“Θα συγκρουστούμε με τα ισχυρά συμφέροντα”
Με άρθρο του στους New York Times, ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, σκιαγραφεί την ελληνική στάση και ξεκαθαρίζει πως παρά τις αναλύσεις που γίνονται παγκοσμίως για τις προθέσεις του, δεν προσπαθεί να μπλοφάρει.
Ξεκαθαρίζει μάλιστα ότι αυτό που διαφοροποιεί την κυβέρνηση Τσίπρα από την κυβέρνηση Σαμαρά είναι ότι η νυν κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να συγκρουστεί με τα συμφέροντα για να κερδίσει την εμπιστοσύνη των εταίρων της.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του:
«Καθώς έχω περάσει πολλά χρόνια ως ακαδημαϊκός ερευνώντας τη θεωρία παιγνίων, ορισμένοι σχολιαστές βιάστηκαν να θεωρήσουν ότι ως ο νέος υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας θα προσπαθούσα να επινοήσω μπλόφες, στρατηγικές και εξωτερικές επιλογές, στην προσπάθειά μου να βελτιώσω την αδύναμη θέση μου. Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.
Αν μη τι άλλο, το υπόβαθρό μου στη θεωρία παιγνίων με έχει πείσει ότι θα ήταν καθαρή τρέλα να σκεφτώ ότι οι τρέχουσες διαβουλεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων μας είναι ένα παιχνίδι διαπραγμάτευσης το οποίο θα κερδηθεί ή θα χαθεί μέσω μπλόφας και τακτικής υπεκφυγών.
Το πρόβλημα με τη θεωρία παιγνίων, όπως εξηγούσα στους μαθητές μου, είναι ότι παίρνει ως δεδομένο τα κίνητρα των παικτών. Σε ένα πόκερ ή blackjack, αυτή η υπόθεση είναι μη προβληματική. Αλλά στις τρέχουσες διαβουλεύσεις μεταξύ των εταίρων μας και της νέας ελληνικής κυβέρνησης, το νόημα είναι να σφυρηλατηθούν νέα κίνητρα. Να διαμορφωθεί μια νέα νοοτροπία που υπερβαίνει τις εθνικές διαιρέσεις, διαλύει τις διακρίσεις μεταξύ πιστωτή-οφειλέτη προς όφελος μιας πανευρωπαϊκής στρατηγικής και τοποθετεί το ενιαίο ευρωπαϊκό καλό πάνω από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, ένα δόγμα που αποδεικνύεται τοξικό εάν παγκοσμιοποιηθεί.
Είμαι πεπεισμένος ότι έχουμε μόνο μία επιλογή: Να αποφύγουμε κάθε πειρασμό να αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίσιμη στιγμή ως ένα πείραμα στρατηγικής, και αντ’ αυτού, να παρουσιάσουμε με ειλικρίνεια τα γεγονότα που αφορούν την κοινωνική οικονομία της Ελλάδας, να βάλουμε στο τραπέζι τις προτάσεις μας για να αναπτυχθεί ξανά η Ελλάδα, να εξηγήσουμε γιατί αυτά είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης και να αποκαλύψουν τις κόκκινες γραμμές πέραν των οποίων η λογική και το καθήκον μας αποτρέπει να πάμε.
Η μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτής της κυβέρνησης και των προηγούμενων ελληνικών κυβερνήσεων είναι διττή: Είμαστε αποφασισμένοι να συγκρουστούμε με τα ισχυρά κατεστημένα συμφέροντα προκειμένου να επανεκκινήσουμε την Ελλάδα και να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των εταίρων μας. Είμαστε επίσης αποφασισμένοι να μην απειλούμαστε ως αποικία χρέους η οποία θα πρέπει να υποστεί αυτό που πρέπει. Η αρχή της μεγαλύτερης λιτότητας για την οικονομία με τη μεγαλύτερη ύφεση θα ήταν περίεργο εάν δεν προκαλούσε τόση πολύ άσκοπη ταλαιπωρία.
