Γράφει ο Πάνος Κοντογιάννης
Η συγκινητική ιστορία για τον «Χάτσικο» των Ιωαννίνων, το μικρό σκυλί που έμενε στο νεκροταφείο αναμένοντας το αφεντικό του σε συνδυασμό με την άμεση αντίδραση της τοπικής κοινωνίας για την περισυλλογή και φροντίδα του, αποτέλεσε την αφορμή για μια ευρεία καταγραφή ενός φαινομένου που ενώ δεν ιεραρχείται ψηλά στην ατζέντα των προβλημάτων, εντούτοις αποτελεί μια υγειονομική βόμβα. Ο λόγος φυσικά για τον μεγάλο αριθμό αδεσπότων που κυκλοφορούν στα Ιωάννινα.
Στην επιτόπια καταγραφή μας, ενθαρρυντικό στοιχείο αποτέλεσε η οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι μέσα από τις εθελοντικές οργανώσεις προσπαθούν να καλύψουν άλλη μια περίπτωση απουσίας των φορέων, οι οποίοι προκειμένου να αποφύγουν τις ευθύνες τους- επικαλούνται τυφλά μια λίστα αρμοδιοτήτων.
Από τη στιγμή της άφιξής μας στην πόλη των Ιωαννίνων, το πρόβλημα ήταν ορατό σε κάθε γωνιά του ιστορικού κέντρου. Από την παλιά Νομαρχία μέχρι το Ρολόι και από τα καταστήματα μέχρι την οδό Γεωργίου Γεννηματά τα αδέσποντα κατακλύζουν τον δημόσιο χώρο. Δυστυχώς είναι ορατές ακόμα και φόλες πλάι σε κάδους σκουπιδιών. Εικόνες με λίγα λόγια, που παραπέμπουν σε τριτοκοσμική χώρα σε μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας. Ανάλογη εικόνα επικρατεί και στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων όπου τα ζώα περιφέρονται σε αγέλες και σε κάθε χώρο -από το κυλικείο και τη φοιτητική εστία, ως τις αίθουσες διδασκαλίας και τις τουαλέτες. Σύμφωνα με την Ελένη Σταμάτη, Υπεύθυνη Επικοινωνίας της ΖΩ.Ο.ΠΙ., τη φιλοζωική ομάδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων καθημερινά στο campus κυκλοφορούν περίπου 40 με 50 αδέσποτα σκυλιά. Ωστόσο, χάρη στο έργο τους τα περισσότερα ζώα είναι πλέον εμβολιασμένα. Δεν ήταν όμως πάντα έτσι. Στο παρελθόν έχουν καταγραφεί επιθέσεις λυσσασμένων σκυλιών σε φοιτητές. Δυστυχώς, η Περιφέρεια και ο Δήμος δεν βοηθούν, καθώς συστηματικά διακόπτονται τα προγράμματα επιτήρησης λύσσας και διαχείρισης των αδέσποτων ενώ και οι συμβάσεις με το κυνοκομείου των Ιωαννίνων έληξαν τον Δεκέμβριο του 2016 και έκτοτε δεν ανανεώθηκαν.
Ψάχνοντας στη Διαύγεια προκύπτει σαφώς πως ο Δήμος Ιωαννιτών σκοπεύει να διαθέσει για το οικονομικό έτος 2017 πόρους ύψους 68.000 ευρώ για να αντιμετωπίσει το θέμα των αδεσπότων (αμοιβές κτηνιάτρων, περισυλλογή ζώων κτλ). Μάλιστα αν κάποιος ανατρέξει σε προηγούμενα οικονομικά έτη θα διαπιστώσει πως υπάρχουν κωδικοί οι οποίοι διαρκώς…μεταφέρονται, δεν εξαντλήθηκαν ή μένουν εντελώς αναξιοποίητοι. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους πόρους για την προμήθεια φαρμάκων, οι οποίοι σύμφωνα με τον Δήμο δεν αξιοποιούνται ελλείψει κτηνιάτρου. Στην ερώτηση γιατί αυτό δεν επιλύεται μέσω μιας ανάθεσης υπηρεσίας σε τρίτο η απάντηση των αρμοδίων παρέπεμπε σε… μνημονιακές περικοπές. Πρόσφατα η Περιφέρεια αποφάσισε να διαθέσει κτηνίατρο – λες και κάνει χάρη- στον Δήμο Ιωαννιτών, σε μια κίνηση η οποία χαρακτηρίζεται περισσότερο «επικοινωνιακή» παρά υποστηρικτική, ενώ στελέχη φιλοζωϊκών οργανώσεων ισχυρίζονται πως παρά τις εξαγγελίες δεν έχει υπάρξει ακόμα ουσιαστική αντιμετώπιση.
