Μην πάει αμέσως το μυαλό σας στο «Jurassic Park» και τους δεινόσαυρους, καθώς αυτοί μοιάζουν τελειωμένη ιστορία. Για μια σειρά όμως από ζώα που εξαφανίστηκαν από τον πλανήτη μας, το αναστάσιμο μήνυμα είναι έτοιμο να παραδοθεί.
Όπως αναφέρει το newsbeast.gr, λίγο η κλιματική αλλαγή, λίγο ο πανταχού παρών ανθρώπινος παράγοντας και η καθαρή απερισκεψία του και να σου μια μακρά σειρά από σχετικά πρόσφατες εξαφανίσεις να λαμβάνουν χώρα στη Γη.
Ευτυχώς που προνόησε ο άνθρωπος να κρατήσει γενετικό υλικό από τα ζώα αυτά δηλαδή, το οποίο με τις σημερινές τεχνολογίες γενετικής αποκατάστασης δεν φαντάζει πια όνειρο απατηλό.
Την ώρα που μιλάμε μάλιστα γίνονται κοπιώδεις προσπάθειες για να έρθουν και πάλι στη ζωή χαμένα είδη.
Κι αν ηθικά ζητήματα μοιραία εγείρονται σε κάθε τέτοια απόπειρα, με τον άνθρωπο να προσπαθεί λες να το παίξει θεός, ας μην ξεχνάμε ότι δεν είχαμε κανένα πρόβλημα να το παίξουμε διάβολοι και να εξαφανίσουμε τα ζώα αυτά από προσώπου γης! Το να τα επαναφέρουμε στη ζωή μοιάζει έτσι απλή αποκατάσταση του λάθους μας…
Επιβατικό περιστέρι
Με το που έφτασαν οι πρώτοι ευρωπαίοι άποικοι στον Νέο Κόσμο, είδαν έκπληκτοι τα άφθονα επιβατικά περιστέρια της Βόρειας Αμερικής να αποτελούν το πολυπληθέστερο είδος πουλιού στον πλανήτη. Τόσος ήταν ο πληθυσμός τους μάλιστα που τα σμήνη έκρυβαν τον ήλιο όταν μετανάστευαν από τα πυκνά δάση της ανατολικής ακτής στα λημέρια τους στα κεντρικά της ηπείρου. Η καταστροφή χτύπησε όταν το λυσσαλέο κυνήγι και η εμπορική τους εκμετάλλευση αποδεκάτισαν τα σμήνη, με τις απέλπιδες προσπάθειες να προστατευτούν με νόμο να μην αποδίδουν καρπούς. Το τελευταίο δείγμα του υπέροχου περιστεριού πέθανε στην ανθρώπινη αιχμαλωσία το 1914 στέλνοντας το είδος στα «ψιλά» της Ιστορίας. Εργαστήρια και μουσειακά δείγματα διατήρησαν όμως το DNA τους και ομάδα επιστημόνων προσπαθεί εδώ και έναν χρόνο να τα επαναφέρει στη ζωή: η ομάδα παρουσίασε μια πρωτόλεια εκδοχή της δουλειάς της στο γνωστό βιομηχανικό συνέδριο TedEx του 2013. Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά θα είμαστε προσεκτικότεροι, αν τα καταφέρει τελικά η επιστημονική παρέα…
Quagga
Το άλογο-τίγρης ήταν μείγμα αλόγου και ζέβρας, διατηρώντας χαρακτηριστικά και από τα δύο είδη. Ζούσε άλλοτε στη Νότια Αφρική, αν και το μανιασμένο κυνήγι του σύντομα θα το εξαφάνιζε από προσώπου γης, κάτι που συνέβη δυστυχώς στα τέλη του 19ου αιώνα. Το καφέ χρώμα του και οι περιορισμένης έκτασης ρίγες του υποδηλώνουν ότι πρέπει να ήταν πρόγονος της ζέβρας, ενώ η κατάφωρη γειτνίασή του με τη σημερινή ζέβρα έχει δελεάσει τους επιστήμονες να αποπειραθούν να το επαναφέρουν στη ζωή. Εδώ τον πρώτο λόγο παίρνει η επιλεκτική αναπαραγωγή και τα αποτελέσματα είναι κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά, κάνοντας τους επιστήμονες να ισχυριστούν ότι έχουν διανύσει περισσότερο από το μισό του δρόμου για την οριστική ανάσταση του quagga! Διάφορα δείγματα με ενδιάμεσες αποχρώσεις έχουν ήδη απελευθερωθεί σε εθνικά πάρκα…
Huia Νέας Ζηλανδίας
