Σε δεινή θέση έχουν περιέλθει οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι της χώρας εξ αιτίας της δριμείας λιτότητας που πλήττει τη χώρα και η οποία έχει «τσακίσει» την αγορά του βιβλίου.
Βιβλιοπωλεία κλείνουν, χονδρέμποροι και διακινητές βιβλίων κλείνουν και τα «κανόνια» βροντούν. Η κρίση στην αγορά του βιβλίου εκδηλώνεται σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και εμπορίας και σύμφωνα με τις προβλέψεις ειδικών, το 2013 θα σημειωθεί κάθετη μείωση του αριθμού των νέων εκδόσεων, αλλά και συγχωνεύσεις εκδοτικών οίκων σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακος.
Οι βασικές αιτίες στην κρίση που μαστίζει τους εκδότες είναι η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στην αγορά. Οι εκδότες όμηροι των χονδρεμπόρων και των βιβλιοπωλών αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο ρίσκο, καθώς στέλνουν την παραγωγή τους επί πιστώσει. Τις τελευταίες βδομάδες και παρά το γεγονός ότι οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι κατ΄ εξοχήν καλή περίοδος για την αγορά του βιβλίου, οι εκδότες γράφουν πιστωτικά τιμολόγια για τις επιστροφές που έχουν.
Δεύτερη αιτία της κρίσης είναι η στάση πληρωμών του δημοσίου, κυρίως σε ότι αφορά τα πανεπιστημιακά συγγράμματα, που έχει φέρει σε δύσκολη θέση πολλούς εκδότες που έχουν πληρώσει τεράστια ποσά ΦΠΑ, ενώ οι καθηγητές-συγγραφείς τους πιέζουν για τα δικαιώματά τους.
Τρίτη αιτία της κρίσης είναι δομικού χαρακτήρα. Η είσοδος των εφημερίδων στην αγορά του βιβλίου έχει κάνει ζημιά στην εκδοτική αγορά, καθώς τα έντυπα μπήκαν και στην αγορά των πνευματικών δικαιωμάτων, αλλάζοντας δραματικά τα τελευταία χρόνια τα κόστη και στην απόκτηση τίτλων και στην αγορά. Ακόμη και τα bazaar που οργανώνουν οι εφημερίδες αφαιρούν δυνητικούς αγοραστές από τους άλλους εκδότες που θεωρούν πως οι κανόνες ανταγωνισμού άλλαξαν εις βάρος των μικρών δραματικά.
Μέσα στο κλίμα αυτό, η συνεχιζόμενη έκδοση νέων βιβλίων συνδέεται με τα συμβόλαια που είχαν υπογράψει τα χρόνια της ευμάρειας οι εκδότες βιβλίων. Ήταν υποχρεωμένοι, παρά την κρίση, να εκτελούν τα συμβόλαια γιατί οι ρήτρες μη έκδοσης είναι ασήκωτες. Το 2013 ολοκληρώνονται αυτές οι υποχρεώσεις και έτσι, αναμένεται να σημειωθεί δραματική πτώση των νέων εκδόσεων.
Σε πρόσφατη μελέτη του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου καταγράφεται η αισθητή κάμψη της αγοράς μεταξύ 2008 που αυτή έκανε το pick της. Συγκεκριμένα, οι νέοι τίτλοι από 10.680 το 2008 έπεσαν στους 8.333 το 2011, οι εκδοτικοί οίκοι από 1093 περιορίστηκαν σε 927, οι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εκδότες από 227 μειώθηκαν στους 137, ενώ η μέση τιμή λιανικής διατηρήθηκε στο 17, 12 ευρώ. Εκτιμάται ότι το 2012 θα καταγράψει σημαντική μείωση των τιμών, δεδομένου ότι και οι συγγραφείς έχουν μειώσει αισθητά το ποσοστό τους.
Έγκυρος παρατηρητής της αγοράς του βιβλίου εκτιμά ότι όπως και στους άλλους κλάδους θα υπάρξει συγκέντρωση με συγχωνεύσεις και συνεργασίες, κυρίως στη διανομή και με την ίδρυση κοινοπρακτικών βιβλιοπωλείων. Δυστυχώς, επισημαίνει, οι καλοί μεσαίοι και μικροί εκδότες, που θα μπορούσαν να συγκροτήσουν νέες δομές, είτε διακατέχονται από τον εγωισμό της αυτοδημιουργίας, είτε από την έλλειψη έμπειρων μάνατζερ. Σε ότι αφορά τους μεγάλους εκδότες, παρά τις επιτυχίες που έχουν κάνει, αντιμετωπίζουν πλέον άλλης τάξεως χρηματοοικονομικά προβλήματα…
