Βαρύτατο ήταν το τίμημα που πληρώθηκε την Τετάρτη στη Γαλλία για την ελευθερία του λόγου με τρεις ενόπλους να σκορπίζουν τον θάνατο και τον όλεθρο στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo.
Ανάμεσα στους συνολικά δώδεκα νεκρούς ξεχωρίζουν τέσσερις εμβληματικοί για το περιοδικό δημοσιογράφοι, τα σκίτσα των οποίων προκάλεσαν πολλές φορές αντιδράσεις από πολιτικούς ή θρησκευτικούς κύκλους.
Ο σκιτσογράφος με το ψευδώνυμο «Cabu» ήταν αρχισυντάκτης ύλης, ο «Charb» ήταν διευθυντής – και διευθυντής σύνταξης- της εφημερίδας, ο Wolinski ήταν εμβληματική φυσιογνωμία στο χώρο του σκίτσου και ο σκιτσογράφος «Tignous» εξωτερικός συνεργάτης στο«Charlie Hebdo».
Τα πρώτα σκίτσα του 76χρονου Cabu δημοσιεύθηκαν το 1954 σε μια τοπική εφημερίδα ενώ για δύο χρόνια, την περίοδο, δηλαδή, του πολέμου στην Αλεγρία, η καριέρα του συνεχίστηκε στο περιοδικό του στρατού Bled αλλά και στο Paris-Match. Αυτή η περίοδος σφράγισε τα έργα του καθώς τον μετέτρεψε σε αντιμιλιταριστή.
Ο Cabu δημιούργησε χαρακτήρες όπως τον Le Grand Duduche τον Kronenbourg και τον Mon Beauf. Με τον τελευταίο χαρακτήρα σατίριζε τον μέσο, ρατσιστή, σεξιστή και χυδαίο Γάλλο, καθιερώνοντας τον όρο «beauf» για να περιγράφει αυτόν ακριβώς τον τύπο στην γαλλική γλώσσα.
Στον 76χρονο ανήκει το σκίτσο που δημοσιεύθηκε στο σατιρικό περιοδικό το 2006 ως απάντηση για τα δανέζικα καρτούν, απεικονίζοντας τον Μωάμεθ να κλαίει λέγοντας «είναι τόσο δύσκολο να σε λατρεύουν ανόητοι».
Ο Tignous ήταν 58 ετών και το πραγματικό του όνομα ήταν Βernard Velhac. Ήταν εξωτερικός συνεργάτης του γαλλικού περιοδικού ενώ στις συνεργασίες του περιλαμβάνονται τα σκίτσα που δημοσιεύσε στο αριστερό Marianne και το καυστικό Fluide Glacial.
Ο Georges Wolinski, ο οποίος υπέγραφε τα σκίτσα του με το επίθετό του, γεννήθηκε στην Τυνησία το 1932. Αρχικά επέλεξε την αρχιτεκτονική την οποία, όμως, γρήγορα εγκατέλειψε για να ξεκινήσει καριέρα ως σκιτσογράφος το 1960. Τα πρώτα έργα του με έντονο τον ερωτικό και τον πολιτικό χαρακτήρα δημοσιεύθηκαν τότε στο μηνιαίο περιοδικό Hara-Kiri. Τον Μάη του ’68 ο Wolinski ίδρυσε το σατιρικό περιοδικό L’Enragé με συνεργάτη τον Siné.
Σκίτσα του Wolinski δημοσιεύθηκαν κατά καιρούς στη Libération, το περιοδικό Paris-Match, την L’Écho des savanes αλλά και το Charlie Hebdo, στο οποίο ήταν αρχισυντάκτης. Στο γαλλικό περιοδικό, στα γραφεία του οποίου δολοφονήθηκε από τους δύο ενόπλους, οι γελοιογραφίες του απέκτησαν την μορφή διαλόγου ανάμεσα σε δυο χαρακτήρες, έναν χοντρό, σίγουρο για τον εαυτό του και κυριαρχικό και έναν λεπτό με δειλή παρουσία, με τον διάλογο να ξεκινά πάντα με τη λέξη «Κύριε…».
Διευθυντής σύνταξης στο Charlie Hebdo, o Stephane Charbonnier ή Charb εργάστηκε για πολλές εφημερίδες (L’Écho des savanes, Télérama, Fluide glacial και L’Humanité)πριν καταλήξει το 2009 στο περιοδικό στο οποίο έμελλε να κοπεί το νήμα της ζωής του. Τα σκίτσα του με συνηθέστερους πρωταγωνιστές το αντικαπιταλιστικό δίδυμο της γάτας Maurice και του σκύλου Patapon ήταν καυστικά. Στο Hebdo είχε μια εβδομαδιά στήλη με τον χαρακτηριστικό τίτλο Charb n’aime pas les gens (Ο Charb δεν αγαπάει τους ανθρώπους).
Ο Charb ήταν στο τιμόνι του γαλλικού σατιρικού περιοδικού όταν σε αυτό επιτέθηκαν άγνωστοι με μολότοφ το 2011 λίγο πριν τη δημοσίευση ενός περιοδικού στο οποίο συμβολικά συντάκτης ήταν ο προφήτης Μωάμεθ. Το 2012 ένας άνδρας συνελήφθη γιατί ζήτησε τον αποκεφαλισμό του σε ιστοσελίδα φίλα προσκείμενη προς τους τζιχαντιστές και το 2013 ο 47χρονος σκιτσογράφος μπήκε στη λίστα των πιο καταζητούμενων προσώπων της Αλ Κάιντα
Τραγική ειρωνεία το σκίτσο του που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα με έναν ένοπλο τζιχαντιστή να σχολιάζει το γεγονός ότι δεν έχουν σημειωθεί τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία.
Πώς σχολιάζουν σκιτσογράφοι την άνανδρη εκτέλεση
Λίγη ώρα μετά την εν ψυχρώ δολοφονία των τεσσάρων σκιτσογράφων αλλά και των υπολοίπων οχτώ εργαζομένων στο Charlie Hebdo, σκιτσογράφοι από όλο τον κόσμο έπιασαν την πένα τους και σχολίασαν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο την άνανδρη εκτέλεση των συναδέλφων τους αλλά και την επίθεση σε βάρος της ελευθερίας της έκφρασης.
