Στην αμφίσημη στάση της Αθήνας αναφορικά με τις επενδύσεις αναφέρεται με εκτενές δημοσίευμα το πρακτορείο Reuters παρουσιάζοντας υποθέσεις που σκαλώνουν για χρόνια στα γρανάζια της ελληνικής γραφειοκρατίας.
Το δημοσίευμα της Αγγελικής Κουτάντου ξεκινά με την περίπτωση του Μάικ Αγγελιάδη από την Νέα Υόρκη, ο οποίος ήθελε να δημιουργήσει θέρετρο γκόλφ στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Ρόδο εδώ και 25 χρόνια. Ενώ ο Αγγελιάδης κέρδισε κρατικό διαγωνισμό σύμφωνα με τον οποίο του δόθηκε η δυνατότητα να δημιουργήσει την παραθαλάσσια επένδυση οι αρχές κήρυξαν ολόκληρη την περιοχή αρχαιολογικό χώρο. Τώρα ολόκληρο το σχέδιο να επενδυθούν πάνω από 400 εκατομμύρια ευρώ έχει αναβληθεί. «Ακόμα περιμένουμε απάντηση από το Υπουργείο για το τι σκοπεύουν να κάνουν» σημειώνει χαρακτηριστικά.
«Ο Αγγελιάδης που μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1960 είναι ανάμεσα στον αριθμό ξένων επενδυτών οι οποίοι είναι έτοιμοι να δώσουν μεγάλα ποσά στην χώρα η οποία φαίνεται να αναδύεται από οικονομική κατάπτωση, μόνο που πια οι ίδιοι αναρωτιούνται αν είναι ευπρόσδεκτοι να κάνουν κάτι τέτοιο» παρατηρεί το πρακτορείο.
Οι συγκρούσεις μεταξύ ανάπτυξης και διατήρησης επηρεάζουν πολλές χώρες. Στην Ελλάδα όμως, συνεχείς ανησυχίες για το περιβάλλον και τις αρχαιότητες συνδυάζονται με λαβυρίνθους νόμων, γραφειοκρατία και εχθρική πολιτική ιδεολογία για να δημιουργήσουν εμπόδια που ούτε επενδυτές που είναι οικείοι της χώρας δεν μπορούν να κατανοήσουν. Η ανάκαμψη της Ελλάδας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ξένες επενδύσεις. Πριν από επτά χρόνια ξεκίνησε ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης για να εξασφαλίσει 50 δισεκατομμύρια ευρώ για το σχεδόν χρεοκοπημένο κράτος. Μέχρι σήμερα η χώρα έχει φτάσει μόλις τα 4,4 δισεκατομμύρια, ενώ οι κυβερνητικοί επικριτές λένε ότι η υπερβολική γραφειοκρατία είναι ένας σημαντικός λόγος για την άθλια αυτή απόδοση. Υπάρχει πια η καχυποψία ότι η Ελλάδα «δαγκώνει το χέρι» που την χρηματοδοτεί.
Όμως πολλοί Έλληνες αισθάνονται υποχρεωμένοι να προστατέψουν την 3500 χρόνων πολιτιστική κληρονομιά και μερικές από τις πιο υπέροχες ακτές της Ευρώπης από περαιτέρω ανάπτυξη, πιέζοντας όμως για την συλλογή πόρων έτσι ώστε να γίνει αυτό.
«Υπάρχουν μερικοί που πιστεύουν ότι οι αρχαιότητες είναι ένας σωρός βράχων και λένε ότι έχουμε ήδη αρκετά από αυτά. Οι νομοθέτες του ΣΥΡΙΖΑ δεν συμμερίζονται αυτήν την άποψη», αναφέρει ο πρώην υπουργός Θοδωρής Δρίτσας.
Η δεύτερη περίπτωση που εξετάζεται είναι το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού, στο οποίο τα τελευταία 16 χρόνια, τα παλιά τερματικά έχουν παραμείνει εγκαταλειμμένα σε μια καταπράσινη πεδιάδα τριπλάσια του μεγέθους του Μονακό, μαζί με τους εγκαταλελειμμένους θαλάμους αθλοπαιδιών που χρησιμοποιήθηκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Υποστηριζόμενος από τους επενδυτές της Κίνας και του Κόλπου, η Lamda πρότεινε ένα σχέδιο ύψους 8 δισ. ευρώ για την ανέγερση ενός από τα μεγαλύτερα παραθαλάσσια θέρετρα της Ευρώπης μεγέθους 620 εκταρίων (1.532 στρέμματα). Το έργο επρόκειτο να αλλάξει τα δεδομένα για την Ελλάδα, φέρνοντας εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες και δημιουργώντας 75.000 θέσεις εργασίας σε μια χώρα όπου η ανεργία εξακολουθεί να υπερβαίνει το 20 τοις εκατό. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαμαρτυρήθηκε έντονα για τη χορήγηση μίσθωσης 99 ετών σε κρατική ιδιοκτησία, ενώ ήταν στην αντιπολίτευση, θέλοντας να μετατρέψει την περιοχή σε δημόσιο πάρκο. Στη συνέχεια, αφού κέρδισε την εξουσία το 2015, αναγκάστηκε να επιμείνει στην ιδεολογική απόρριψη της ιδιωτικοποίησης και δέχτηκε την ανάπτυξη με μια τρίτη διεθνή συμφωνία διάσωσης για την Ελλάδα.
