Ο δικομματισμός τελείωσε οριστικά και αμετάκλητα. Η τυπική επιβεβαίωση θα γίνει το βράδυ της Κυριακής με το άνοιγμα της κάλπης. Οι δύο εκφραστές του δικομματισμού κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, θα υποχρεωθούν εκ των πραγμάτων να συνεργαστούν για να κλείσουν το λογαριασμούς που οι ίδιοι άνοιξαν, με τα λάθη και τις παραλείψεις 37 χρόνων.
Παρά τα όσα αφοριστικά λέγονται με μεγάλη ευκολία σήμερα, ο δικομματισμός λειτούργησε. Εγγυήθηκε τη σταθερότητα, την ομαλή εναλλαγή στην εξουσία, τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου όλων των Ελλήνων και την ένταξη στην Ευρώπη. Ασφαλώς στην πορεία των χρόνων, έγιναν κολοσσιαία λάθη, με κυριότερο όλων τη χαλάρωση της θεσμικής επαγρύπνησης. Έτσι καταλήξαμε σε μια χώρα όπου ο καθένας έκανε ό,τι ήθελε χωρίς να δίνει λογαριασμό. Όμως στη ζωή τίποτα δεν είναι τζάμπα και έρχεται η ώρα του λογαριασμού. Οι δύο εκφραστές του δικομματισμού είναι υποχρεωμένοι να τον πληρώσουν πολιτικά, με το να συνεργαστούν για να κρατήσουν την Ελλάδα όρθια.
Οι δυο πρώην ορκισμένοι αντίπαλοι, εκ των πραγμάτων θα συγκροτήσουν τον ένα πόλο στην πολιτική ζωή της χώρας από εδώ και στο εξής. Θα εκφράζουν την στρατηγική επιλογή να μείνει η χώρα ενσωματωμένη στο παγκόσμιο σύστημα μέσω της συμμετοχής της στην Ευρώπη και το ευρώ. Σε αυτόν τον πόλο θα έχουν θέση και μικρότερες πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες πιστεύουν πως η Ελλάδα δεν μπορεί να παριστάνει «το μικρό γαλατικό χωριό» και για αυτό πρέπει πάση θυσία να μην δει «κόκκινη κάρτα» και βγει από το «ευρωπαϊκό παιχνίδι», όταν μάλιστα αναμένεται πως θα αλλάξουν πολύ σύντομα οι κανόνες του.
Ο δεύτερος πόλος που αναδύεται ανταγωνιστικά ως προς τον πρώτο είναι αυτός που εκφράζει αυτή τη στιγμή το λαϊκό θυμό. Δεν έχει ιδεολογική ομοιογένεια καθώς εκτείνεται από την άκρα δεξιά ως την άκρα αριστερά. Έχει ωστόσο έναν κοινό παρονομαστή: την εθνική μοναξιά. Είναι πόλος εσωστρέφειας και αναδίπλωσης. Εκφράζει τη στρατηγική επιλογή του «μόνοι μας μπορούμε καλύτερα». Είτε ονειρεύονται σοσιαλιστικές κολεκτίβες, είτε ονειρεύονται κρεμάλες στο Σύνταγμα, οι μετέχοντες σε αυτό τον πόλο θέλουν να πιστεύουν ότι η Ελλάδα μπορεί να υψώσει οχυρωματικά τείχη και να ζήσει μόνη της, έχοντας ήσυχο του κεφάλι της. Μοιάζουν – τηρουμένων των αναλογιών – με εκείνους τους βυζαντινούς μοναχούς, οι οποίοι λίγο πριν από την Άλωση της Πόλης υποστήριζαν «καλύτερα το τούρκικο φέσι, παρά την παπική τιάρα». Αυτό ακριβώς έγινε και κράτησε 400 χρόνια, όπως γνωρίζουμε.
Ασφαλώς η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, παρά μόνο σαν φάρσα. Καλό όμως είναι να έχουμε στο μυαλό μας τα ιστορικά προηγούμενα δύσκολων αποφάσεων του Ελληνισμού στην ιστορική διαχρονία, αν μη τι άλλο για να είμαστε υποψιασμένοι ως προς τα αποτελέσματα των σημερινών επιλογών μας. Ειδικά καθώς αυτός ο δεύτερος πόλος αρνείται επίμονα να γίνει συγκεκριμένος έστω και στο παραμικρό. Που θα βρεθούν χρήματα για τις συντάξεις και τη μισθοδοσία του δημοσίου; Πόσος θα είναι ο ΦΠΑ; Ποιος θα είναι ο Υπουργός Οικονομικών που θα αναλάβει το βαρύ έργο της καταγγελίας της νέας δανειακής σύμβασης;
Είναι σαφές πως περνάμε σε μια καινούργια φάση της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας : από τον παγιωμένο δικομματισμό στον ρευστό διπολισμό. Πέρα από συνθήματα και σλόγκαν, η Νέα Μεταπολίτευση πράγματι ξεκίνησε. Και όπως κάθε τι νέο, θα είναι γεμάτη εκπλήξεις για όλους.
