Καθώς οι κάτοικοι του Μάουι στη Χαβάη προσπαθούν να συνέλθουν από τις πιο θανατηφόρες πυρκαγιές στις ΗΠΑ εδώ και πάνω από έναν αιώνα, το Ανώτατο Δικαστήριο της Χαβάης εξέτασε την Πέμπτη (17/8) το αίτημα ορισμένων πολυεθνικών εταιρειών ορυκτών καυσίμων για την απόρριψη μιας δικαστικής αγωγής για την απόδοση ευθυνών για το κλίμα, που κατέθεσε η πόλη και η κομητεία της Χονολουλού στο Οάχου.
«Είναι η πρώτη φορά που το δικαστήριο συνεδριάζει μετά τις πυρκαγιές στο Μάουι την περασμένη εβδομάδα», δήλωσε ο ανώτατος δικαστής της Χαβάης κατά την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας, προτού ζητήσει να τηρηθεί ενός λεπτού σιγή για όσους έχασαν τη ζωή τους στις πυρκαγιές.
Το 2020, αξιωματούχοι από την πόλη και την κομητεία της Χονολουλού μήνυσαν οκτώ πολυεθνικές εταιρείες ορυκτών καυσίμων που φέρονται να γνώριζαν επί δεκαετίες τους κλιματικούς κινδύνους από την καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά απέκρυψαν αυτές τις πληροφορίες από τους καταναλωτές και τους επενδυτές.
Η αγωγή είναι μία από τις δεκάδες που έχουν κατατεθεί κατά των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών από το 2017 από κράτη και δήμους, οι οποίες βασίζονται στην τεκμηριωμένη ιστορία ορισμένων πετρελαϊκών εταιρειών που αμφισβητούν την κλιματική επιστήμη.
Οι πυρκαγιές που καταστρέφουν τη Χαβάη υπογραμμίζουν τη σημασία τέτοιων δικαστικών διαδικασιών, δήλωσε η Ντενίζ Αντολίνι, συνταξιούχος καθηγήτρια Νομικής του Πανεπιστημίου της Χαβάης και υποστηρίκτρια των εναγόντων.
«Αν η αλήθεια για την κλιματική αλλαγή είχε γίνει γνωστή, αν η αλήθεια είχε επιτραπεί να γίνει γνωστή από τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες, η Χαβάη θα μπορούσε να έχει διαφορετικό μέλλον», είπε.
Αν και η κλιματική αλλαγή δεν ήταν η μοναδική αιτία των πυρκαγιών, πρόσθεσε, προετοίμασε το έδαφος για την καταστροφή και τις ασυνήθιστα θερμές, ξηρές και εύφλεκτες συνθήκες.
Οι πυρκαγιές είναι μόνο μία μορφή ακραίων καιρικών φαινομένων που μαστίζουν την πόλη και την κομητεία. Οι πλημμύρες, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οι καύσωνες και η ξηρασία, κοστίζουν δισεκατομμύρια στην πόλη και θέτουν σε κίνδυνο τους κατοίκους και τις περιουσίες τους, αναφέρει η αγωγή.
Οι δικηγόροι των κατηγορουμένων στην υπόθεση της Χονολουλού δεν επιχείρησαν να υποστηρίξουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι πραγματική ή ότι δεν προκαλείται από τον άνθρωπο. Σε μια ακρόαση του 2021, ο δικηγόρος της Chevron, Τεντ Μπούτρους, δήλωσε ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα «εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα ύψιστης δημόσιας ανησυχίας».
Ωστόσο, οι εταιρείες έχουν καταθέσει αρκετές προτάσεις για την απόρριψη της αγωγής, δύο από τις οποίες το ανώτατο δικαστήριο της Χαβάης εξέτασε το απόγευμα της Πέμπτης.
«Η ακρόαση είναι ένα απίστευτα σημαντικό ορόσημο στην υπόθεση, διότι καθορίζει αν θα προχωρήσει ή όχι στην ανακάλυψη, σε περαιτέρω προτάσεις και σε δίκη», τόνισε η Αντολίνι.
Όπως αναφέρει ο Guardian, οι κατηγορούμενοι θα υποστηρίξουν ότι δεν ασκούν αρκετές επιχειρηματικές δραστηριότητες στη Χαβάη ώστε να παραπεμφθούν στα δικαστήρια της πολιτείας. Εξάλλου, η συντριπτική πλειοψηφία της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη από τα προϊόντα ορυκτών καυσίμων των εναγομένων εκπέμφθηκε εκτός Χαβάης, ισχυρίζονται.
«Όλα έχουν να κάνουν με τις εκπομπές και τις συνέπειες των παγκόσμιων εκπομπών», δήλωσε κατά την ακρόαση ο δικηγόρος της Chevron.
