επιστήμονες χαρτογραφούν, με αυτόν τον τρόπο, μία σύγκρουση που έγινε κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου στην ιστορία εξέλιξης της Γης.
Αστεροειδής γίγαντας κατέστρεψε τα πάντα στον διάβα του
Τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η έρευνα είναι, ομολογουμένως, εντυπωσιακά. Όπως δήλωσε ο Lowe, σε δελτίο τύπου της AGU, “γνωρίζαμε ότι ήταν μεγάλος [σ.σ. ο αστεροειδής], αλλά δεν ξέραμε πόσο”. Τελικά, σύμφωνα με τα ευρήματα, τη Γη χτύπησε ένας αστεροειδής, σχεδόν, 8 φορές το μέγεθος της Αθήνας, και 3 με 5 φορές μεγαλύτερος από τον βράχο που θεωρείται ότι εξαφάνισε τους δεινόσαυρους. Η σύγκρουση δημιούργησε κρατήρα με διάμετρο 500 χιλιόμετρα – περίπου, όση και η απόσταση μεταξύ Αθήνας – Θεσσαλονίκης!
Ο τεράστιος αστεροειδής πιστεύεται ότι συγκρούστηκε με τη Γη με ταχύτητα 20 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Το τράνταγμα, μεγαλύτερο από έναν σεισμό μεγέθους 10,8 στην κλίμακα Ρίχτερ, πυροδότησε σεισμικά κύματα, τα οποία ταξίδεψαν για εκατοντάδες χιλιόμετρα, διαλύοντας πετρώματα και πυροδοτώντας και άλλους μεγάλους σεισμούς. Τσουνάμι, κατά πολύ μεγαλύτερα από εκείνα που έχουν προκαλέσει πρόσφατοι σεισμοί, σάρωσαν τους ωκεανούς, που εκείνη την περίοδο κάλυπταν το μεγαλύτερο μέρος της γήινης επιφάνειας.
Η σύγκρουση δεν μπορεί παρά να ήταν καταστροφική, για το περιβάλλον της επιφάνειας. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος και τις επιπτώσεις της ζημιάς, αρκεί να αναλογιστούμε ότι ο μικρότερος αστεροειδής που θεωρούμε ότι εξαφάνισε τους δεινόσαυρους, υπολογίζουμε να απελευθέρωσε ενέργεια ένα δισεκατομμύριο φορές ισχυρότερη από τις ατομικές βόμβες που ισοπέδωσαν Χιροσίμα και Ναγκασάκι! Η ενέργεια που, λογικά, θα απελευθέρωσε η αρχαία σύγκρουση που αποκαλύπτεται τώρα, μάλλον, δύσκολα γίνεται αντιληπτή.
Πρακτικές εφαρμογές της μελέτης
Η ακριβής τοποθεσία της σύγκρουσης δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια. Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, πάντως, ο αστεροειδής πρέπει να έπεσε αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη ζώνη του Barberton, όπου βρέθηκαν τα σημάδια από τις συνέπειες της πτώσης. “Δεν μπορούμε να πάμε στις τοποθεσίες που έγιναν οι συγκρούσεις. Για να καταλάβουμε καλύτερα τα μεγέθη και τα αποτελέσματά τους, χρειαζόμαστε μελέτες σαν αυτή”, δήλωσε σχετικά ο Lowe, στο ίδιο δελτίο τύπου.
Τα ευρήματα της μελέτης έχουν σημαντικές εφαρμογές για την κατανόηση της πρώιμης Γης και του τρόπου που διαμορφώθηκε ο πλανήτης. Οι ειδικοί αναμένεται να χρησιμοποιήσουν τα νέα γεωλογικά στοιχεία, για να ενώσουν τα κομμάτια του παζλ της ιστορίας της Γης, κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου. Η σύγκρουση μπορεί να διατάραξε τον φλοιό και το τεκτονικό σύστημα του πλανήτη, τα πρώτα χρόνια ύπαρξής του, οδηγώντας στη δημιουργία ενός νεότερου, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης.
Η αναπαράσταση της σύγκρουσης του αστεροειδή μπορεί, ακόμη, να βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν καλύτερα τις συνθήκες υπό τις οποίες εξελίχθηκε η πρώιμη ζωή στον πλανήτη. Πέρα από το να αλλάξει την ίδια τη Γη, η σύγκρουση, πιθανότατα, προκάλεσε περιβαλλοντικές αλλαγές που δεν αποκλείεται να οδήγησαν στην εξαφάνιση πολλών μικροσκοπικών οργανισμών που ζούσαν στον πλανήτη μας, επιτρέποντας σε άλλους οργανισμούς να εξελιχθούν.
