Από τον Ανδρέα Καψαμπέλη,
Σύμβουλο Έκδοσης της “Δημοκρατίας“
Πέντε (συν ένα) σενάρια διαμορφώνονται για το αποτέλεσμα της 25ης Ιανουαρίου. Δύο εβδομάδες πριν από τις κάλπες κι ενώ έχει αρχίσει να «ζεσταίνεται» για τα καλά το προεκλογικό κλίμα, η εικόνα που δίνεται τουλάχιστον από τις δημοσκοπήσεις επιτρέπει τις πρώτες συγκεκριμένες προβλέψεις για τον πολιτικό χάρτη της επόμενης ημέρας που θα επηρεάσει όχι μόνο το σχηματισμό κυβέρνησης αλλά και την περαιτέρω πορεία των σχέσεων με τους δανειστές.
Τα πέντε από τα σενάρια αυτά, που ήδη μελετώνται στα κομματικά επιτελεία, έχουν ως κοινό δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πρώτο κόμμα, όπως δείχνουν όλες οι μέχρι τώρα μετρήσεις, ανεξάρτητα από την τελική διαφορά του με τη ΝΔ. Το έκτο σενάριο είναι της πλήρους ανατροπής και θα επαληθευτεί στην περίπτωση που η ΝΔ επιτύχει, κόντρα στα προγνωστικά, να καλύψει εντός των επομένων δεκαπέντε ημερών την απόσταση και να περάσει, έστω με ελάχιστη διαφορά, μπροστά. Εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο (που βέβαια μόνο ως θεωρητικό σενάριο αντιμετωπίζεται μέχρι στιγμής), είναι πρόδηλο ότι θα έρθουν τα πάνω – κάτω, η απόλυτη πρωτοβουλία των κινήσεων θα βρίσκεται πλέον στον Αντ. Σαμαρά και η αντιπολίτευση θα υποστεί τεκτονικούς κραδασμούς.
Εκτός από όλα αυτά, αντικείμενο ειδικής μελέτης αποτελεί -σύμφωνα με πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας»- και το ενδεχόμενο να προκύψει ένας συνδυασμός που θα φέρει πολλές εμπλοκές. Πρόκειται για την περίπτωση κατά την οποία δεν θα υπάρξει αυτοδυναμία και ταυτόχρονα αναδειχθεί τρίτο κόμμα η Χρυσή Αυγή…
Κατ’ αρχάς, το πρώτο -και πιο «καθαρό»- ενδεχόμενο είναι να εξασφαλίσει αυτοδυναμία το πρώτο κόμμα και εν προκειμένω, κατά τις δημοσκοπήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή είναι και η επιδίωξη της Κουμουνδούρου αλλά τουλάχιστον μέχρι τώρα υπάρχει σημαντική απόσταση για να καλύψει. Αν πάντως συμβεί αυτό, που προϋποθέτει να ξεπεράσει (στη δυσκολότερη περίπτωση) το 38%, ο κ. Αλ. Τσίπρας θα λάβει αμέσως την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης ενώ παράλληλα θα τρέχει η διαδικασίας εκλογής νέου προέδρου της Δημοκρατίας. Είναι προφανές ότι διαθέτοντας 151 έδρες ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει τη δυνατότητα, βάσει του Συντάγματος, να υποδείξει όποιο πρόσωπο επιθυμεί ως διάδοχο του Κάρολου Παπούλια.
Τα εναλλακτικά σχέδια ξεκινούν στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μεν πρώτο κόμμα αλλά δίχως αυτοδυναμία. Ανάλογα με το γενικότερο συσχετισμό δυνάμεων που θα αποτυπωθεί καθώς και την απόσταση που θα τον χωρίζει από τις 151 έδρες, μπορεί να προκύψουν τρεις επιλογές.
Η μία είναι να σχηματιστεί η λεγόμενη κυβέρνηση μειοψηφίας. Αυτό σημαίνει ότι ένα ή περισσότερα από τα κόμματα της νέας Βουλής θα δεχτούν, δίχως να μετάσχουν στην κυβέρνηση, να της δώσουν ψήφο ανοχής κατά τις προγραμματικές δηλώσεις που θα αναγνωστούν στις αρχές Φεβρουαρίου. Είναι ένα ενδεχόμενο που δεν έχουν απορρίψει ούτε κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ όπως ο Ν. Βούτσης δηλώνοντας, παλαιότερα, ότι «θα είναι δύσκολο δυνάμεις της αριστεράς να μην στηρίξουν με ψήφο ανοχής τις προγραμματικές μας δηλώσεις». Με βάση το Σύνταγμα, για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης απαιτείται πλειοψηφία η οποία μπορεί να μην είναι κατ’ ανάγκην 151 εδρών αλλά τουλάχιστον 120. Μεταπολιτευτικά τέτοια κυβέρνηση δεν έχει υπάρξει στη χώρα μας αλλά οι ειδικές συνθήκες που επικρατούν λόγω των εκκρεμοτήτων με την τρόικα ενδέχεται να παίξουν ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η δεύτερη επιλογή, αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία, είναι να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι κυβερνητικοί εταίροι σε μια τέτοια περίπτωση θα εξαρτηθούν από τα ποσοστά, τις έδρες και τις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν την επομένη των εκλογών. Θα παίξει όπως είναι προφανές ρόλο και ποια κόμματα θα μετέχουν στη νέα Βουλή αφού ορισμένα εξ εκείνων που θεωρούνται πιθανοί συνομιλητές του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού.
