Από τα κρατικά θεσμικά όργανα έως τα μέσα ενημέρωσης, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σφίγγει τον κλοιό μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του το 2016. Η μόνη δύναμη που δεν μπορούσε να θέσει υπό τον έλεγχό του ήταν η ελεύθερη αγορά. Στη συνέχεια ήρθε ο πόλεμος εναντίον αυτού που αποκαλεί «χειριστές νομισμάτων».
Σε μια πρώτη ανάγνωση ο Ερντογάν φαίνεται να παίρνει αυτό που θέλει: χαμηλότερο κόστος δανεισμού και μείωση του πληθωρισμού. Όμως οι συνέπειες στην τουρκική οικονομία είναι μεγάλες. Η κεντρική τράπεζα εξαντλεί τα αποθέματά της σε δολάρια και οι ξένοι επενδυτές είναι διστακτικοί να δεσμεύσουν τα χρήματά τους στη χώρα, εγκαταλείποντας την τουρκική λίρα. Αυτό που κάποτε ήταν ένα από τα πιο ελκυστικά νομίσματα στις αναδυόμενες αγορές φαίνεται να μένει εκτός από πολλά επενδυτικά funds. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Τουρκία έχει καταστήσει δυσκολότερη την ελεύθερη διαπραγμάτευση της λίρας. Οι περιορισμοί κορυφώθηκαν τον Μάιο, όταν η τραπεζική αρχή απαγόρευσε για λίγο την διαπραγμάτευση του τουρκικού νομίσματος με την Citigroup, την BNP Paribas και την UBS.
Κανένα ενδιαφέρον
Το μερίδιο των ξένων επενδυτών στην τουρκική αγορά μειώνεται
Ο όγκος των συναλλαγών με τις τουρκικές τράπεζες έχει μειωθεί. ενώ οι τουρκικές κρατικές τράπεζες έχουν μεγαλύτερο ρόλο στον καθορισμό της συναλλαγματικής ισοτιμίας της λίρας. Υπάρχουν εικασίες στις αγορές ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να προχωρήσει περισσότερο και να επιβάλει κάποια μορφή ελέγχου κεφαλαίων για να σταματήσει την φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό κάτι που η κυβέρνηση έχει αρνηθεί επανειλημμένα. Η κίνηση αυτή θα είχε σημαντικό κόστος. Οι δανειστές πλημμυρίζουν την αγορά με δολάρια, μειώνοντας τα αποθεματικά της τουρκικής κεντρικής τράπεζας φέτος.
Αυτό επανέφερε στο προσκήνιο την προοπτική να πρέπει να ζητήσει η Τουρκία οικονομική βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να ενισχύσει τα συναλλαγματικά αποθέματά της. Για να μειώσει την έλλειψη δολαρίων για να στηρίξει τη λίρα, το Κατάρ τριπλασίασε το όριο μιας υπάρχουσας γραμμής ανταλλαγής με την τουρκική κεντρική τράπεζα σε 15 δισεκατομμύρια δολάρια. Με περισσότερα από 164 δισεκατομμύρια δολάρια εξωτερικής χρηματοδότησης να μεταφερθούν στους επόμενους 12 μήνες, η Άγκυρα εξακολουθεί να ασκεί πιέσεις στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και σε άλλες κεντρικές τράπεζες της G-20 για πρόσβαση σε σκληρό νόμισμα.
Η κρίση σε αριθμούς
85 δισ δολάρια είναι το ποσό που η Goldman Sachs εκτιμά ότι χρησιμοποιήσε η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας σε συναλλαγματικά αποθεματικά για να ενισχύσει την λίρα από το τέλος του 2018
Μικρότερο του 5% είναι το μερίδιο των ξένων επενδυτών στην αγορά, χαμηλό ρεκόρ. Αποσύρθηκαν 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα το τελευταίο 12 μηνο έως τα μέσα Ιουνίου, η μεγαλύτερη εκροή τουλάχιστον από το 2015.
1 στα 4 είναι η αναλογία συναλλαγών της λίρας με τουρκικές τράπεζες τις τελευταίες 30 εργάσιμες ημέρες από πελάτες στο εξωτερικό. Ήταν το χαμηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από το 2007 και κάτω από τα δύο τρίτα περίπου το 2018.
Γιατί έχει σημασία
Εξαιτίας της προσπάθειας του Ερντογάν για όλο και χαμηλότερο κόστος δανεισμού, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έχει πραγματοποιήσει εννέα διαδοχικές μειώσεις επιτοκίων. Αυτό τροφοδότησε τη ζήτηση για δάνεια και μείωσε τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Την ίδια ώρα όμως άφησε την τουρκική λίρα εκτεθειμένη. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας δήλωσε τον Μάιο ότι η Τουρκία δεν υπερασπίζεται κανένα συγκεκριμένο επίπεδο νομίσματος και ότι διατηρεί ένα κυμαινόμενο καθεστώς συναλλαγματικών ισοτιμιών. Πολλοί επενδυτές ανησυχούν ότι εμποδίζοντας την υποτίμηση της λίρας, υπάρχει ο κίνδυνος οι οικονομικές ανισορροπίες που επιδεινώνονται από την ταχεία πιστωτική ανάπτυξη να αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου. Είναι ενδεικτικό ότι η BNP Paribas τον Μάιο άρχισε να συρρικνώνει τις δραστηριότητές της στην τουρκική αγορά λίρας και δεν προσφέρει πλέον στους πελάτες της στις συναλλαγές πρώτης μεσιτείας συναλλάγματος νέες συναλλαγές στο νόμισμα.
Αντίκτυπος σε άλλες αγορές
Οι τουρκικές αρχές πρώτα απαγόρευσαν στους επενδυτές το short selling στις τουρκικές τράπεζες επεκτείνοντας κατόπιν το μέτρο σε όλες τις μετοχές τον Φεβρουάριο. Αυτοί οι περιορισμοί θα μπορούσαν να κοστίσουν ακριβά στην τουρκική χρηματιστηριακή αγορά.
