Διπλωματικός «πυρετός» επικρατεί στην Αθήνα μετά τις συμφωνίες που υπέγραψε στη Λιβύη ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, και αφορούν σε έρευνες υδρογονανθράκων στην περιοχή από τουρκικές εταιρείες.
Στο πλαίσιο αυτό, εσπευσμένα στο Κάιρο για διαβουλεύσεις μεταβαίνει την προσεχή Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
Ο κ. Δένδιας συνομίλησε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι αναφορικά με τις πρόσφατες εξελίξεις. Και οι δύο πλευρές αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης.
Είχα τηλεφωνική συνομιλία με τον Αιγύπτιο ΥΠΕΞ S.Shoukry για τις πρόσφατες εξελίξεις στη Λιβύη. Αμφισβητήσαμε τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης. Θα μεταβώ στο Κάιρο για διαβουλεύσεις την Κυριακή. pic.twitter.com/rF975vfyy0
— Nikos Dendias (@NikosDendias) October 3, 2022
Παράλληλα, εντός ολίγου, ο υπουργός Εξωτερικών θα συναντηθεί με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζορτζ Τσούνη, για να συζητήσουν τις εξελίξεις στη Λιβύη.
Σχεδόν αμέσως, η Αθήνα εξέδωσε ανακοίνωση, ξεκαθαρίζοντας ότι η χώρα μας έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή και θα τα υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα.
Ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ αναφορικά με την υπογραφή “μνημονίου συνεργασίας” μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNU) της Λιβύης και Τουρκίας στον τομέα των υδρογονανθράκων
Η Ελλάδα παρακολουθεί ιδιαίτερα στενά τις εξελίξεις στη Λιβύη και ιδιαίτερα τη σημερινή υπογραφή “μνημονίου συνεργασίας” μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNU) της Λιβύης και της Τουρκίας στον τομέα των υδρογονανθράκων, αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών.
Και προστίθεται: «Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, συμφωνία, η οποία έχει συναφθεί με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Παράλληλα, η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή.
Τέλος, επισημαίνεται ότι το τουρκο-λιβυκό “μνημόνιο” του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται.
Οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω “μνημονίου” θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να ενημερώνει τους εταίρους και συμμάχους της για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας.
Εκφράζεται η ικανοποίηση για τις δηλώσεις του Προέδρου, καθώς και της Επιτροπής Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων, αναφορικά με την ακυρότητα και έλλειψη νομιμότητας του μνημονίου που υπεγράφη σήμερα στην Τρίπολη».
Τα μνημόνια που υπέγραψαν Τουρκία και Λιβύη
Τα δύο «Μνημόνια Συναντίληψης» αφορούν στους Υδρογονάνθρακες και το Πρωτόκολλο αντίστοιχα, ενώ ο Τούρκος ΥΠΕΞ προανήγγειλε την υπογραφή ειδικής συμφωνίας και για το φυσικό αέριο, ως έκφραση της περαιτέρω εμβάθυνσης της συνεργασίας των δύο χωρών. Δίνοντας ένα πρώτο στίγμα, «συζητήσαμε τα βήματα προς μια πολιτική λύση και τις σχέσεις μας με τον Πρωθυπουργό Ντιμπέιμπα. Υπογράψαμε Μνημόνια Συναντίληψης στους τομείς των Υδρογονανθράκων και του Πρωτοκόλλου», τόνισε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος έχει τεθεί επικεφαλής πολυμελούς υψηλής αντιπροσωπείας που επισκέπτεται από σήμερα το πρωί την Τρίπολη, πυροδοτώντας ραγδαίες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Έρευνα και γεώτρηση
Αναφερόμενος στην ειδική συμφωνία για το φυσικό αέριο, ο Τούρκος ΥΠΕΞ τόνισε ότι «βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση μεταξύ των υπουργείων Ενέργειας μας», στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν τα δύο συμβαλλόμενα μέρη μετά τις υπογραφές, προσθέτοντας πως «η συμφωνία υδρογονανθράκων που μόλις υπογράψαμε στοχεύει στη συνεργασία μεταξύ τουρκικών εταιρειών και λιβυκών εταιρειών, όπως η έρευνα και η γεώτρηση, τόσο στη στεριά στη θάλασσα, με αμοιβαία κατανόηση».
Επιπλέον, ο Τούρκος ΥΠΕΞ τόνισε πως υπάρχουν πολλά προσχέδια συμφωνιών που πρέπει να ολοκληρωθούν σε πολλούς διαφορετικούς τομείς, υποδεικνύοντας το επίπεδο συνεργασίας και διμερών σχέσεων. Με αφορμή τις σημερινές συνομιλίες, μάλιστα, η υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης, Νάιλα Αλ Μανγκούς γνωστοποίησε ότι συζητήθηκαν και οι προετοιμασίες για τη συνεδρίαση του Λιβυκοτουρκικού συμβουλίου στην Τρίπολη, ενισχύοντας το πλαίσιο συνεργασίας των δύο χωρών.
