Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης
Η Σύνοδος Κορυφής, όσο και αν δεν θέλουν να το παραδεχθούν οι κορυφαίοι αυτής της Ένωσης, απέδειξε ένα βασικό στοιχείο: πέραν του φλερτ με την Τουρκία και της συζήτησης για το αν η Άγκυρα χορεύει στο ταψί ή όχι την Ευρώπη, το προσφυγικό έχει αναδείξει πέραν πάσης αμφιβολίας τις εσωτερικές έριδες εντός της ΕΕ, κάτι που είναι προϊόν της ενοποίησης σε διαφορετικές ταχύτητες και για διαφορετικά πεδία.
Η Σύνοδος Κορυφής της Δευτέρας κατέληξε μεν σε ένα κοινό προσχέδιο δράσης, το οποίο θα πρέπει να επικυρωθεί στην τακτική Σύνοδο Κορυφής στις 18/3, αυτό όμως δεν θα είναι εύκολο να γίνει Οι λεπτομέρειες της συνεργασίας με την Τουρκία δεν είναι απλώς λεπτομέρειες που μετατέθηκαν χρονικά, αλλά αγγίζουν την ουσία καίριων ζητημάτων. Φερ ειπείν, τα ενταξιακά κεφάλαια που η Τουρκία ζητά να ανοίξουν δεν μπορούν να ανοίξουν εν όλω, όσο η Τουρκία δεν σέβεται θεμελιώδη αιτήματα της Κύπρου, ενός κράτους-μέλους της Ε.Ε. Και είναι ανόητο η Ένωση να πιέζει ένα κράτος-μέλος της να απεμπολήσει αιτιάσεις δεκαετιών, προκειμένου να ικανοποιηθεί το ανατολίτικο παζάρι των κ.κ. Ερντογάν και Νταβούτογλου. Δεν δουλεύει έτσι το πράγμα και πολύ ορθά, τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα εναντιώθηκαν στις τουρκικές αιτιάσεις.
Η στήλη έχει υπάρξει ιδιαίτερα επιφυλακτική όσον αφορά την προσέγγιση της ΕΕ με την Τουρκία. Όχι γιατί η Τουρκία δεν έχει ρόλο-κλειδί στο προσφυγικό, τουναντίον. Αλλά, γιατί οι πολιτικές πρακτικές της Άγκυρας είναι γνωστές τοις πάσι, γιατί η Άγκυρα θα ήγειρε κυριαρχικά ζητήματα στο Αιγαίο (το είχαμε γράψει από τον Οκτώβριο για τις γκρίζες ζώνες και έγινε κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης του επιχειρησιακού πλάνου του ΝΑΤΟ) και γιατί η Ε.Ε. προσήλθε στις διαπραγματεύσεις σχεδόν εκλιπαρώντας τον κ. Έρντογαν να τη βοηθήσει να αποφύγει την καταστροφή. Η αλήθεια είναι πως η Ε.Ε. εδώ και μήνες στέκεται αμήχανη, στην πρώτη ίσως πραγματική κρίση που καλείται να διαχειριστεί, μιας και για πρώτη φορά θίγεται η ευημερία πολλών πολιτών της Ένωσης ταυτόχρονα.
Επομένως, αισιοδοξία για τις μελλοντικές αποφάσεις στο πλαίσιο της Ε.Ε. δεν τεκμαίρεται από πουθενά. Κατά τη διάρκεια της μαραθώνιας συνεδρίασης φάνηκε πως οι φράχτες που έχουν εγερθεί δεν είναι μόνο για τα σύνορα. Πλέον, μεταφέρονται και στα κλειστά δωμάτια των Βρυξελλών και οι μεγάλοι παίχτες αναγκάζονται να επιστρατεύσουν τα μεγάλα μέσα για να πείσουν τους μικρούς, οι οποίοι έχουν επαναστατήσει και εκμεταλλεύονται την κατάσταση πανικού. Ποιος να φανταζόταν πως κάποτε μια Σύνοδος Κορυφής θα κινδύνευε να τιναχθεί στον αέρα από το βέτο της Ουγγαρίας ή από την αρνητική στάση της Σλοβακίας και της Τσεχίας, χώρες που κατά πάγια τακτική μπλοκάρουν τη διαδικασία μετεγκατάστασης, γιατί δεν θέλουν καν να γνωρίζουν πως υπάρχει προσφυγική κρίση.
Διάφορα κράτη-μέλη της Ε.Ε. λοιπόν βαράνε τον δικό τους σκοπό, η Τουρκία, όντας σε θέση ισχύος, πιέζει για να αποκομίσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερα οφέλη και οι ηγέτες των μεγάλων χωρών της Ευρώπης προσπαθούν να ισορροπήσουν πάνω στο τεντωμένο σχοινί, στη μία άκρη του οποίου είναι η κοινή ευρωπαϊκή πραγματικότητα και από την άλλη τα εθνικά τους ακροατήρια, ενόψει μάλιστα και εκλογών σε πολλές περιπτώσεις, είτε εντός του 2016 είτε το 2017.
Όπως και να το δει κανείς, η εξίσωση είναι δύσκολη και η Ελλάδα μπορεί να είναι ικανοποιημένη που τουλάχιστον σε αυτή τη Σύνοδο δεν έπαθε τίποτα χειρότερο. Όταν τα έχεις χάσει σχεδόν όλα, είναι και αυτό μια…παρηγοριά, όπως και να το κάνει κανείς.
Αλλά, δεδομένων των συνολικών εξελίξεων, αισιοδοξία δεν τεκμαίρεται. Είναι άλλωστε πολύ…αισιόδοξο να είναι αισιόδοξος αυτές τις μέρες για το τι θα συμβεί στο ευρωπαϊκό μέτωπο.
Υ.Γ. Την ώρα που το εν λόγω κείμενο είχε κλείσει, η Σλοβενία ανακοίνωσε πως κλείνει τα σύνορά της, κλείνοντας επί της ουσίας τη βαλκανική οδό de facto, χωρίς να χρειάζεται κοινό ανακοινωθέν. Πιο γρήγορη επιβεβαίωση δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε…
