Ένα πράγμα φαίνεται ήδη ξεκάθαρο – όπως οι ομόλογοί τους στις ΗΠΑ- οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ είναι πρόθυμοι να ανεχθούν προσωρινά την ταχύτερη (από τον στόχο που έχουν θέσει) αύξηση των τιμών.
Ωστόσο, δεν έχουν καμία πρόθεση να αντιγράψουν απλώς τη Fed, η οποία ολοκλήρωσε τη δική της αναθεώρηση φέτος το καλοκαίρι συμφωνώντας σ’ ένα μέσο ποσοστό πληθωρισμού.
Η ΕΚΤ αναλαμβάνει μία «σταυροφορία» την Τετάρτη προκειμένου να επαναφέρει την εμπιστοσύνη των μελών της στα εργαλεία που διαθέτει για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Τα μέλη της ΕΚΤ θα μοιραστούν τις απόψεις τους με την επικεφαλής της Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία ορκίστηκε στην αρχή της θητείας της, μόλις έναν χρόνο πριν, να καταστήσει την ΕΚΤ περισσότερο σαφή.
Το επίδικο στην υπόθεση-έχει επισημανθεί πολλάκις στο παρελθόν- και είναι το εξής: Η ΕΚΤ χρειάζεται έναν στόχο για τον πληθωρισμό που να είναι πιο εύκολο να εξηγηθεί από το σημερινό +/-, 2% – και μια στρατηγική για την αντιμετώπισή του.
Όπως δήλωνε η κ. Λαγκάρντ στις 30 Σεπτεμβρίου: «Αυτή η στρατηγική ήταν κατάλληλη σε μια εποχή που η ΕΚΤ επιδίωκε να επιδείξει αξιοπιστία και ο πολύ υψηλός πληθωρισμός ήταν η κύρια ανησυχία της. Αλλά στο τρέχον περιβάλλον χαμηλότερου πληθωρισμού, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι διαφορετικά και αυτό πρέπει να αντικατοπτρίζεται στον στόχο του πληθωρισμού».
Ο ρυθμός αύξησης των τιμών καταναλωτή στη ζώνη του ευρώ ήταν κατά μέσο όρο στο 2,2% από την ίδρυση της ΕΚΤ το 1999 έως και τη χρηματοπιστωτική κρίση το 2008. Ωστόσο, από τότε έχει μειωθεί περίπου στο μισό, παρά τα μέτρα νομισματικής πολιτικής, και αυτή τη στιγμή είναι κάτω από το μηδέν.
Η εξέλιξη αυτή αφήνει την ΕΚΤ με λιγότερα εργαλεία –τα επιτόκια βρίσκονται ήδη σε χαμηλά επίπεδα-ρεκόρ (μείον 0,5%)- ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος η ευρωπαϊκή οικονομία να οδηγηθεί σε ένα σπιράλ αποπληθωρισμού με επιπτώσεις στις τιμές των αγαθών και στους μισθούς.
Η νέα στρατηγική πρέπει να έχει στόχο τη διαμόρφωση του «πληθωρισμού γύρω στο 2%» και να ανταποκρίνεται τόσο όταν είναι πολύ υψηλός όσο και όταν είναι πολύ χαμηλός. Για να δοθεί ευελιξία στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, θα πρέπει να υπάρξει μεσοπρόθεσμος ορίζοντας και συναίνεση γύρω από την εν λόγω στρατηγική.
Το κλειδί είναι ο έλεγχος των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Χρησιμοποιώντας το προτιμώμενο μέτρο της ΕΚΤ, οι προσδοκίες έπεσαν σε χαμηλά επίπεδα τον Μάρτιο όταν η πανδημία ανάγκασε τα περισσότερα κράτη της ζώνης του ευρώ να προχωρήσουν σε lockdown.
Ένας τρόπος με τον οποίο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πιστεύουν ότι μπορούν να αυξήσουν τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό είναι να καταστήσουν σαφές ότι η ΕΚΤ θα επιτρέψει τον ταχύτερο πληθωρισμό στο μέλλον.
Μια προσέγγιση που βλέπει το 2% ως μεσοπρόθεσμο στόχο και όχι ως ανώτατο όριο μπορεί να το επιτύχει, επειδή ο πληθωρισμός άνω του 2% δεν θα ενεργοποιεί αυτόματα αυστηρότερη πολιτική.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ δεν είναι πεπεισμένοι ότι αυτός είναι ο πλέον πρόσφορος τρόπος για να λειτουργήσει σωστά η Ευρωζώνη.
Τελικά, η μεταστροφή της ΕΚΤ όσον αφορά τον στόχο του πληθωρισμού, αν και είναι ενδεχομένως σημαντική, μπορεί να φαίνεται σχετικά περιορισμένη.
