Είναι γεγονός ότι μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής για τη διάσωση η Ελλάδα μπορεί ακόμα να επιτευχθεί. Τι γίνεται όμως αν οι συνομιλίες αποτύχουν, η Ελλάδα χρεοκοπήσει και δούμε να συμβαίνει η πρώτη αποχώρηση από το ευρώ;
Η λογική θεωρεί ότι θα ήταν μια οικονομική καταστροφή. Ωστόσο η ιστορία λέει το αντίθετο: οι οικονομίες είναι πιο πιθανό να ανακάμψουν κάποια στιγμή από το να παραπαίουν.
Σύμφωνα με το Oxford Economics, υπήρξαν περισσότερες από 70 αντίστοιχες νομισματικές ενώσεις που έχουν διαλυθεί από το 1945. Αν και δεν υπήρξε διάλυση δύο παρόμοιων νομισματικών ενώσεων, υπήρξαν από όλες αυτές τις εξόδους, τρεις χώρες οι οποίες ήταν σε παρόμοιο επίπεδο ανάπτυξης με την Ελλάδα- η Ιρλανδία (όταν σταμάτησε χρησιμοποιώντας στερλίνες ως βάση του νομισματικού συστήματος το 1979), η Σλοβακία (όταν χωρίστηκε από την Δημοκρατία της Τσεχίας το 1993), και η Αργεντινή (όταν σταμάτησε να χρησιμοποιεί το δολάριο ως νόμισμα βάσης το 2002.)
Με βάση την εμπειρία του παρελθόντος υπάρχουν επτά πράγματα για να εξετάσει κάποιος εάν υπάρξει ένα «Grexit»:
Η επιστροφή στη δραχμής μετά από μια σημαντική υποτίμηση
Η Αργεντινή υποτιμήθηκε αρχικά κατά σχεδόν 30%, ενώ η Σλοβακία κατά 10%. Η Barclays υπολόγισε ότι το εύρος της υποτίμησης για τις χώρες που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση με την Ελλάδα ανέρχεται σε 45-85%. Η Τράπεζα της Ελλάδα θα πρέπει να υιοθετήσει άμεσα νέα συναλλαγματική ισοτιμία. Ωστόσο οι εμπορικές τράπεζες θα θεωρηθούν ευάλωτες, ενώ τα επιτόκια και οι πτωχεύσεις αναμένεται να αυξηθούν.
Δράσεις για να αποφευχθεί μια μαζική εκροή καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα είναι πλέον υποχρεωμένη να στηρίξει τις ελληνικές τράπεζες. Η Τράπεζα της Ελλάδος θα πρέπει να αποκρούσει μόνη της τη μαζική φυγή κεφαλαίων. Η Ιρλανδία, η Σλοβακία και η Αργεντινή χρησιμοποίησαν διάφορες μορφές ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων για να μεταφέρουν την πίεση μακριά από τις τράπεζες. Έτσι και η Ελλάδα θα πρέπει να κάνει το ίδιο για να παρέχει ανάσα ρευστότητας στις τράπεζές της και να ελπίζει ότι θα αποφύγει τη μοίρα της Αργεντινής η οποία χρειάστηκε να «παγώσει» τις τραπεζικές καταθέσεις.
Επιστροφή στην ύφεση
Η οικονομική κατάρρευση είναι σπάνια: Μόνο το 8% των χωρών που αποχώρησαν από «νομισματικές ενώσεις» από το 1945 είδαν το ΑΕΠ τους να μειώνεται κατά περισσότερο από 20%. Ορισμένοι αναλυτές βλέπουν έναν παραλληλισμό μεταξύ των ελληνο – γερμανικών σχέσεων και της διάλυση της νομισματικής ένωσης μεταξύ της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Σλοβακίας το 1993 η οποία οφείλονταν σε αποκλίνουσες οικονομίες. Η Σλοβακία, η ασθενέστερη εταίρος στην Ένωση, είδε το ΑΕΠ της να μειώνεται μόλις κατά 4% πριν αργότερα αυξηθεί. Το Oxford Economics βλέπει το ελληνικό ΑΕΠ να μειώνεται κατά 10%.