Αλλά τα προβλήματα δεν έχουν τελειώσει. Οι ελληνικές αρχές καθυστέρησαν να αποφασίσουν εάν ένα μέρος των παλαιών κτιρίων των αερολιμένων θα έπρεπε να χαρακτηριστεί ως ιστορικό και για την πορεία δράσης σε περίπτωση που έβρισκαν αρχαία. Στη συνέχεια, το δασικό τμήμα δήλωσε 3.7 εκτάρια ευκαλύπτου, κυπαρισσιών και ελαιόδεντρων στο κτήμα ως προστατευόμενη δασική έκταση.
Η κοινοπραξία Lamda, η οποία περιλαμβάνει τον κινεζικό όμιλο Fosun και τον κατασκευαστή της Eagle Hills με έδρα το Αμπου Ντάμπι, ήλπιζε να αρχίσει τις εργασίες μέχρι τον Ιούνιο. Ωστόσο, τα αρχαιολογικά και δασικά ζητήματα έχουν καθυστερήσει την υποβολή του σχεδίου και την έναρξη της διαδικασίας χορήγησης αδειών, δήλωσε εκπρόσωπος της Lamda στο Reuters. Η διαδικασία εκτιμάται ότι θα διαρκέσει περίπου εννέα μήνες οπότε τώρα η επιχείρηση δεν μπορεί να φτάσει στο οικόπεδο πριν τον Απρίλιο του επόμενου έτους.
Τα δέντρα στέκονται σε ένα δύσκολο σημείο. «Είναι η τουριστική και ψυχαγωγική καρδιά του Ελληνικού», δήλωσε ο Αθανασίου στους μετόχους τον Ιούνιο. «Εκατομμύρια ευρώ έχουν δαπανηθεί για να καθοριστεί που θα μπει τι και η διαδικασία είναι σαν παζλ. Δεν μπορείς να πάρεις ένα κομμάτι του παζλ από ένα μέρος και να το τοποθετήσεις αλλού» αναφέρει ο εκπρόσωπος της κοινοπραξίας.
Η κοινοπραξία πέρασε τρεις μήνες πέρυσι προσπαθώντας να πείσει τις αρχές ότι ο διάδρομος του αεροδρομίου που χρησιμοποιήθηκε για 60 χρόνια δεν ήταν μνημείο. Σχεδιάζει επίσης να εγκαταστήσει ένα πάρκο που καλύπτει το ένα τρίτο περίπου του χώρου, αλλά το έργο εξακολουθεί να «βαλτώνει». Από το 2011, η ιδιωτικοποίηση γενικά έχει σημειώσει αργή πρόοδο υπό διάφορες κεντροαριστερές, κεντροδεξιές και τεχνοκρατικές κυβερνήσεις. Αλλά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έστειλε ιδιαίτερα μικτά μηνύματα για το Ελληνικό.
«Η κυβέρνηση θεωρεί το Ελληνικό Κράτος την ύψιστη προτεραιότητά της», ανέφερε ο υφυπουργός Οικονομίας Στέργιος Πιτσιόρλας στο Reuters. «Υπάρχουν μερικά τελευταία προβλήματα», δήλωσε, «αλλά ένα διάταγμα που θα επιτρέπει στο έργο να προχωρήσει θα εκδοθεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, όπως ορίζεται από την τελευταία συμφωνία.»
Ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπρίτζης δήλωσε επίσης στους τοπικούς ακτιβιστές του ΣΥΡΙΖΑ τον Απρίλιο ότι η κυβέρνηση δεν θα θέσει κανένα εμπόδιο στην πορεία του έργου. Ωστόσο, ένα βίντεο της συνάντησης που δημοσιεύτηκε στο YouTube δείχνει ότι προφανώς αμφισβητεί τα λόγια του. «Αν δείτε την ολοκλήρωση του Ελληνικού, πάρτε με τηλέφωνο!» λέει στο κοινό που γελάει. «Είμαι πεπεισμένος … κανένας ιδιώτης επενδυτής δεν μπορεί να πληρώσει από την τσέπη του οκτώ, εννέα ή δέκα δισεκατομμύρια ευρώ».
Η αντίθεση στο έργο παραμένει ισχυρή. «Νομίζουμε ότι πλήττει την οικονομία, την κοινωνία, τον πολεοδομικό σχεδιασμό και το περιβάλλον», δήλωσε ο ακτιβιστής Πάνος Τότσικας. «Είναι κάτι τερατώδες».
