Γράφει ο Νίκος Μαρκάτος ,
Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ, π. πρύτανης
Το Πολυτεχνείο, είτε το θέλουν είτε όχι, ξένοι και ντόπιοι παράγοντες που επιδιώκουν να κηδεμονεύουν τον τόπο, αποτελεί κορυφαίο γεγονός της νεότερης ιστορίας μας. Είναι συνέχεια των αγώνων της γενιάς της Εθνικής Αντίστασης, του 1-1-4, και αποτελεί την κορύφωση της αντιδικτατορικής πάλης του λαού μας. Σαράντα ένα χρόνια πέρασαν, σαράντα ένα χρόνια δεν ξεχνάμε. Η εξέγερση του ΄73 ήταν πράξη χιλιάδων. Η οργή τους έφερε στο Πολυτεχνείο. Η αντίθεση με τη βία, το φασισμό, τη συνθηκολόγηση, την ανοχή, τον εμπαιγμό. Τότε και τώρα το πρόσωπο του Πολυτεχνείου μας πείθει, γιατί κατοχύρωσε στην πράξη το δικαίωμα να σκεφτόμαστε, να εκφραζόμαστε και να δρούμε ελεύθερα. Να κρίνουμε. Να ελέγχουμε. Να Αγωνιστούμε. Να συνυπάρξουμε. Στη σημερινή πραγματικότητα όμως, της γενικευμένης οικονομικής κοινωνικής και πολιτιστικής κρίσης και απαξίωσης, είναι ισχυρότατες οι δυνάμεις που επιχειρούν να κάμψουν κάθε ατομική ή πολύ περισσότερο συλλογική πρωτοβουλία αυτών που ορθώνουν το ανάστημά τους για διέξοδο από την κρίση, και μάλιστα όταν αμφισβητούν με τη στάση τους τη δυνατότητα των κομματικών μηχανισμών και της υπό κρίση πολιτικής τους, να δώσουν λύσεις μακριά από συλλογικές-κοινωνικές προσπάθειες και ανατάσεις.
Η έξοδος από την σημερινή κρίση δεν μπορεί να βασιστεί σε μία μόνο “πρόταση”. Απαιτεί έναν τρόπο ζωής εκ μέρους της ηγεσίας, μια πολιτική συμπεριφορά, αξίες και σχέσεις που μπορούν να εμπνευστούν από το Πολυτεχνείο και τη γενιά που τις πραγμάτωσε. Ζητάμε μια αποφασιστική, στιβαρή και έντιμη πολιτική. Αγωνιζόμαστε για ανύψωση του Εθνικού μας γοήτρου, για μια Ειρηνική και δημιουργική ζωή του λαού μας και όλου του Κόσμου. Φοιτητές και Φοιτήτριες, νέοι και νέες, αντισταθείτε . Τα ολέθρια προβλήματα που το σύστημα ,και η ανίκανη κυβέρνηση του ,φορτώνει στις πλάτες των νέων μας, κατηγορώντας τους ταυτόχρονα που διαμαρτύρονται, παραμένουν και αυξάνονται καθημερινά.. Τα μηνύματα του Πολυτεχνείου ενάντια στη βαρετή, διεφθαρμένη, παράλογη και αδιέξοδη κοινωνία στην οποία ορισμένοι μας οδηγούν και επιδιώκουν να ζήσουμε, παραμένουν. Αντισταθείτε! Η ταπεινότητα μου στην παρούσα συγκυρία έχει να αφιερώσει στη σημερινή ημέρα μόνο ένα Μανιφέστο για την Υπεράσπιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου.
Διακήρυξη για την Υπεράσπιση του Ελληνικού Πανεπιστημίου
Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι σε κρίση λόγω μαζικής υποχρηματοδότησης σε συνδυασμό με την ανικανότητα και άγνοια των Υπουργών, με την επιχειρούμενη χειραγώγηση και εμπορευματοποίηση και με τη βίαιη εισαγωγή πρακτικών του νέου «διευθυντισμού» («managerialism”). Για όσους δεν το γνωρίζουν ο «διευθυντισμός» είναι η ιδεολογική αρχή ότι οι κοινωνίες είναι αντίστοιχες με το άθροισμα των συναλλαγών που πραγματοποιούν οι διευθυντές των οργανισμών!! Ξεκίνησε τις δεκαετίες του ’20 και του ’30 στο Harvard Business School από τον καθηγητή Mayo, που είδε την δημοκρατία ως διχαστική και με έλλειμμα κοινωνικού πνεύματος. Οφείλουμε να αγωνισθούμε για τις παρακάτω αρχές, που αποτελούν παγκόσμιες σταθερές (αντίστοιχες κυκλοφορούν σε Αγγλία και Ιρλανδία), για να υπερασπιστούμε την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα.
- Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι δημόσιο αγαθό, και όχι ένα ιδιωτικό κερδοφόρο Ίδρυμα, και τα επιχειρηματικά και βιομηχανικά ενδιαφέροντα δεν πρέπει να υπαγορεύουν την διδασκαλία και την έρευνα.
- Η στρατηγική ενός Πανεπιστημίου πρέπει να αντανακλά όλες τις διαστάσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας και πρέπει να δομείται στην πλήρη και ανοικτή συμμετοχή όλων των εργαζομένων (καθηγητών, διοικητικών, εργαστηριακών κ.ο.κ) και όλων των σπουδαστών.
- Ο κύριος σκοπός της διδασκαλίας είναι η μετάδοση της γνώσης και η ενίσχυση της δημιουργικότητας, και δεν προορίζεται απλά για την αύξηση του «ανθρώπινου κεφαλαίου».
- Ο κύριος σκοπός της έρευνας είναι η δημιουργία νέας γνώσης. Δεν είναι απλά για την αύξηση των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων, πολλές από τις οποίες δεν πληρώνουν καν όλους τους αναλογούντες φόρους τους στην Ελλάδα.
- Πέραν της διδασκαλίας και έρευνας, η τρίτη αποστολή των Πανεπιστημίων είναι η σύνδεσή τους με την Κοινωνία και η συμμετοχή τους στην άρση των κοινωνικών ανισοτήτων, και όχι απλά και μόνο η σύνδεση τους με τη παραγωγή.
- Οι σπουδαστές είναι η ζωογόνος δύναμη του Πανεπιστημίου, και η επόμενη γενιά διαφωτισμένων και ανθρώπινων πολιτών, και δεν είναι απλά καταναλωτές εκπαίδευσης ή δημιουργοί δεικτών «ικανοποιημένου πελάτη».
- Όλοι οι εργαζόμενοι στα Πανεπιστήμια δικαιούνται αξιοπρεπές και συνεργατικό περιβάλλον εργασίας, ελεύθερο από «αστυνομική» επιτήρηση και έλεγχο και από αυθαίρετη υποβάθμιση των συνθηκών εργασίας τους.
- Οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών είναι ασφαλώς πανίσχυρα εργαλεία υποβοήθησης της διδασκαλίας και έρευνας, αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη φτωχοποίηση της ποιότητας της εκπαίδευσης ή για τη μείωση της αλληλεπίδρασης καθηγητών-σπουδαστών.
- Η διοίκηση του Πανεπιστημίου πρέπει να είναι αφοσιωμένη στην αντίσταση ενάντια στις μειώσεις των κρατικών δαπανών για την Παιδεία, και όχι στον πολλαπλασιασμό των ανωτάτων θέσεων διοίκησης (π.χ. Συμβούλια Ιδρυμάτων), που είναι γενικά άχρηστες.
- Στη σημερινή κρίση του Ελληνικού Πανεπιστημιακού συστήματος, πρέπει να τονίσουμε αγωνιστικά την σημασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας σε αντίθεση με τη συναίνεση που καθοδηγείται από τον φόβο, την δημιουργικότητα ενάντια στην τυφλή υπακοή και τη συλλογικότητα ενάντια στο νέο «διευθυντισμό».
Οι ‘καθωσπρέπει ‘ συνάδελφοι και φίλοι μου μάλλον θα απορήσουν να μάθουν ότι το παραπάνω κείμενο αποτελεί μετάφραση (με αρκετες πινελιές μου) του αρχικού κειμένου που κυκλοφορεί στα Ιρλανδικά Πανεπιστήμια! Τελικά λοιπόν αυτοί που σήμερα αγωνίζονται στα Ελληνικά Πανεπιστήμια μάλλον δεν είναι τρελοί η γραφικοί, απλά αντιδρούν στη διάλυση του UNIVERSITAS!
