Αντισυνταγματική είναι η νομοθετική ρύθμιση που προβλέπει ότι κατά τον Πανελλήνιο Διαγωνισμό των υποψηφίων συμβολαιογράφων μπορεί κάθε διαγωνιζόμενος να είναι υποψήφιος μόνο για μία έδρα Εφετείου της χώρας.
Αυτό έκρινε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με την υπ΄ αριθμ. 959/2015 απόφασή της και δικαίωσε πέντε υποψηφίους που συμμετείχαν στον διαγωνισμό των συμβολαιογράφων του 2010 και δεν διορίστηκαν τελικά.
Ειδικότερα, οι νόμοι 2830/2000 και 2993/2002 ορίζουν ότι όσοι επιθυμούν να συμμετέχουν στον Πανελλήνιο διαγωνισμό των συμβολαιογράφων οφείλουν να δηλώσουν την έδρα μόνον μιας ειρηνοδικειακής περιφέρειας στην οποία επιθυμούν να διορισθούν.
Όμως, οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι «ο περιορισμός των υποψηφίων συμβολαιογράφων να εκφράσουν την προτίμησή τους για μια μόνον ειρηνοδικειακή περιφέρεια Εφετείου της χώρας, αντίκεινται στην αρχή της αξιοκρατίας και στην κατά το άρθρο 5 του Συντάγματος ελευθερία προσβάσεως στο επάγγελμα του συμβολαιογράφου προσώπων που συγκεντρώνουν τα νόμιμα προσόντα».
Και αυτό γιατί «ο περιορισμός αυτός επιτρέπει τον διορισμό υποψηφίων με χαμηλότερη βαθμολογία από εκείνη που λαμβάνουν άλλοι συνυποψήφιοί τους, οι οποίοι, αν και διαγωνίζονται στα ίδια μαθήματα και επιτυγχάνουν καλύτερη επίδοση, παραμένουν αδιόριστοι, εξαιτίας του τυχαίου γεγονότος ότι εδήλωσαν, υποχρεούμενοι από τον νόμο, προτίμηση διορισμού σε ειρηνοδικειακή περιφέρεια Εφετείου της χώρας για την οποία, κατόπιν της εκδόσεως των αποτελεσμάτων, αποδεικνύεται ότι απαιτείται υψηλότερη από την επιτευχθείσα βαθμολογία».
Υπογραμμίζεται στην δικαστική απόφαση ότι «δεν προκύπτουν δε, από κανένα στοιχείο και ιδίως από την αιτιολογική έκθεση του ν. 2993/2002 και τις συζητήσεις στη Βουλή, οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος, οι οποίοι κατ’ εξαίρεση θα δικαιολογούσαν τον επίμαχο περιορισμό κατά την πρόσβαση στο επάγγελμα του συμβολαιογράφου, τόσο κατά το μέρος που αποτελεί δημόσιο λειτούργημα όσο και κατά το μέρος που έχει χαρακτήρα ελευθέρου επαγγέλματος, με περαιτέρω συνέπεια να μην μπορεί να διαπιστωθεί ούτε το κατ΄ αρχήν συμβατό του σκοπού αυτού με τις συνταγματικές διατάξεις, ούτε, ακολούθως, και το αν με την επιβολή του περιορισμού αυτού τηρήθηκε η συνταγματική αρχή της αναλογικότητας».
Εξ άλλου, επισημαίνεται στην απόφαση της Ολομέλειας, «σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, ο περιορισμός της υποβολής της αιτήσεως συμμετοχής στο διαγωνισμό για μια μόνον ειρηνοδικειακή περιφέρεια Εφετείου της χώρας ωθεί πολλούς υποψήφιους να υποβάλλουν αιτήσεις στις περιφέρειες εκείνες στις οποίες προκηρύσσονται περισσότερες θέσεις, διότι σ’ αυτές έχουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας».
Οι θέσεις, δε, αυτές –συνεχίζει η Ολομέλεια του ΣτΕ- «βρίσκονται, κατά τεκμήριο, στα μεγάλα αστικά κέντρα, με αποτέλεσμα να μην εκδηλώνει ενδιαφέρον αριθμός υποψηφίων για τις άλλες ειρηνοδικειακές περιφέρειες Εφετείων της χώρας, στις οποίες οι προς πλήρωση θέσεις είναι λιγότερες με επακόλουθο το ενδεχόμενο να παραμένουν στην περιφέρεια κενές προκηρυχθείσες θέσεις λόγω του συστήματος αυτού, γεγονός αντίθετο προς το δημόσιο συμφέρον».
Την Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου την απασχόλησε περίπτωση πέντε υποψηφίων συμβολαιογράφων οι οποίοι συμμετείχαν στον διαγωνισμό των συμβολαιογράφων του 2010. Στο τέλος Ιανουαρίου 2011 δημοσιεύθηκε ο πίνακας των 20 επιτυχόντων στην περιφέρεια του Εφετείου Αθηνών, αλλά οι επίμαχοι πέντε υποψήφιοι δεν περιλαμβανόντουσαν σε αυτόν.
Έτσι, προσέφυγαν στην Δικαιοσύνη υποστηρίζοντας ότι αν και είχαν μεγαλύτερη από τους διορισθέντες βαθμολογία έμειναν εκτός και εάν είχαν την δυνατότητα να εκφράσουν προτίμηση για περισσότερες από μια Εφετειακή έδρα τότε είναι βέβαιο ότι θα διοριζόντουσαν. Ακόμη, υποστήριξαν ότι η νομοθεσία για την εισαγωγή στο κλάδο των συμβολαιογράφων δεν στηρίζεται σε αντικειμενικά ως προς την προσωπική αξία και ικανότητα των υποψηφίων κριτήρια.
Τελικά, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου ακύρωσε την παράλειψη διορισμού των επίμαχων πέντε υποψηφίων συμβολαιογράφων με αποτέλεσμα να ακυρώνεται ο διορισμός των πέντε αρχικά επιτυχόντων και στις θέσεις τους να διορίζονται οι πέντε που προσέφυγαν στο ΣτΕ.
