Γράφει ο Ηλίας Κάτρης*
Η αξιολόγηση κλείνει! Η δεύτερη αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας αναμένεται όπως όλα δείχνουν να κλείσει στο Eurogroup της 22ης Μαΐου.
Ένα πανηγυρικό κλίμα επικρατεί πράγματι –ακόμα και αν η κυβέρνηση έχει καθυστερήσει πολλούς μήνες και έχει φέρει 4δισ. λογαριασμό νέων μέτρων για να το επιτύχει αυτό. Το χρηματιστήριο των Αθηνών τις τελευταίες μέρες απογειώθηκε, τα spreads πέφτουν σε χαμηλότερα επίπεδα από την αρχή της κρίσης, οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας βελτιώνονται, οι στόχοι αναθεωρούνται προς τα πάνω, το κλίμα αβεβαιότητας φαίνεται να αποσύρεται.
Μέσα σε αυτό το κλίμα της …ελληνικής άνοιξης, κανείς αναρωτιέται αν η κρίση όντως έφυγε. Η απάντηση είναι όχι. Η κρίση θα φύγει μόνο όταν το οικονομικό κλίμα βελτιωθεί, οι επενδύσεις ανακάμψουν, οι τράπεζες ξεκοκκινήσουν και γυρίσουν σε ομαλότητα και η Ελλάδα βγει στις αγορές με ένα αξιοπρεπές επιτόκιο δανεισμού. Όλα αυτά έχουν ως προϋπόθεση όχι μόνο να ψηφιστεί αλλά και να υλοποιηθεί η συμφωνία.
Η ψήφιση των νέων μέτρων και το κλείσιμο της αξιολόγησης μου θυμίζουν ένα στίχο του Καβάφη που μιλούσε για τους βαρβάρους: «Και τώρα τι θα γενούμε χωρίς βαρβάρους; Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.» Η αξιολόγηση είναι στην περίπτωση μας οι βάρβαροι. Πράγματι η αξιολόγηση ήταν για το αφήγημα της κυβέρνησης ένα άλλοθι, άλλοθι για τα μέτρα που έπρεπε να περάσουν, για τις ατέρμονες διαπραγματεύσεις, για τις γκάφες και τις αστοχίες της.
Τώρα όμως που η αξιολόγηση κλείνει, η κυβέρνηση πρέπει να κάνει τις απαραίτητες κινήσεις για να αποφέρει καρπούς η ατέρμονη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Το χρέος δεν θα μειωθεί από μόνο του, το QE δεν θα έρθει μόνο του, ούτε οι αγορές θα παρακαλέσουν για να μας δανείσουν (ακόμα και αν ορισμένοι έλεγαν το αντίθετο το 2015). Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ των 153(;) βουλευτών έχει την τελευταία της ευκαιρία να διαψεύσει τις Κασσάνδρες και να αποδείξει ότι όντως έχει την ικανότητα να τα καταφέρει.
Έφερε στην ελληνική κοινωνία ένα τρίτο αχρείαστο μνημόνιο και συνολικά περισσότερα μέτρα από κάθε άλλο μνημόνιο. Έκανε ατέλειωτες γκάφες σε όλα τα επίπεδα, υπήρξε ανίκανη να διαχειριστεί κρίσιμα ζητήματα και σε κάθε αξιολόγηση στο τέλος της διαπραγμάτευσης έφερνε ένα πακέτο μέτρων με περισσότερα και πιο σκληρά μέτρα από αυτά που είχαν εξαρχής προταθεί από τους δανειστές. Ένα μοναδικό φαινόμενο εξαπάτησης του ελληνικού λαού, ξεπεσμού των θεσμών και πανηγυρικής νίκης του λαϊκισμού.
Έτσι δυο αξιολογήσεις μετά, η κυβέρνηση έχει δέσει την ελληνική οικονομία χειροπόδαρα με υψηλές απαιτήσεις για πλεονάσματα για την επόμενη δεκαετία, υψηλούς δημοσιονομικούς στόχους για ανάπτυξη και δίδυμα ελλείμματα και την δαμόκλειο σπάθη των μέτρων και του κόφτη πάνω από την οικονομία έτοιμη να πέσει και να βυθίσει εκ νέου την οικονομία.
Μέσα σε αυτό την κατάσταση που αποτελεί την άλλη όψη του νομίσματος του κλεισίματος της αξιολόγησης, ο κ. Τσίπρας, ο κ. Τσακαλώτος και οι λοιποί παροικούντες του Μαξίμου καλούνται να υλοποιήσουν όσα έχουν υποσχεθεί στους δανειστές για να λάβουν τα χρήματα της δόσης. Ο χρόνος και η οικονομία δεν είναι σε βολική θέση για αυτούς, ειδικά αν ανακοινωθεί ότι η οικονομία όντως βυθίστηκε περαιτέρω το α’ τρίμηνο του 2017.
Αξιολόγηση και διαπραγμάτευση πλέον δεν αποτελούν δικαιολογίες για ολιγωρίες, η τρόικα έφυγε, η δόση εκταμιεύεται. Το ζητούμενο πλέον είναι να νοικοκυρευτεί το κράτος και να εφαρμοστούν τα μέτρα με το μικρότερο κοινωνικό κόστος. Και τώρα πλέον δεν χωρούν δικαιολογίες. Το 2018 και ο κόφτης κοντεύουν. Το ΔΝΤ θέλει να δει πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις για να μην τινάξει το ελληνικό πρόγραμμα στον αέρα.
Θα τα καταφέρει η κυβέρνηση έστω και την ύστατη στιγμή να δείξει σοβαρότητα; Περισσότερα στο επόμενο επεισόδιο του επταετούς σήριαλ του ελληνικού δράματος.
*Ο Ηλίας Κάτρης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου πολιτικών και οικονομικών μελετών «Κέντρο Αστικής Μεταρρύθμισης» στην περιφέρεια Αττικής και απόφοιτος οικονομικών και διοίκησης επιχειρήσεων.