Την πτώση των χρηματοπιστωτικών αγορών θα ακολουθήσει ένα ράλι
Η Ελλάδα πιθανότατα να μοιάζει περισσότερο με την Αργεντινή το 2002, όταν και οι αγορές του Μπουένος Άιρες ήταν ήδη συμπιεσμένες μετά από μια παρατεταμένη περίοδο οικονομικής πίεσης. Η αγορά της Αργεντινής βυθίστηκε περαιτέρω κατά 70%, μετά την έξοδο από το δολάριο, αλλά της πήρε μόνο ένα-δύο χρόνια για να φτάσει σε νέα υψηλά. Η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά είναι ήδη πολύ χαμηλά σε σχέση με την προ κρίσης κορυφή της με αποτέλεσμα αμέσως μετά το σοκ στην περίπτωση ενός Grexit να ακολουθήσει ένα ισχυρό ράλι.
Μια επιλεκτική χρεοκοπία
Μόνο τα 55 δις. ευρώ χρέους της Ελλάδος από το σύνολο των 316 δις. ευρώ βρίσκεται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα, με το υπόλοιπο να μοιράζεται μεταξύ κυβερνήσεων (ως επί το πλείστον μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και υπερεθνικών οργανισμλων, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι οποίοι στο σύνολό τους δεν θα ήταν αντίθετοι να πάρουν πίσω μέρος μόνο των κεφαλαίων τους.
Αλλά οι Έλληνες αξιωματούχοι θα είναι πρόθυμοι να κάνουν ό, τι μπορούν για να κρατήσουν τις εμπορικές πιστωτικές γραμμές ανοικτές; Όπως η Ρωσία επέλεξε για το δημόσιο χρέος της το 1998, έτσι και η Αθήνα είναι πιθανό να ανταποκριθεί στην αποπληρωμή των δανείων της μετά από επαναδιαπραγμάτευση των όρων τους.
Μια ενδεχόμενη και παρατεταμένη περίοδο χάους
Η ιρλανδική οικονομία έχασε ελάχιστα αλλάζοντας ξαφνικά την ισοτιμία του νομίσματός της από την στερλίνα στο γερμανικό μάρκο. Στη Σλοβακία και την Δημοκρατία της Τσεχίας χρειάστηκε μόλις πέντε εβδομάδες για τη μετάβαση τους σε ξεχωριστά νομίσματα. Ωστόσο η Αργεντινή χρειάστηκε περισσότερο από ένα χρόνο για να «φύγει» από το δολάριο, διάστημα κατά το οποίο χρεοκόπησε, «μπλόκαρε» τις τραπεζικές καταθέσεις και είδε τις χρηματοπιστωτικές αγορές να πέφτουν, με αποτέλεσμα το ΑΕΠ να υποχωρήσει κατά 14,5%. Η ευρωζώνη δεν χρειάστηκε μέχρι σήμερα να χειριστεί μια έξοδο χώρας μέλους και όσο πιο χαοτικές είναι οι αλλαγές τόσο πιο βαθιά θα είναι η ζημιά του ΑΕΠ.
Μια γρήγορη οικονομική ανάκαμψη
Το Oxford Economics υπολογίζει ότι τα δύο τρίτα των χωρών είδαν τις οικονομίες τους να αναπτύσσονται κατά την διάρκεια του έτους εξόδου από μια νομισματική ένωση – με μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2,7% – και μία από τις βασικές κινητήριες δυνάμεις είναι η ώθηση στην ανταγωνιστικότητα από την απότομη υποτίμηση. Ενώ η ελληνική οικονομία είναι πιθανό να συρρικνωθεί σε πρώτη φάση, αναμένεται μια δυναμική ανάκαμψη. Αναλυτές από το γερμανικό thing tang IFO πιστεύουν ότι ακόμη και η ελληνική κλωστοϋφαντουργία θα μπορούσε να επανακάμψει.
Από το άρθρο του Mark Jones, Editor at the World Economic Forum
