Αλέξης Παπαχελάς: Τεστ επαφής με την πραγματικότητα
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή
Οι Αγγλοσάξονες χρησιμοποιούν έναν όρο που δεν μεταφράζεται εύκολα στα ελληνικά, το reality check. Θα μπορούσε κανείς να το ονομάσει «τεστ επαφής με την πραγματικότητα». Ολοι το χρειαζόμαστε, αλλά περισσότερο από όλους οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι, και όσοι άνθρωποι ασχολούνται με τα κοινά. Χωρίς ένα τέτοιο τεστ κάθε λίγο δεν πας μακριά, γιατί είναι πολύ εύκολο, και σαγηνευτικό, να μπερδέψεις τη «γυάλα» με την πραγματικότητα.
Δεν μπορώ, λοιπόν, να φανταστώ καλύτερο τεστ πραγματικότητας από μια νύχτα στα επείγοντα ενός δημόσιου νοσοκομείου που εφημερεύει. Είναι πραγματικά μια εμπειρία που ξεπερνάει κάθε φαντασία. Γιατροί, νοσηλευτές, τραυματιοφορείς δίνουν μια πολύ σκληρή μάχη, που μοιάζει ότι δεν θα τελειώσει ποτέ. Είναι προφανώς λίγοι σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες. Προσπαθούν να βάλουν τάξη, με αρκετή χρήση της ελληνικής ευρηματικότητας, σε μια χαώδη κατάσταση που θυμίζει περισσότερο χώρα της Μέσης Ανατολής. Οι πολίτες άλλοτε περιμένουν καρτερικά, άλλοτε βγαίνουν από τα ρούχα τους και φωνάζουν σε ανθρώπους που δεν φταίνε σε τίποτα. Μοιάζουν απελπισμένοι, θυμωμένοι, αλλά ταυτόχρονα και συμβιβασμένοι με την ιδέα πως αυτό που βιώνουν δεν πρόκειται να αλλάξει όσο θα ζουν οι ίδιοι και τα παιδιά τους.
Πρέπει όμως να αλλάξει. Τώρα πια δεν έχουμε δικαιολογίες, άλλωστε. Ηταν εύκολο για την κακομαθημένη ιθύνουσα τάξη της χώρας να ξεχνάει τη σημασία του δημόσιου συστήματος υγείας στα εύκολα και να μπερδεύει την άνεση της ξενοδοχειακής υποδομής με το σύστημα που δίνει την πραγματική μάχη της πρώτης γραμμής στα πολύ δύσκολα.
Ειδικοί υπάρχουν, μελέτες πολλές. Ολοι ξέρουν τι πρέπει να γίνει, αλλά κανείς δεν τολμάει. Εδώ χρειάζονται το μεταρρυθμιστικό (και όχι χωρίς κόστος) πείσμα της υπουργού Παιδείας και η οργανωτική ικανότητα του υπουργού Ψηφιακής Μεταρρύθμισης. Και προφανώς, η απόλυτη βούληση του πρωθυπουργού να εδραιώσει το μεταρρυθμιστικό του προφίλ σε κάτι που αφορά και πονάει όλους τους Ελληνες.
Μάθαμε πολλά από την πανδημία. Οπως λέει ένας φίλος, ξεγύμνωσε πολλές από τις αδυναμίες των δυτικών κοινωνιών και μας έκανε όλους πιο ταπεινούς.
Για πολλά χρόνια έγραφα και μιλούσα για τον ζωτικό πυρήνα του ελληνικού κράτους και την ανάγκη να στηριχθεί. Για τους ανθρώπους που ρισκάρουν τη ζωή τους, που αποτελούν τους μαχητές της πρώτης γραμμής, που όσα και να πληρώνονται είναι λίγα. Είχα τότε στο μυαλό μου τους πιλότους που φυλάνε Θερμοπύλες στο Αιγαίο κάθε μέρα και άλλους σε αντίστοιχες θέσεις και αποστολές. Συνειδητοποίησα, όμως, ότι υπάρχουν και άλλοι που φυλάνε Θερμοπύλες, που ίσως να μην ανταμείβονται όπως θα έπρεπε, που πρέπει όλοι να διασφαλίσουμε ότι έχουν όσα πρέπει για να μπορούν να δίνουν σε εμάς όσα πρέπει και μπορούν να δώσουν. Και δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων, αλλά και οργάνωσης και μεγάλων μεταρρυθμίσεων.
Για όποιον δεν το καταλαβαίνει, συστήνω ένα τεστ πραγματικότητας ένα βράδυ στα επείγοντα μεγάλου νοσοκομείου. Δεν εννοώ μια παράσταση του τύπου «μια βραδιά στα επείγοντα με κάμερα»· αλλά μια βραδιά σε μια γωνία να παρακολουθείς πώς παλεύουν λίγοι και πώς υποφέρουν πολλοί.
