Η αναδιαμόρφωση του νοσοκομειακού χάρτη της χώρας παίρνει σειρά μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, που έχει μπει σε «τροχιά» υλοποίησης και αναμένονται οι υπουργικές αποφάσεις, ώστε να ξεκινήσει η πιλοτική εφαρμογή του. Ο νέος υγειονομικός χάρτης, που στοχεύει στην εξάλειψη παθογενειών του ΕΣΥ και την ανακατανομή των υπηρεσιών, ώστε να αναβαθμιστούν οι παροχές υγείας προς τους πολίτες, βρίσκεται στον σχεδιασμό της κυβέρνησης για τη μετα-πανδημική περίοδο.
Πρώτα βήματα
Παρόλο που, όπως είπε ο ίδιος ο πρωθυπουργός σε συνέδριο Υγείας την εβδομάδα που πέρασε, πρόκειται για «μεταρρύθμιση δεύτερης τετραετίας» -συνεπώς, δεν αναμένονται άμεσα αλλαγές-, έχουν ήδη γίνει προτάσεις και πραγματοποιούνται τα πρώτα βήματα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε από την Κω νέο νοσοκομείο στο νησί, καθώς το υφιστάμενο κτίριο είναι δυσλειτουργικό, ενώ το συγκεκριμένο νησί των Δωδεκανήσων είναι ανάμεσα στους δημοφιλέστερους προορισμούς της χώρας μας. Νέα υπερσύγχρονα νοσοκομεία αναμένονται, επίσης, στη Σπάρτη, στην Κομοτηνή, καθώς και στη Θεσσαλονίκη, που θα αποκτήσει, επιτέλους, παιδιατρικό νοσοκομείο -πρόκειται για δωρεές του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος»- τη στιγμή που γίνεται «λίφτινγκ» σε κτιριακές εγκαταστάσεις 80 νοσοκομείων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
Την ίδια ώρα, όμως, δρομολογούνται οι παρεμβάσεις για αλλαγές στον υγειονομικό χάρτη με πυρήνα το μοντέλο «κόμβου – ακτίνας» («hub and spoke»). Σύμφωνα με αυτό, κάποια νοσοκομεία, κεντρικά και μεγάλα, θα αποτελούν τους «κόμβους» και άλλα μικρότερα περιφερειακά θα διασυνδέονται ακτινωτά με τα κεντρικά. Σε κάποιες περιπτώσεις θα συγχωνευθούν υπηρεσίες, με τους καλά γνωρίζοντες τον χώρο της Υγείας να τονίζουν πως αυτό δεν σημαίνει κατάργηση νοσοκομείων αλλά ορθολογική κατανομή των «δυνάμεων» και αξιοποίηση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο του ανθρώπινου δυναμικού χωρίς να καταργηθεί καμία θέση εργασίας.
«Θα δημιουργήσουμε ένα σύστημα περιφερειακών κέντρων με ακτίνες στην περιφέρεια και θα εξορθολογήσουμε τις κλινικές οι οποίες υπάρχουν στα περιφερειακά νοσοκομεία.
Θα μας οδηγήσει αυτό σε κάποιες συγκρούσεις; Προφανώς. Θα ξεβολευτούν κάποιοι; Προφανώς και θα ξεβολευτούν κάποιοι. Είναι δυνατόν, όμως, σήμερα πραγματικά η αξιωματική αντιπολίτευση να περιοδεύει την Ελλάδα και όπου εντοπίζει τέτοιες δυσλειτουργίες να λέει: Δεν πρέπει με τίποτα να γίνει καμία παρέμβαση, σε ένα περιφερειακό νοσοκομείο το οποίο όλοι γνωρίζουμε ότι υπολειτουργεί και παρέχει πολύ μέτριες -για να μη χρησιμοποιήσω κάποια πιο αυστηρή έννοια- υπηρεσίες στους πολίτες;», ανέφερε ο πρωθυπουργός σε συνέδριο για την Υγεία. Αναφέρθηκε, μάλιστα, στο σχέδιο για τη Δυτική Μακεδονία, που μπορεί να αποτελέσει πιλότο και για την υπόλοιπη Ελλάδα.
Δυτική Μακεδονία
Η αποτύπωση του δημογραφικού και επιδημιολογικού προφίλ του πληθυσμού της Δυτικής Μακεδονίας δείχνει ότι ο πληθυσμός βαίνει μειούμενος, με ταχύτερους ρυθμούς μείωσης συγκριτικά με το σύνολο της χώρας. Παράλληλα, η αναλογία του αριθμού των θανάτων έναντι των γεννήσεων είναι αυξανόμενη (3.470 θάνατοι έναντι 1.762 γεννήσεων το 2019).
Επιπλέον, η περιοχή εμφανίζει σημαντικά υψηλότερη και διαχρονικά σταθερά αυξανόμενη αναλογία επαγγελματικών ατυχημάτων, με αυξημένη θνησιμότητα λόγω βίαιων θανάτων (ατυχήματα, πτώσεις, δηλητηριάσεις, αυτοκτονίες), υψηλότερη αναλογία εξελθόντων ασθενών ανά 100.000 πληθυσμού λόγω νεοπλασματικών νόσων (1.681 στη Δυτική Μακεδονία έναντι 1.641 στην υπόλοιπη χώρα), αυξημένη αναλογία χρονίως πασχόντων (52,4% έναντι 41,7% στην υπόλοιπη Ελλάδα), πασχόντων από καρδιαγγειακά νοσήματα και αυξημένη θνησιμότητα κατά 7,5% σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα λόγω παθήσεων του κυκλοφορικού συστήματος.