Η τρίτη λύση είναι να σχηματιστεί μια ευρύτερη κυβέρνηση συνεργασίας που μπορεί να λάβει ποικίλους χαρακτηρισμούς, είτε μεταβατική, είτε εθνικής σωτηρίας, είτε εθνικής ενότητας κλπ. Το σενάριο αυτό θα ευνοηθεί στην περίπτωση που ο μετεκλογικός συσχετισμός αποδειχθεί αρκετά ασταθής και μολονότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρεθεί πρώτο κόμμα δεν θα είναι εύκολο να προκύψει το άθροισμα που θα επιθυμούσε π.χ. είτε με τους ΑΝΕΛ, είτε με το κόμμα Παπανδρέου και πολύ περισσότερο αν αυτά τα κόμματα δεν μπουν στη Βουλή. Αν γίνει κάτι τέτοιο πάντως το πιθανότερο είναι να αναζητηθεί ως πρωθυπουργός ένα άλλο πρόσωπο κοινής αποδοχής και να μην παίξει αυτό τον ρόλο ο κ. Τσίπρας. Ορισμένοι θεωρούν ότι θα μπορούσε να είναι, αν όχι ένας τεχνοκράτης, ένα πρόσωπο προερχόμενο από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά πιο «ουδέτερο» από τον αρχηγό του.
Αν όλα αυτά δεν φέρουν αποτέλεσμα και δεν σταθεί δυνατός ο σχηματισμός κυβέρνησης, τότε η τελευταία λύση που απομένει είναι η προκήρυξη νέων εκλογών εντός του Φεβρουαρίου και αφού προηγουμένως η Βουλή αναδείξει οπωσδήποτε τον επόμενο πρόεδρο Δημοκρατίας έστω και με σχετική πλειοψηφία. Η διεξαγωγή των δεύτερων εκλογών θα πρέπει να γίνει με υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Στην περίπτωση που δεν υπάρξει αυτοδυναμία και είναι τρίτο κόμμα η Χρυσή Αυγή, η εμπλοκή που επιτελείς των άλλων κομμάτων φοβούνται ότι θα σημειωθεί -σε πολιτικό επίπεδο- έχει σχέση με τις διερευνητικές εντολές. Αν δηλαδή ο αρχηγός του πρώτου κόμματος (κατά πάσα πιθανότητα ο κ. Τσίπρας) επιστρέψει άκαρπη την πρώτη εντολή, τότε θα πρέπει βάσει του Συντάγματος να δοθεί και η δεύτερη η οποία -λόγω των αριθμητικών συσχετισμών- δεν προβλέπεται να έχει καμία τύχη. Υποχρεωτικά θα ακολουθήσει και η τρίτη προς τον Ν. Μιχαλολιάκο ο οποίος είναι αυτονόητο ότι θα την αξιοποιήσει, επί τριήμερον, για λόγους πολιτικών εντυπώσεων. Μόνο αφού κλείσει αυτός ο κύκλος, θα μπορέσει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας να διαβουλευθεί με τους πολιτικούς αρχηγούς σε μια ύστατη προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης ή ακόμη και της προκήρυξης νέων εκλογών. Η παράκαμψη της τρίτης εντολής είναι συνταγματικά αδύνατη. Αν επομένως στις 25 Ιανουαρίου, δεν προκύψει το 151 τότε ουσιαστικά η ολοκλήρωση των διεργασιών για τον σχηματισμό κυβέρνησης με οποιαδήποτε μορφή, εντός του τριημέρου της πρώτης εντολής, είναι μονόδρομος προκειμένου να μην βρεθεί ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής εντολοδόχος πρωθυπουργός είτε βρίσκεται ακόμη στον Κορυδαλλό είτε όχι. Αυτό θεωρείται ήδη ένα δεδομένο που θα πιέσει τις εξελίξεις από το βράδυ της μεθεπόμενης Κυριακής…
