Γράφει ο Ζαχαρίας Λουδάρος
Τι είναι αυτό που ζούμε; Είναι μια Νέα Εποχή ή πρόκειται απλά για το «κύκνειο άσμα» της Μεταπολίτευσης του 1974; Όσο παρακολουθούμε την ακατάσχετη φλυαρία των νέων υπουργών στα «πρωϊνάδικα» του Παπαδάκη και του Καμπουράκη, δύσκολα μπορεί να υποθέσει κανείς πως πρόκειται για κάτι άλλο από το κλείσιμο του κύκλου της Μεταπολίτευσης και μάλιστα με τρόπο που δεν θα το λες “happy end”. Αξίζει ωστόσο να επιδείξουμε, όλοι οι υπόλοιποι, την αναγκαία υπομονή που δεν επιδεικνύουν οι λαλίστατοι νέοι υπουργοί. Να περιμένουμε λίγο ακόμη δηλαδή, προκειμένου να δούμε τη «μεγάλη εικόνα» όπως θα την παρουσιάσει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης.
Ο εκλογικός σεισμός που ανέδειξε κυβέρνηση την Αριστερά συνέβη εξαιτίας του γεγονότος ότι οι μετριότητες και ανθυπομετριότητες του αστικού πολιτικού συστήματος, βυθισμένες μέχρι το λαιμό στην ανυποληψία, την παραπολιτική και τη διαφθορά, απέτυχαν να αναγνωρίσουν και πολύ περισσότερο να επιλύσουν προβλήματα στρατηγικού βάθους της χώρας. Οι όποιες τιμητικές εξαιρέσεις απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ο ευρωπαϊκός «αυτόματος πιλότος» αποδείχθηκε πως είχε ως μόνο «σχέδιο πτήσης» τη βίαιη πρόσκρουση στο σκληρό έδαφος της μνημονιακής εξάρτησης σε πρώτο χρόνο και μεσομακροπρόθεσμα στη de facto μετατροπή της Ελλάδας σε δορυφόρο της Τουρκίας. Οι καναλάρχες, άλλωστε, δεν το’ ριξαν τυχαία στα …τούρκικα.
Το πολιτικό σύστημα ασφαλώς υπήρξε αντανάκλαση ενός βαθύτερου και ουσιαστικότερου ιστορικού προβλήματος. Η Ελλάδα πορεύτηκε μέσα στο χρόνο χωρίς ηγέτιδα τάξη. H ελληνική «αστική τάξη» δεν συγκέντρωνε ποτέ τα χαρακτηριστικά μιας ηγέτιδας τάξης με τη δυτική έννοια του όρου και ανά τις εποχές, διαφορετικά τμήματά της, περισσότερο «πιθήκιζαν» με τα εξ Εσπερίας δάνεια (υλικά και άυλα) παρά κατάφερναν να δημιουργήσουν έναν εθνικό και αυτοτελή αστικό πολιτισμό. Όραμα υπήρξε μόνον η «αρπαχτή» και ως μοντέλο «ανάπτυξης» προκρίθηκε η συστηματοποίηση της κοινωνική αδικίας από τη μια και της παρασιτικής κατανάλωσης από την άλλη. Μεταπράτες και βουλιμικοί «αεριτζήδες» (από τα «θαλασσοδάνεια» της χούντας στις «προβληματικές» της μεταπολίτευσης και από τους «εθνικούς προμηθευτές» του Σημίτη στις offshore του χρηματοτραπεζικού «πάρτι») υποστήριξαν το πολιτικό σύστημα που εξυπηρετούσε τον «λούμπεν» χαρακτήρα τους, κι αυτό με τη σειρά του οργάνωνε την κοινωνική συναίνεση στη βάση των πελατειακών σχέσεων και της εθνικής παρακμής. Το «ψάρι» βρωμάει πάντα από το «κεφάλι» κι όσο αυτό έμενε άθικτο, περίσσευε η υποκρισία της ενασχόλησης με την «εξυγίανση» της «ουράς».
