Γράφει η αρχαιολόγος Όλγα Π. Μακρίδη
Διαβάσαμε στο Βήμα «Από Πέμπτη 2 Οκτωβρίου κλείνουν ο αρχαιολογικός χώρος της Κασσώπης και το Μουσείο Νικόπολης λόγω έλλειψης φυλακτικού προσωπικού». Για όσους δεν γνωρίζουν ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Κασσώπης βρίσκεται στις πλαγιές του Ζαλόγγου στην Πρέβεζα,ενώ το Μουσείο Νικοπόλεως φιλοξενεί τα ευρήματα από τις ανασκαφές της περιοχής.
Την ίδια στιγμή, τα φώτα της δημοσιότητας είναι στραμμένα στις αρχαιολογικές εργασίες που πραγματοποιούνται στην Αμφίπολη Σερρών, στο λόφο Κάστα. Από τη μία η κυβέρνηση, όποιο νέο εύρημα αποκαλύπτει η αρχαιολογική σκαπάνη, το παρουσιάζει ως δική της «επιτυχία», του Πρωθυπουργού και του Υπουργείου Πολιτισμού θριαμβολογώντας επικοινωνιακά και πολιτικά. Από την άλλη οι αρχαιολόγοι παρακολουθούν την εξέλιξη της ανασκαφής και εικάζουν για το ποιο θα μπορούσε να είναι το σπουδαίο πρόσωπο ή πρόσωπα που ενταφιάσθηκαν εκεί. Άλλοτε συμφωνούν, άλλοτε διαφωνούν– η αντιδραστική τους ιδιοσυγκρασία βέβαια τους οδηγεί κυρίως στη διαφωνία και όχι στη συμφωνία. Ωστόσο, λειτουργούν σύμφωνα με την επιστημονική τους ιδιότητα, προσηλώνουν δηλαδή το βλέμμα τους στα ευρήματα που διαρκώς αποκαλύπτονται.
Ποια είναι η δουλειά του αρχαιολόγου; Είναι η περιγραφή, η χρονολόγηση και η ταύτιση των ευρημάτων αποκλειστικά και μόνο; Όχι. Είναι καθήκον του αρχαιολόγου να τοποθετήσει κάθε αρχαιότητα στο χώρο και στο χρόνο- με την καλύτερη δυνατή ακρίβεια- ώστε τα ιστορικά στοιχεία και τα αρχαιολογικά δεδομένα να ενωθούν σε ένα σύνολο και να αποτυπωθούν ως ιστορική γνώση και άσβηστη ανάμνηση στο μυαλό των επισκεπτών. Είναι καθήκον του αρχαιολόγου να υποδεικνύει στην Πολιτεία τον τρόπο με τον οποίο θα διασφαλίσει την προστασία των αρχαιοτήτων. Είναι καθήκον του αρχαιολόγου να απαιτεί από την Πολιτεία θα εξασφαλίσει τους αναγκαίους λειτουργικούς πόρους, ώστε να υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης και επισκεψιμότητας από το κοινό σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία πολιτισμού. Είναι ο δικός του σιωπηρός «ιερός όρκος» για την προάσπιση κάθε αρχαιότητας- ευρήματος ή μνημείου- ως μία οντότητα μοναδική, αυτόνομη και ξεχωριστής σημασίας στοιχείο για τον πολιτισμό και την ανθρωπότητα.
Τι θα γίνει λοιπόν όταν ολοκληρωθεί η ανασκαφή στην Αμφίπολη; Ο αρχαιολογικός χώρος θα προετοιμαστεί για να γίνει επισκέψιμος στο κοινό, όσα ευρήματα μπορούν να μεταφερθούν θα τοποθετηθούν σε προθήκες κάποιου γειτονικού ή νεοσυσταθέντος μουσείου στην περιοχή και το Υπουργείο Πολιτισμού θα προκηρύξει θέσεις αρχαιολόγων και αρχαιοφυλάκων για να τον προστατέψουν από τη φθορά του χρόνου και των επισκεπτών του. Όταν όμως τα κονδύλια δεν θα είναι αρκετά για να δικαιολογήσουν τη ‘σπατάλη’ στους μισθούς τους των φυλάκων; Θα λειτουργεί “parttime”, παραμένοντας ανοιχτός μόνο κατά τους θερινούς μήνες που η τουριστική κίνηση είναι αυξημένη… Αυτό δυστυχώς ισχύει σήμερα για τους περισσότερους αρχαιολογικούς χώρους.
Η απόφαση λοιπόν του Υπουργείου Πολιτισμού για το κλείσιμο του αρχαιολογικού χώρου Κασσώπης και του Μουσείου Νικοπόλεως έρχεται τη στιγμή που η ανασκαφή στην Αμφίπολη έχει γίνει το επικοινωνιακό λάβαρο της κυβέρνησης με τα ΜΜΕ να ασχολούνται καθημερινά με τις αποκαλύψεις- λες και παρακολουθούμε τηλεσειρά και αγωνιούμε να δούμε τι θα γίνει στο επόμενο επεισόδιο. Το ένα μνημείο φωτίζεται, το άλλο μνημείο καταδικάζεται σε σκότος. Η μία είδηση προβάλλεται, η άλλη είδηση αποσιωπάται.
Να τονίσουμε με έμφαση ότι οι αρχαιολογικοί χώροι δεν είναι ‘προϊόντα’ που λαμβάνουν αξία ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση. Δεν μπορούμε να βάλουμε στο ζύγι Αμφίπολη-Αρχαία Κασσώπη: βαρύτερη η πρώτη άρα την προτιμούμε, τη διαφημίζουμε και την προωθούμε, ελαφρύτερη η δεύτερη άρα αναστέλλουμε τη λειτουργία της!
Δεν γνωρίζουμε πόσο ‘δύσκολη’ ήταν η απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, κ. Τασούλα – μιας και ο ίδιος εκλέγεται στον παρακείμενο νομό Ιωαννίνων- για την αναστολή της λειτουργίας του σημαντικού αρχαιολογικού χώρου της Πρέβεζας, της Αρχαίας Κασσώπης και του Μουσείου Νικοπόλεως. Γνωρίζουμε όμως, ότι γίνεται την ίδια ώρα που ο λόφος Κάστα παρουσιάζεται επικοινωνιακά ως το «όγδοο θαύμα της αρχαιότητας» και όταν ήδη γίνεται πολύς λόγος για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, για την ενίσχυση του τουρισμού, για την προβολή του πολιτισμού, των αρχαιοτήτων και των αρχαιολογικών μνημείων της χώρας στο εξωτερικό. Προσπάθειες που προϋποθέτουν δαπάνη αρκετών εκατομμυρίων ευρώ σε διαφήμιση για την προσέλκυση νέων τουριστών που όταν έρθουν στη χώρα μας θα επισκεφτούν τους αρχαιολογικούς χώρους για να αντικρίσουν μια πινακίδα που θα γράφει με μεγάλα γράμματα σε ελληνική και αγγλική μετάφραση «Κλειστόν μέχρι νεωτέρας…».
