Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Οι περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων προκάλεσαν την γρήγορη προσαρμογή των πολιτών στην χρήση των χρεωστικών καρτών, αλλά και στην πληρωμή των λογαριασμών τους διαδικτυακά. Λόγω της μείωσης του ημερησίου ορίου ανάληψης πολλές επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να εγκαταστήσουν τα μηχανήματα για τις χρεωστικές κάρτες προκειμένου να μην μειωθεί δραματικά το ύψος των εισπράξεων τους.
Αναλυτικότερα, τριπλασιάστηκε η χρήση του πλαστικού χρήματος στο εμπόριο. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από τα πιστωτικά ιδρύματα, από τα τέλη Ιουνίου που επιβλήθηκαν η τραπεζική αργία και οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls) έως τις αρχές Αυγούστου, είχαν εκδοθεί περισσότερες από 1,1 εκατ. χρεωστικές κάρτες, ξεπερνώντας τα 11 εκατ. στο σύνολό τους, ενώ πριν από τους κεφαλαιακούς περιορισμούς εκδίδονταν, κατά μέσον όρο, κάτω από 100.000 κάρτες μηνιαίως.
Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Εμπορίου και Συναλλαγών της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, το 2014 το ποσό που δαπανήθηκε σε κάρτες Visa αντιπροσώπευε μόλις 1 ευρώ σε κάθε 33 ευρώ καταναλωτικής δαπάνης, σε σύγκριση με το 1 ευρώ στα 6 ευρώ στην Ευρώπη, κάτι όμως που έχει αρχίσει να αλλάζει ριζικά μετά την τραπεζική αργία και την επιβολή των capital controls.
Οι τρέχουσες εξελίξεις περιόρισαν μεν τη δυνατότητα ανάληψης μετρητών, ωφέλησαν δε καταναλωτές και επιχειρήσεις που αποκομίζουν πλέον σημαντικά πλεονεκτήματα με τη χρήση του πλαστικού χρήματος.
– Σύμφωνα με στοιχεία της Visa Europe, που επεξεργάζεται σχεδόν το 60% των συναλλαγών με ελληνικές κάρτες για αγορές, τις δύο εβδομάδες μετά την εισαγωγή των capital controls παρατηρήθηκε αύξηση 135% στον αριθμό συναλλαγών σε σύγκριση με το δεκαπενθήμερο πριν από τα capital controls. Ο τομέας των τροφίμων γνώρισε τη μεγαλύτερη αύξηση στη χρήση των χρεωστικών καρτών μέσα στις δύο αυτές εβδομάδες (με αύξηση της χρήσης τους 234%) και ακολουθούν ο τομέας της υγείας (206%) και τα πρατήρια καυσίμων (193%).
– Ο τζίρος σε POS των χρεωστικών καρτών υπερδιπλασιάστηκε σε σχέση με πέρυσι, με την αυξημένη χρήση να παρατηρείται στους υφιστάμενους αλλά και στους νέους πελάτες καρτών. Αυτή η εξέλιξη παραπέμπει σε υπερδιπλασιασμό των συσκευών αποδοχής καρτών από το σημερινό επίπεδο των 150.000 σε 400.000 περίπου τα επόμενα δύο χρόνια. Την ίδια στιγμή πενταπλασιάστηκαν οι νέοι κωδικοί χρήσης ηλεκτρονικής τραπεζικής e-banking, με πάνω από 150.000 νέους χρήστες τον Ιούλιο.
– Η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων πυροδότησε στην ουσία την αύξηση της χρήσης του πλαστικού χρήματος, με αποτέλεσμα η δυναμική που αναπτύσσεται να θεωρείται πλέον ιδιαίτερα σημαντική. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι μέχρι και σήμερα σε εθνικό επίπεδο οι πληρωμές με κάρτες αντιπροσωπεύουν μόνο το 6% των συνολικών πληρωμών στη χώρα, συνιστώντας μία από τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρώπη.
– Βάσει εκτιμήσεων, η χρήση πλαστικού χρήματος θα μπορούσε να συνεισφέρει στη μείωση της φοροδιαφυγής (υπολογίζεται στο 25% του ΑΕΠ) κατά 5 δισ. ευρώ και αύξηση των φορολογικών εσόδων πάνω από 1 δις ευρώ σε ετήσια βάση (ΦΠΑ, φορολογία φυσικών και νομικών προσώπων). ‘Άρα η συντονισμένη υλοποίηση ενός εκτενούς πακέτου μέτρων για την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών θα μπορούσε να μειώσει τουλάχιστον κατά 25% τη «μαύρη» οικονομία, ενισχύοντας σημαντικά τα δημόσια έσοδα της χώρας.
Σχετικά με την επίδραση της τραπεζικής αργίας και των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων στις ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται μέσω ψηφιακών μέσων, κυρίως ηλεκτρονικά καταστήματα:
– το 97% έχει αντιμετωπίσει προβλήματα στις πληρωμές και τις εισπράξεις.
– το 64% έχει αντιμετωπίσει προβλήματα στην παραγωγή και τη διακίνηση προϊόντων.
– το 66% αντιμετωπίζει προβλήματα πληρωμής των συνεργατών του
– το 61% έχει αδυναμία χρήσης μεθόδων πληρωμής, όπως Paypal
– το 49% δηλώνει αδυναμία πληρωμής οφειλών σε προμηθευτές
– το 49% επίσης έχει αδυναμία πληρωμής πιστωτικών, χρεωστικών καρτών
– το 41% δηλώνει αδυναμία εξόφλησης και πληρωμής επιταγών
– το 29% δηλώνει άρνηση και αδυναμία πελατών να πληρώσουν με μετρητά
– το 8% έχει αδυναμία καταβολής φόρων και μισθών.
– το 78% των επιχειρήσεων έχει αντιμετωπίσει ακυρώσεις παραγγελιών πελατών
– το 31% έχει αδυναμία εισαγωγής πρώτων υλών
– το 22% αντιμετωπίζει δυσκολίες στη συνεργασία με τις μεταφορικές εταιρείες
– το 14% των επιχειρήσεων δυσκολεύεται να διακινήσει τα προϊόντα στο εσωτερικό
– Προς αντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης, το 60% των επιχειρήσεων στράφηκαν σε εναλλακτικές μορφές πληρωμών προς ξένους, με τη χρήση τραπεζικού λογαριασμού στο εξωτερικό.
– Παράλληλα, όμως, ένα υψηλό ποσοστό, 44%, βρέθηκε σε πλήρες αδιέξοδο, μην μπορώντας να κάνει τίποτα απολύτως.
Εν κατακλείδι, αρχίζει να παρατηρείται η αύξηση της χρήσης του πλαστικού χρήματος που προήλθε από τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων. Η αλλαγή αυτή από την μία πλευρά είναι θετική, διότι οι πολίτες αρχίζουν να μαθαίνουν και να χρησιμοποιούν τους σύγχρονους τρόπους πληρωμής, από την άλλη πλευρά είναι αρνητική ως προς τον τρόπο με τον οποίο έγινε.