Όμως αυτό το επιχείρημα είναι λανθασμένο, δήλωσε ο Ρίτσαρντ Γουάιλς, πρόεδρος του Center for Climate Integrity, το οποίο υποστηρίζει την αγωγή κατά της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων.
«Αυτή η αγωγή αφορά την εξαπάτηση και ισχυρίζεται ότι η εταιρεία προέβη σε παραπλανητικές πρακτικές εντός της Χονολουλού, εντός της Χαβάης», είπε.
Κατά την ακρόαση, ο Βικ Σερ, δικηγόρος των εναγόντων, σημείωσε ότι οι κατηγορούμενοι λειτουργούν πρατήρια καυσίμων, διυλιστήρια και εγκαταστάσεις αποθήκευσης στη Χαβάη. Αν και υποστηρίζουν ότι η Χαβάη αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος των παγκόσμιων εκπομπών, «η Χαβάη ήταν αρκετά μεγάλη για να επενδύσουν στην αγορά εδώ, να προωθήσουν και να πουλήσουν τα προϊόντα τους από ορυκτά καύσιμα εδώ», είπε.
Οι δικηγόροι των κατηγορουμένων υποστήριξαν ότι η αγωγή θα πρέπει να απορριφθεί επειδή τα ζητήματα στα οποία αναφέρεται θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από τους νομοθέτες και όχι από τα πολιτειακά δικαστήρια. Συγκεκριμένα, υποστήριξαν ότι τόσο ο ομοσπονδιακός κοινός νόμος όσο και ο νόμος περί καθαρού αέρα θα πρέπει να υπερισχύουν της αγωγής, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να εμποδίσουν την κυβέρνηση της Χονολουλού να ασκήσει επιρροή.
Ο Σερ διαφώνησε.
«Ο νόμος για τον καθαρό αέρα μειώνει τη ρύπανση», είπε. «Δεν παρέχει ένα ασφαλές καταφύγιο για τις διεθνείς εταιρείες να παραποιούν και να λένε ψέματα για τα προϊόντα τους, όπως υποστηρίζει η υπεράσπιση», είπε ο Σερ.
Το πρώτο περιφερειακό δικαστήριο της Χαβάης απέρριψε και τις δύο αυτές προτάσεις πέρυσι, αλλά οι κατηγορούμενοι άσκησαν έφεση.
«Αυτές είναι τακτικές καθυστέρησης που χρησιμοποιούν για να μην πάνε στο δικαστήριο», είπε ο Γουάιλς.
Ένας από τους εναγόμενους στην αγωγή της Χονολουλού, η Chevron, έχει επίσης καταθέσει τρίτη αίτηση για την απόρριψη της υπόθεσης με το σκεπτικό ότι παραβιάζει τα δικαιώματα της πρώτης τροπολογίας της εταιρείας. Αυτή η αίτηση απορρίφθηκε επίσης από δικαστήριο της Χαβάης πέρυσι και κινείται μέσω ξεχωριστής διαδικασίας έφεσης.
Η απόφαση επί των αιτήσεων απόρριψης της υπόθεσης μπορεί να πάρει πολλούς μήνες μέχρι να εκδοθεί.
«Προσβλέπουμε στην επικείμενη απόφαση του δικαστηρίου, καθώς συνεχίζουμε να διεκδικούμε την υπόθεση και να προχωρούμε προς τη δίκη», δήλωσε ο Μάθιου Γκόνσερ, επικεφαλής υπεύθυνος ανθεκτικότητας και εκτελεστικός διευθυντής στο γραφείο Κλιματικής Αλλαγής, Βιωσιμότητας και Ανθεκτικότητας της πόλης και της κομητείας της Χονολουλού.
Η ακρόαση πραγματοποιείται μόλις λίγες ημέρες αφότου οι ακτιβιστές σημείωσαν μια σημαντική νίκη σε μια άλλη αγωγή για το κλίμα. Τη Δευτέρα (14/8), δικαστίνα της Μοντάνα αποφάσισε υπέρ 16 νεαρών εναγόντων που μήνυσαν την πολιτειακή κυβέρνηση επειδή οι πολιτικές της υπέρ των ορυκτών καυσίμων παραβιάζουν τα συνταγματικά τους δικαιώματα για ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον.
«Πρόκειται για συμπληρωματικές στρατηγικές», εξήγησε ο Γουάιλς. «Η μία λέει ότι πρέπει να κάνεις την κυβέρνηση να σταματήσει να υποστηρίζει πολιτικές που στην πραγματικότητα επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή, και η άλλη λέει ότι ένας από τους λόγους που το κάνουν αυτό είναι λόγω της επιρροής της βιομηχανίας που ψεύδεται και επηρεάζει την κοινή γνώμη», κατέληξε ο Γουάιλς.