Συχνά με ρωτούν: Κι αν ο μόνος τρόπος που μπορείτε να διασφαλίσετε κεφάλαια είναι να περάσετε τις κόκκινες γραμμές σας και να αποδεχθείτε μέτρα που θεωρείτε ότι είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης; Πιστός στην αρχή ότι δεν έχω κανένα δικαίωμα να μπλοφάρω η απάντησή μου είναι: Οι γραμμές που έχουμε παρουσιάσει ως κόκκινες δεν θα περαστούν. Διαφορετικά, δεν θα είναι πραγματικά κόκκινες, αλλά απλώς μία μπλόφα.
Και αν αυτό φέρει πόνο στο λαό; Με ρωτούν. Σίγουρα μπλοφάρετε. Το πρόβλημα με αυτό το επιχείρημα είναι ότι το συμπέρασμα βάσει και της θεωρίας παιγνίων, είναι πως ζούμε μια τυραννία των συνεπειών. Πως δεν υπάρχουν καταστάσεις κατά τις οποίες πρέπει να κάνουμε το σωστό όχι σαν στρατηγική, αλλά απλά γιατί είναι… σωστό.
Ενάντια σε αυτόν τον κυνισμό η νέα ελληνική κυβέρνηση θα πρωτοτυπήσει. Θα πάρουμε αποστάσεις, με όποιο κόστος, από συμφωνίες που είναι λάθος για την Ελλάδα και λάθος για την Ευρώπη. Το παιχνίδι του «παράτεινε και υποκρίσου» που ξεκίνησε όταν το χρέος της Ελλάδας έγινε μη βιώσιμο στα τέλη του 2010, τελείωσε. Όχι πια δάνεια – όχι μέχρι να αποκτήσουμε ένα βιώσιμο σχέδιο ανάπτυξης της οικονομίας με στόχο να μπορούμε να αποπληρώσουμε αυτά τα δάνεια, να βοηθήσουμε τη μεσαία τάξη να ξανασταθεί στα πόδια της και να απαλύνουμε την τεράστια ανθρωπιστική κρίση.
Όχι πια μεταρρυθμιστικά προγράμματα που «χτυπούν» φτωχούς συνταξιούχους και αυταπασχολούμενους, αφήνοντας στο απυρόβλητο τη διαφθορά των «μεγάλων». Η κυβέρνησή μας δεν ζητά από τους εταίρους να μην πληρώσει τα χρέη. Ζητάμε μερικούς μήνες οικονομικής σταθερότητας που θα μας επιτρέψουν να δούμε καλύτερα τις μεταρρυθμίσεις που ο ελληνικός λαός μπορεί να αντέξει και να στηρίξει, ώστε να φέρουμε την ανάπτυξη και να τελειώσουμε με την ανικανότητά μας να πληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας.
Κάποιος μπορεί να σκεφτεί πως αυτή η υποχώρηση από την θεωρία παιγνίων, εκκινεί από κάποια ριζοσπαστικά αριστερή ατζέντα. Όχι και τόσο. Η βασική επιρροή εδώ είναι ο Ιμάνουελ Καντ, ο Γερμανός φιλόσοφος που μας δίδαξε ότι οι λογικοί και οι ελεύθεροι ξεφεύγουν από την αυτοκρατορία της σκοπιμότητας, κάνοντας αυτό που είναι σωστό.
Πως ξέρουμε ότι η μετριοπαθής πολιτική μας ατζέντα, η οποία εμπεριέχει την κόκκινη γραμμή μας, είναι σωστή με όρους Καντ; Το ξέρουμε κοιτώντας στα μάτια των πεινασμένων στους δρόμους, ή την πιεσμένη μεσαία τάξη μας ή λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα των σκληρά εργαζομένων ανθρώπων σε κάθε ευρωπαϊκό χωριό και πόλη εντός της νομισματικής μας ένωσης. Άλλωστε, η Ευρώπη θα ξανακερδίσει την ψυχή της, όταν ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων της, βάζοντας τα δικά τους συμφέροντα στο επίκεντρο.»