Το αστικό πολιτικό σύστημα κατέρρευσε οριστικά και αμετάκλητα το 2010 και η λούμπεν «αστική τάξη» το’ χει σκάσει ήδη. Αυτό που μένει πλέον να αποδειχθεί είναι αν η σημερινή κυβέρνηση της Αριστεράς είναι απλά η τελευταία λέξη του «επικήδειου» στο δράμα της Μεταπολίτευσης ή αν πρόκειται για τη ληξιαρχική πράξη γέννησης μιας Νέας Εποχής που δεν έχει την παραμικρή σχέση με το «τουμπανιασμένο πτώμα». Όσο παράξενο κι αν ακουστεί, είναι πλέον ο λαός που οφείλει να αρθεί στο ύψος των ιστορικών ευθυνών της ανύπαρκτης ηγέτιδας τάξης. Μοιάζει σαν να πρωταγωνιστούμε συλλογικά στο «Μόνος στο σπίτι». Γι αυτό και είναι πελώρια ιστορική ευθύνη της Αριστεράς να βάλει μπροστά μια συγκροτημένη συλλογική προσπάθεια αριστερού εκσυγχρονισμού της χώρας και όχι ένα απονενοημένο διάβημα «κευνσιανισμού σε μια μόνο χώρα», μέσα σε συνθήκες περικύκλωσης από τον παγκοσμιοποιημένο ανταγωνισμό. Στην πρώτη περίπτωση, η ελπίδα πράγματι θα έχει έρθει. Στη δεύτερη … «έχετε γεια βρυσούλες».
Ο αριστερός εκσυγχρονισμός δεν είναι άλλη μια απόπειρα να «γίνουμε Ευρώπη». Ούτε υπάρχει ως προσυσκευασμένη συνταγή στο ράφι κάποιου ιδεολογικού σούπερ μάρκετ. Είναι αγώνας κι αγωνία εκπροσώπησης κι υπηρεσίας του κοινού καλού. Είναι διακύβευμα εθνικής βιωσιμότητας, στοίχημα του κατά πόσο μπορούμε να υπάρχουμε ως διακριτή ταυτότητα ανάμεσα σε Δύση κι Ανατολή, με αξιοπρέπεια κι αυτοπεποίθηση. Ο αριστερός εκσυγχρονισμός είναι το πραγματικό περιεχόμενο που παίρνει η προτεραιότητα της πολιτικής σήμερα, στο βαθμό που θέλει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα και όχι να διαφύγει στις ψευδαισθήσεις. Γι αυτό και πρέπει να νοείται σαν μια διαρκής πορεία μετασχηματισμού μέσα από βαθιές μεταρρυθμίσεις στο κράτος, την οικονομία, τους κοινωνικούς θεσμούς και τις μεταξύ τους σχέσεις. Ο αριστερός εκσυγχρονισμός θα πρέπει να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την εθνική επιβίωση μέσα σε έναν ανοιχτό κόσμο με όρους υπεροχής και όχι σαν παρίας με μονίμως απλωμένο το χέρι. Αυτό σημαίνει αναστροφή της φθίνουσας πορείας της χώρας μέσα στον διεθνή καταμερισμό, απαιτεί γενναία παραγωγική προσπάθεια, προηγμένη τεχνογνωσία και τεχνολογία, ριζική θεσμική εξυγίανση και ένα εκπαιδευτικό σύστημα προσανατολισμένο σε ουσιαστικές δεξιότητες και όχι σε τυπικά προσόντα.
Θα περιμένω λοιπόν να δω τη «μεγάλη εικόνα» από τον Αλέξη Τσίπρα στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης που υποσχέθηκε να φέρει την ελπίδα. Θα περιμένω να ακούσω το σχέδιο ανατροπής της κραυγαλέας ανισότητας ανάμεσα σ’ ό,τι παράγεται και σ’ ό,τι καταναλώνεται, που έχει ως αποτέλεσμα την οικονομική καταχρέωση και την πολιτική εξάρτηση της Ελλάδας. Θα περιμένω να δω πως θα οργανωθεί πολιτικά η σύγκρουση με κατεστημένα συμφέροντα, γραφειοκρατικές δομές και «αόρατα» κέντρα αποφάσεων που επιδιώκουν την αναπαραγωγή του υπάρχοντος και πολεμούν λυσσαλέα τη στροφή στο μέλλον. Θα περιμένω να δω πρωτοβουλίες για την άνθηση της ελεύθερης δημιουργικότητας και της καινοτομίας, όπως και για τη διάχυση μιας νέας ανθρωπιστικής κουλτούρας, που θα συνυφαίνει ό,τι καλύτερο από την παράδοσή μας με ό,τι πιο δημιουργικό από τις νέες αξίες της εποχής μας.
Περιμένω πολλά; Ίσως. Αυτή τη σημασία όμως δεν έχει μια νίκη που θέλει να λέγεται ιστορική, μια νίκη – ορόσημο που θέλει να σηματοδοτεί την αλλαγή σελίδας; Τολμώ να περιμένω λοιπόν.