«Πολύτιμη χώρα» η Λιβύη
«Θα σταθούμε στο πλευρό της Λιβύης χωρίς κανένα δισταγμό», τόνισε, άλλωστε, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, προσθέτοντας ότι η Άγκυρα υποστηρίζει την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας στη Λιβύη. Αλλά πρόσφατα είχε συναντήσεις και με την ανατολική κυβέρνηση (στις αρχές του μήνα στην Κωνσταντινούπολη), χαρακτηρίζοντας τη Λιβύη «πολύτιμη χώρα για εμάς» και ανακοινώνοντας και την επανέναρξη των πτήσεων της Turkish Airlines προς τη Λιβύη.
Μήνυμα σε Αθήνα και Παρίσι
Μάλιστα, όλες οι παράκτιες χώρες θα πρέπει να επωφεληθούν εξίσου από τη Μεσόγειο και τους ενεργειακούς πόρους της, περιέγραψε ο Τούρκος ΥΠΕΞ από την Τρίπολη και «φωτογραφίζοντας» την Ελλάδα και τη Γαλλία, ο κ. Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε πως «οι συμφωνίες που υπογράφηκαν σήμερα και προηγουμένως, είναι συμφωνίες μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών, της Τουρκίας και της Λιβύης, με αμοιβαία κατανόηση». Και συμπλήρωσε πως «ως εκ τούτου, τρίτες χώρες δεν έχουν το δικαίωμα να παρέμβουν στις συμφωνίες που έχουν υπογράψει οι δύο κυρίαρχες χώρες. Δεν έχει σημασία τι πιστεύουν».
Δένδιας: Επιζήμιες κινήσεις
Υπό το βάρος των εξελίξεων, παρεμβαίνοντας μέσω twitter, o Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας ανέφερε πως «συμμετείχα στο Συμβούλιο Σύνδεσης Ελλάδας – Ισραήλ μέσω τηλεδιάσκεψης. Στο επίκεντρο της παρέμβασής μου η ανάγκη εμβάθυνσης Ελλάδας – Ισραήλ συνεργασίας, μεταξύ άλλων και σε ενέργεια, οι στενοί δεσμοί Ελλάδας – Ισραήλ σε διμερές και πολυμερές επίπεδο και οι επιζήμιες για την περιοχή κινήσεις σε Αν.Μεσόγειο και Λιβύη», στέλνοντας ένα πρώτο μήνυμα σε Άγκυρα και Τρίπολη.
Υπενθυμίζεται ότι ελληνικές διπλωματικές πηγές μετέδιδαν από το πρωί σήμερα πως το ζήτημα της φερόμενης ως κυοφορούμενης συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης για την εκμετάλλευση των λιβυκών ενεργειακών πηγών από την Τουρκία, παρακολουθείται στενά. Θα υπάρξει επίσημη τοποθέτηση εφόσον υπάρξει συμφωνία και πληροφόρηση όσον αφορά το περιεχόμενο της.
Οι ίδιες πηγές υπογράμμισαν ότι ο σεβασμός της συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου για την οριοθέτηση της ΑΟΖ του 2020 είναι απολύτως ζωτικής σημασίας. Δεν θα επιτραπεί η παραβίαση της και η πυροδότηση ακόμη μίας εστίας έντασης στην Μεσόγειο. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα θα υπερασπιστεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματ;a της στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και ιδιαίτερα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Το υπουργείο Εξωτερικών προβαίνει σε ενημέρωση συμμάχων και εταίρων, όπως μετέδιδαν.
«Όχι» από το Κοινοβούλιο της Λιβύης
Την ίδια ώρα, απορρίπτει κατηγορηματικά τη σημερινή συμφωνία το Κοινοβούλιο της Λιβύης. Ειδικότερα, η Πρόεδρος του λιβυκού κοινοβουλίου Ανγουίλα Σαλέχ χαρακτήρισε τη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες με την Τουρκία ως «παράνομη», υποστηρίζοντας πως η κυβέρνηση Ντιμπέιμπα, της οποίας η θητεία έχει λήξει, δεν είναι εξουσιοδοτημένη να μεσολαβεί διεθνείς συμφωνίες.
Επίκεντρο το Τομπρούκ;
Σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδουν τα τοπικά μέσα, η σημερινή συμφωνία δεν αποκλείεται να αφορά στην εκμετάλλευση μέρους της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Λιβύης από την Τουρκία, καθώς τουρκικές εταιρίες θα μπορούν να πραγματοποιούν έρευνες και εξορύξεις εντός της.
Μάλιστα, ο υπουργός Πετρελαίου Μοχάμεντ Αούν κατήγγειλε την κυβέρνηση Ντιμπέιμπα πως ανέθεσε στον υπουργό Οικονομίας καθήκοντα του υπουργού Πετρελαίου, ώστε «να περάσει ύποπτη συμφωνία πετρελαίου με την Τουρκία για εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου στην υπεράκτια περιοχή κοντά στο Τομπρούκ στην ανατολική Λιβύη», όπως είπε. Σημειωτέον ότι το Τομπρούκ είναι κομβικό λιμάνι στα ανατολικά παράλια της Λιβύης, κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο και απέναντι από την Κρήτη.