Αυτό που συναντάμε όλο και πιο πολύ στην Ήπειρο, ιδίως στα θέματα που αφορούν στη σχέση Περιφέρειας-Δήμων είναι η σταθερή αναπαραγωγή μιας λίστας «αρμοδιοτήτων» προκειμένου να αποφύγουν την ευθύνη. Συνεπώς κατά τη λογική τους αν ένα αδέσποτο κάνει βόλτα στην οδό Φιλίτη ή Ζάππα πρέπει να επέμβει ο Δήμος και αν κατευθυνθεί προς τη Νιάρχου πρέπει να επέμβει η Περιφέρεια;
Τελικά από το πινγκ-πονγκ Περιφέρειας και Δήμου προτάθηκε ως… λύση η μεταφορά των αδέσποτων στο καταφύγιο συνολικής χωρητικότητας 60 (!) σκυλιών, το οποίο σύμφωνα με την Δώρα Μπέτση, Υπεύθυνη Επικοινωνίας της ANIMAL ACTION IOANNINA, είναι ήδη γεμάτο και είναι προφανές οτι δεν μπορεί να υποστηρίξει τον αριθμό των αδεσπότων που κινούνται καθημερινά στους δρόμους των Ιωαννίνων. Κατά την ίδια το μόνο που διευκολύνει εν μέρει την κατάσταση, είναι η προσπάθεια των εθελοντών για ευαισθητοποίηση των κατοίκων. Ωστόσο είναι προφανές πως χωρίς δημόσιες πολιτικές το πρόβλημα παραμένει. Η μόνη περίοδος όπου η κατάσταση ήταν σε υποφερτά επίπεδα, ήταν η διετία 2015-2016, κατά την οποία η διαχείριση των αδέσποτων και του καταφυγίου είχε περάσει στην φιλοζωϊκή οργάνωση ANIMAL ACTION IOANNINA.
Το 2012 το πάγωμα των πόρων από την Αυτοδιοίκηση ακολούθησαν και οι Πρυτανικές Αρχές, οι οποίες αποφάσισαν να σταματήσουν και την δική τους παροχή κονδυλίων ύψους 1.000 ευρώ ετησίως για τη διαχείριση των αδέσποτων, κρίνοντάς την ως παράνομη. Έκτοτε, κανείς δεν κάλεσε τις οργανώσεις να συζητήσουν και να βρουν από κοινού μια λύση στο πρόβλημα και απλώς τα αδέσποτα στοιβάζονται σε απαράδεκτες συνθήκες. Στην τραγική αυτή κατάσταση υπάρχουν ελάχιστοι μόνο Πανεπιστημιακοί όπως η κα. Μαντώ Παπαδάκη, που συνεισφέρουν με προσωπικούς πόρους.
Σύμφωνα με την κα. Μπέτση τα απαιτούμενα κονδύλια δεν είναι υψηλά- κυμαίνονται στα 15.000 ευρώ κατ’ έτος, πόσο το οποίο είναι κάτω από το όριο μιας απευθείας ανάθεσης ενός φορέα ΟΤΑ. Συνεπώς ή το θέμα δεν ορίζεται ως «αρκετά σημαντικό» από τους αιρετούς ή είναι ανίκανοι να το διαχειριστούν και εμπαίζουν τους πολίτες μεταθέτοντας τις ευθύνες ο ένας στον άλλο.
Είναι προφανές οτι το ζήτημα των αδεσπότων, το οποίο λειτουργεί ως βραδυφλεγής βόμβα πρέπει να ιεραρχηθεί κατάλληλα, ως θέμα δημόσιας υγείας, ασφάλειας αλλά και πολιτισμού για τα ίδια τα ζώα, τα οποία άλλωστε είναι ο τελευταίος κρίκος σε μια αλυσίδα κακοποίησης.
Συνεπώς ο κτηνίατρος και μόνο δεν λύνει το πρόβλημα. Είναι σαν το τσιρότο στη γάγγραινα.
Περιφέρεια και Δήμος πρέπει να κάνουν τα εξής:
- Ενημερωτική καμπάνια με σκοπό την ευαισθητοποίηση των πολιτών ως προς τις διαστάσεις του φαινομένου και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν τόσο ιδιωτικά όσο και με δημόσιες πολιτικές. Η ενημέρωση θα πρέπει να ξεκινήσει μέσω των σχολείων και να επεκταθεί στον υπόλοιπο πληθυσμό και να συνδεθεί με τα ολοένα αυξανόμενα κρούσματα κακοποίησης και θανάτωσης ζώων τα οποία ειδικά στην ελληνική επαρχία γίνονται ως μορφή «διασκέδασης».
- Έλεγχος και καταγραφή των αδέσποτων και δεσποζόμενων κατοικίδιων και κατάρτιση βάσης δεδομένων προκειμένου τα ζώα να μπορούν να εντοπίζονται ακόμα και σε περιπτώσεις κλοπής ή απώλειας αλλά και να δίνεται εικόνα ως προς την υγειονομική τους κατάσταση.
- Πλήρης και διαφανής λειτουργία των δημοτικών κυνοκομείων με στελέχωση από έμπειρους κτηνίατρους και προσωπικό και εκπόνηση προγραμμάτων υιοθεσίας.
- Δέσμευση κάθε ΟΤΑ για συγκεκριμένο ποσοστό πόρων επί του προϋπολογισμού για τη φροντίδα των αδεσπότων / αναβάθμιση υπηρεσιών και δομών.
- Υλοποίηση προγραμμάτων στείρωσης μαζί με τις φιλοζωϊκές οργανώσεις ακόμη και δεσποζόμενων ζώων αν οι ιδιοκτήτες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα.