Η Lamda παρουσίασε ένα λεπτομερές σχέδιο για το Ελληνικό τον περασμένο μήνα, ξεκινώντας από μια δημόσια διαβούλευση και άλλες ενέργειες που υποτίθεται ότι θα ολοκληρωθούν με το διάταγμα. Η πρόοδος είναι ζωτικής σημασίας για την ενθάρρυνση περισσότερων επενδυτών να συμμετάσχουν στο έργο του καθώς και σε άλλα αντίστοιχα. Κάθε μέρα υπάρχει καθυστέρηση, η χώρα δεν έχει την ευκαιρία να γίνει όχι μόνο τουριστικό αξιοθέατο, αλλά και επενδυτικό και πολιτιστικό.
Οι αρχαιολόγοι προειδοποιούν ότι η ανάπτυξη δεν πρέπει να απειλεί τις ίδιες τις τοποθεσίες που θέλουν να δουν οι επισκέπτες. «Αν δεν μπορέσουμε να προστατέψουμε το πολιτιστικό μας περιβάλλον, τα τουριστικά προϊόντα που οι πιθανοί επενδυτές θέλουν να πουλήσουν θα χάσουν την αξία τους», δήλωσε ο Στάθης Γκότσης από την Ένωση Ελλήνων Αρχαιολόγων. «Η δήλωση και οριοθέτηση μιας περιοχής ως αρχαιολογικού χώρου δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να επενδύσεις εκεί, μπορεί να προχωρήσει και να προστατεύεται καλά και να επιβλέπεται από το αρχαιολογικό τμήμα», προσθέτει.
Για παράδειγμα, η κατασκευή του Μετρό της Αθήνας από τη δεκαετία του 1990 έχει αποκαλύψει σημαντικές αρχαιότητες που εκτίθενται τώρα για τους επισκέπτες και τους ντόπιους.
Τις ιδιωτικοποιήσεις χειρίζεται το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου. Αυτό είναι υπεύθυνο για πωλήσεις από το σιδηροδρομικό δίκτυο έως τους θαλάσσιους λιμένες και τα αεροδρόμια. Το ΤΑΙΠΕΔ και η κρατική οντότητα που κατέχει το Ελληνικό υπέβαλε προσφυγή το Μάιο κατά της απόφασης της δασικής αρχής. Μια απόφαση εκκρεμεί ακόμη.
Η νέα επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ, Λίλα Τσιτσογιαννοπούλου, δήλωσε ότι η υπηρεσία της προσπάθησε να «καθαρίσει» τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία προτού τα διαθέσει προς πώληση, αλλά απρόβλεπτα γεγονότα εμπόδισαν τις προσπάθειές της. «Το καθήκον του οργανισμού είναι να φέρει τους δύο κόσμους στο ίδιο τραπέζι και να επιλύσει τα προβλήματα», δήλωσε στο Reuters.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις ανήλθαν σε 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ πέρυσι, δηλ. 11 φορές μεγαλύτερη από το 2010, όταν η Ελλάδα έλαβε το πρώτο της μνημόνιο, με τη Γερμανία να συνεισφέρει. Αυτό όμως παρέμεινε 35% χαμηλότερο από ό, τι πριν από την κρίση το 2006. Η επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα δεν ήταν εύκολη. Η χώρα κατατάσσεται στην θέση νούμερο 61 από τις 190 χώρες, πίσω από το Μεξικό και τη Ρουάντα, καθώς και από τις περισσότερες Ευρωπα’ι’κές Χώρες, σε έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Όσον αφορά την επιβολή των συμβάσεων, η Ελλάδα κατέλαβε την 133η θέση.
Ο Κώστας Μητρόπουλος, πρώην επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ, κατηγόρησε τους αντιφατικούς νόμους και τις ασυνεπείς υπουργικές αποφάσεις για τη γενική κακουχία. «Αυτό αναπόφευκτα οδηγεί σε καθυστερήσεις, περιπλέκει τη λήψη αποφάσεων και έχει ως αποτέλεσμα πολιτικές παρεμβολές», δήλωσε ο Μητρόπουλος.
Η κ. Τσιτσιγιαννοπούλου επιμένει ότι το έργο γκολφ στη Ρόδο θα προχωρήσει όπως το Ελληνικό. Το ΤΑΙΠΕΔ θα χρηματοδοτήσει αρχαιολόγους για να καθορίσει ποια τμήματα του οικοπέδου θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν αρχαιότητες.
Ο Αγγελιάδης δήλωσε ότι η τελική του απόφαση για το αν θα προχωρήσει με την επένδυση εξαρτάται από το πόσο σημαντικά είναι τα ευρήματα. «Δεν είναι εύκολο, όπως καταλαβαίνετε, να προχωρήσει το έργο με αρχαιολόγους πάνω από τα κεφάλια μας. Είναι ένα πολύ μεγάλο έργο και δεν μπορούμε να σταματήσουμε κάθε φορά που υπάρχει κάποιο εύρημα».
Όπως και πολλά μέλη της ελληνικής διασποράς, έχει ισχυρούς δεσμούς με την πατρίδα του – ωστόσο διερωτάται: «Πώς μπορεί κάποιος επενδυτής να έρθει και να πραγματοποιήσει μια επένδυση χωρίς να ζει με το φόβο ότι με οποιοδήποτε νόμο πρόκειται να χάσει χρήματα;»