Τα Γενικά Νοσοκομεία Κοζάνης «Μαμάτσειο» και Πτολεμαΐδας «Μποδοσάκειο» βρίσκονται στον ίδιο νομό και απέχουν περίπου 30 λεπτά μεταξύ τους. Οι παθολογικές κλινικές και στα δύο νοσοκομεία λειτουργούν με υψηλές πληρότητες και χρειάζονται ενίσχυση ως προς το ιατρικό προσωπικό, ενώ υπάρχουν και κλινικές που υπολειτουργούν. Για παράδειγμα, στο «Μποδοσάκειο», η ΩΡΛ κλινική αποδέσμευσε τις κλίνες της λόγω διαχρονικά χαμηλής πληρότητας.
Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη που έχει ήδη παρουσιαστεί στον πρωθυπουργό, για τα τμήματα/κλινικές που υπολειτουργούν, έχουν δηλαδή πληρότητες κάτω του 15-20%, τόσο στο «Μποδοσάκειο» όσο και στο «Μαμάτσειο», θα ήταν περισσότερο αποτελεσματικό οι κλίνες αυτών των τμημάτων να μη μένουν αναξιοποίητες και η «δύναμη» να κατευθυνθεί στην ενίσχυση των υφιστάμενων υπηρεσιών. Για παράδειγμα, με την ενίσχυση του Ογκολογικού και Ορθοπαιδικού Τμήματος στο «Μποδοσάκειο» αλλά και την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών, όπως θα μπορούσε να είναι η ανάπτυξη Κέντρου Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, αλλά και η διερεύνηση ανάπτυξης υπηρεσιών μακροχρόνιας φροντίδας υγείας και γηριατρικών μονάδων στην ευρύτερη περιοχή, λόγω και του γηράσκοντος πληθυσμού στην περιοχή.
Με βάση τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι ο στρατηγικός σχεδιασμός για την κάλυψη των αναγκών υγείας του πληθυσμού μιας περιοχής λαμβάνει υπ’ όψιν σειρά επιδημιολογικών και άλλων παραγόντων. Τέτοιοι είναι τα κοινωνικά και δημογραφικά δεδομένα, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο (π.χ. σε περιοχές με υψηλά ποσοστά ανεργίας αναμένεται μεγαλύτερη χρήση των υπηρεσιών Υγείας), παράγοντες κινδύνου, όπως είναι το κάπνισμα και η παχυσαρκία, οι πληθυσμοί μεταναστών, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας περιοχής (δημοφιλής τουριστικός προορισμός, αριθμός τροχαίων ατυχημάτων κ.ά.), καθώς και διάφοροι κίνδυνοι, όπως είναι οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι.
Αργος, Ναύπλιο
Ταυτόχρονα, η ερώτηση για την αναδιαμόρφωση του υγειονομικού χάρτη είναι εάν καλύπτουν οι παρεχόμενες υπηρεσίες τις πραγματικές ανάγκες υγείας του πληθυσμού. Ενα άλλο ενδεικτικό παράδειγμα, εκτός από την περίπτωση της Δυτικής Μακεδονίας, είναι τα Γενικά Νοσοκομεία Αργους και Ναυπλίου και η αντιμετώπιση ορθοπαιδικών περιστατικών. Το Ορθοπαιδικό Τμήμα στο Ναύπλιο διατηρεί κλίνες ακόμη και με μηδενική πληρότητα. Αντίθετα, το Νοσοκομείο Αργους διαθέτει ένα πλήρως ανεπτυγμένο τμήμα με υψηλές πληρότητες, που ουσιαστικά αναλαμβάνει πλέον εξ ολοκλήρου και τα περιστατικά του Ναυπλίου και είναι εκείνο που χρειάζεται ενίσχυση με προσωπικό.
Ειδικότητες και προσλήψεις
Παράλληλα με τον νοσοκομειακό χάρτη «τρέχουν» ρυθμίσεις που θα τον πλαισιώσουν και θα βοηθήσουν στην ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Προωθούμενο νομοσχέδιο για τη Δευτεροβάθμια Φροντίδα Υγείας που παρουσιάστηκε σε πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο προβλέπει εξάμηνη εκπαίδευση σε παθολογικές κλινικές και τμήματα επειγόντων περιστατικών πριν πάνε οι γιατροί για υπηρεσία υπαίθρου. Επίσης, αρχής γενομένης από το 2024, η εισαγωγή στις ειδικότητες θα πραγματοποιείται με γνώμονα τις ανάγκες της χώρας.
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε πρόσφατα ο κ. Μητσοτάκης, τα τελευταία δύο έτη προσελήφθησαν πάνω από 2.300 μόνιμοι γιατροί στο ΕΣΥ, 2.200 επικουρικοί γιατροί, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η προκήρυξη για 4.000 νοσηλευτές.
