Γράφει ο Ηλίας Πεντάζος*
Οι περισσότερες προβλέψεις που έρχονται στη δημοσιότητα για την μετά “κορονοϊό” εποχή και αφορούν το οικονομικό κλίμα, είναι από δυσάρεστες έως καταθλιπτικές και στο κλίμα αυτό βεβαίως περιλαμβάνεται και η πορεία των τραπεζών και των κόκκινων δανείων. Είχαμε γράψει προ μηνών μία άποψη που τότε φάνταζε αιρετική αλλά θεωρούσαμε ως την πλέον ενδεδειγμένη. Είχαμε επιχειρηματολογήσει υπέρ της δημιουργίας μιας bad Bank, την ιδέα της οποίας επανέφερε μόλις προχθές στο προσκήνιο ο ίδιος ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Στουρνάρας.
Οι υπηρεσίες της Ευρ. Επιτροπής έχουν συντάξει προ πολλού μελέτη για την δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου εθνικών τραπεζικών οντοτήτων (bad Banks) με κρατικά και ιδιωτικά κεφάλαια, που θα μπορούν να αναλάβουν τον χειρισμό επιχειρηματικών δανείων και να εξομαλύνουν την αγορά με τρόπο μόνιμο και αποτελεσματικό, ενώ παράλληλα θα προστατεύουν και τα συμφέροντα του Δημοσίου. Εννοείται οτι δεν μιλάμε για παραγραφή χρεών, αλλά διαχείριση υπό νέους όρους ρύθμισης.
Προφανώς η στάση των τραπεζών μέχρι σήμερα επιδείνωσε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Αφενός με την φαντασίωση ότι θα μπορούσαν πιθανώς μέσα από την μελλοντική ανάπτυξη της οικονομίας να ισοφαρίσουν τις προβλέψεις που θα έχουν εγγράψει για τα NPEs/NPLs (δάνεια μη εξυπηρετούμενα / δάνεια σε καθυστέρηση), αφετέρου μη δείχνοντας διάθεση να συνεργασθούν μεταξύ τους, κρατώντας σε στασιμότητα το θέμα των δανείων κυρίως των ΜΜΕπιχειρήσεων και προκαλώντας άπειρες παρενέργειες στη δραστηριότητα τους. Βεβαίως για να είμαστε δίκαιοι, μέρος της επιδείνωσης οφείλεται και στο μεγάλο έλλειμα καταθέσεων που βίωναν και βιώνουν.
Η οικονομική πολιτική που εφαρμόζει η σημερινή κυβέρνηση προσθέτει ασφάλεια στον διαχωρισμό των δανείων, σε αυτά που δεν έχουν ελπίδα αποπληρωμής (άρα πώληση με υψηλή έκπτωση σε Funds) και στα υποσχόμενα, αυτά που η ανάπτυξη της οικονομίας, όταν λήξει το διάστημα της ύφεσης, θα τα καθιστούσε κερδοφόρα (όπως στην Ιρλανδία).
Διαδικαστικά, αν τα NPLs αποτιμηθούν σε χαμηλές τιμές (αγοράς) οι τράπεζες θα εγγράψουν ζημίες, αλλά τα συμφέροντα των μετόχων (Κράτος και ιδιωτικά κεφάλαια) διασφαλίζονται και ελλείπει ο “ηθικός κίνδυνος” (δηλ. η ανάληψη μεγαλύτερου ρίσκου από έναν εκ των δυο συμβαλλομένων).
Αν αποτιμηθούν σε υψηλότερες τιμές, οι τράπεζες δεν θα εγγράψουν ζημίες αλλά η ευθύνη τότε αναλαμβάνεται αποκλειστικά από το Κράτος, ως μοναδικός μέτοχος της bad Bank (διότι τα ιδιωτικά κεφάλαια δεν θα έχουν κανένα κίνητρο συμμετοχής). Για να προλάβουμε τους κακόπιστους περί πιθανής κακοδιαχείρισης από πλευράς κράτους, υποστηρίζουμε οτι καμία κυβέρνηση δεν θα τολμήσει να μπει σε “χαριστικές λογικές”, αφού αυτόματα θα υποχρεωθεί να επιβάλλει πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις ή “κούρεμα” καταθέσεων για εξισορρόπηση των πόρων.
Η ΕΚΤ συμφωνεί με τη θέση της πολιτικής ηγεσίας της ΕΕ (αν και η εσωτερική της γραφειοκρατία έχει άλλη άποψη..) στο θέμα bad Banks, διότι σκοπός είναι να αποφευχθεί το πολιτικά θανατηφόρο μέτρο του “κουρέματος” και να δοθεί λύση για τα NPΕs, παρακάμπτοντας (νόμιμα) την οδηγία BRRD (ανάκαμψη και εξυγίανση τραπεζών) με στόχο την προστασία των καταθετών και την τόνωση της εμπιστοσύνη τους στις τράπεζες.
Εναπόκειται στη Κυβέρνηση να καθορίσει τους όρους του εσωτερικού παιχνιδιού. Οι τράπεζες παρά την δαιμονοποίηση τους χρειάζονται στήριξη (όχι βέβαια εις βάρος των φορολογουμένων) αλλιώς θα καταρρεύσουν. Από την άλλη δεν μπορούν σε μια ευνομούμενη χώρα να επιβάλλουν τους κανόνες τους. Εδώ και καιρό καθυστερεί η σύνταξη του νέου πτωχευτικού πλαισίου (δηλ. εναρμόνιση με την κοινοτική οδηγία) διότι οι τράπεζες κόβουν και ράβουν τους κανόνες στο μέτρο που εξυπηρετούν πρωτίστως τα συμφέροντα των ιδρυμάτων τους και της ιεραρχίας τους. Η κυβέρνηση, αν όντως έχει την βούληση να κάνει τομές στο οικονομικό-τραπεζικό σύστημα της χώρας, οφείλει να δείξει πυγμή και να ξεκινήσει με “οικονομίες κλίμακος” υλοποιώντας στη πράξη την σοφή ρήση του πρώην προέδρου της Αλφα Bank (και πατριάρχη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος) Γ. Κωστόπουλου, ότι “..στη χώρα, χωράνε 2.5 τράπεζες..” από εκεί και πέρα πολλά πράγματα θα αυτορυθμιστούν!
*Ο Ηλίας Πεντάζος είναι Οικονομολόγος, τ. ΓΓ Υπουργ. Οικ/κών