Τα ορεινά δάση της Νέας Ζηλανδίας φιλοξενούσαν άλλοτε ένα μυστηριώδες μαύρο και καλλίφωνο ωδικό πτηνό, το huia, το οποίο επιδείκνυε έναν αλλόκοτο σεξουαλικό διμορφισμό. Το πουλί εξαφανίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα ως αποτέλεσμα της αποψίλωσης των δασών αλλά και του χωρίς όρια και ηθικούς φραγμούς κυνηγιού του από τον πανταχού παρόντα άνθρωπο. Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει ωστόσο μια σοβαρή προσπάθεια για την αναβίωσή του, κυρίως μέσω DNA από τα κόκαλα του πουλιού, με πολλά δείγματά του να φυλάσσονται σε μουσεία και επιστημονικά εργαστήρια της χώρας. Η κλωνοποίησή του ίσως και να μην είναι όνειρο απατηλό…
Παπαγάλος της Καρολίνα
Ο μόνος γηγενής παπαγάλος της Βόρειας Αμερικής (Καναδάς και ΗΠΑ) είναι ταυτοχρόνως και μια από τις πιο πρόσφατες εξαφανίσεις ζωικών ειδών, αλλά και μια από τις πιο μυστηριώδεις και τραγικές συνάμα. Ζούσε στα ίδια πλούσια δάση με το επιβατικό περιστέρι, κυνηγήθηκε όμως ανηλεώς από τους αγρότες εξαιτίας της ενοχλητικής τάσης του να τους κλέβει τα φρούτα. Κατόπιν γενικεύτηκε η χρήση των φτερών του ως διακοσμητικά σε καπέλα, αποδεκατίζοντας έτσι τον άλλοτε αγέρωχο πληθυσμό του. Ο τελευταίος από δαύτους έφυγε από τον κόσμο το 1916 σε συνθήκες αιχμαλωσίας, προνόησαν όμως οι άνθρωποι να κρατήσουν δείγμα του πουλιού που οι ίδιοι εξαφάνισαν, κι έτσι σήμερα που μιλάμε λαμβάνει ήδη χώρα μεγάλη απόπειρα για την ανάστασή του. Ίσως μια μέρα να ξανακελαηδήσει στα δάση της Βόρειας Αμερικής…
Auroch
Τη λέγανε άγρια αγελάδα και ήταν ο πρόγονος της οικόσιτης σημερινής. Την ώρα λοιπόν που τα άλλα βοοειδή της οικογένειας, όπως οι βούβαλοι και οι βίσωνες για παράδειγμα, αντέχουν καλά και σε κάποιες περιπτώσεις ακμάζουν κιόλας, η άγρια αγελάδα δεν είχε εξίσου καλή τύχη και σήμερα έχει εξαφανιστεί εντελώς από τον πλανήτη Γη. Άλλοτε όμως όργωνε την Ευρασία, δίνοντας τη δυνατότητα στον άνθρωπο να την εξημερώσει και να δημιουργήσει έτσι διάφορες νέες υβριδικές ράτσες, εκμεταλλευόμενος παράλληλα τόσο το κρέας και το γάλα όσο και το δέρμα της. Και πώς της ξεπληρώσαμε τη χάρη; Εξαφανίζοντας κάθε δείγμα της από προσώπου γης, τόσο μέσω κυνηγιού όσο και με την εξάπλωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Έχουμε όμως το εξημερωμένο υποείδος της να παρηγορούμαστε, την κοινή μας αγελάδα, η οποία ωστόσο μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την ανάσταση του auroch, ακολουθώντας σχεδόν αντίθετη διαδικασία. Η απελευθέρωση εξάλλου κοπαδιών από άγριες αγελάδες στα ευρωπαϊκά δάση θα τονώσει την άγρια ζωή της ηπείρου αλλά και τα ίδια τα δάση…
Μαμούθ
Αντίθετα με τις πρόσφατες εξαφανίσεις, η εξαφάνιση του μαμούθ παραμένει μυστήριο. Κι αυτό γιατί κατάλληλα φυσικά περιβάλλοντα συνεχίζουν να υφίστανται στην παγωμένη σιβηριανή τούνδρα, εκεί που βρίσκουμε συνήθως καταψυγμένα τα μαμούθ που κοσμούν μουσεία φυσικής ιστορίας στη μήκη και τα πλάτη της οικουμένης. Οι συνθήκες που διατήρησαν τα σώματά τους έχουν ταυτοχρόνως διατηρήσει σχεδόν άθικτο και το DNA των θεόρατων αυτών θηλαστικών, δίνοντας έτσι στην επιστήμη τη δυνατότητα να δοκιμάσει τις δυνάμεις της: την κλωνοποίηση του μαμούθ χρησιμοποιώντας τον κοντινότερο εν ζωή συγγενή του, τον ασιατικό ελέφαντα! Σήμερα θεωρείται ότι δεν μπορεί να εξαφανίστηκαν από τις κλιματικές αλλαγές, ενοχοποιώντας πια ολοένα και περισσότερο το αλόγιστο κυνήγι του, και πάλι τον άνθρωπο δηλαδή…
Τριχωτός ρινόκερος
Η Φύση είναι γεμάτη από αλληλοσυνδεδεμένα είδη: με τον ίδιο τρόπο που τα αφρικανικά λιβάδια και τα ασιατικά τροπικά δάση είναι το σπίτι ελεφάντων και ρινόκερων, το μαμούθ μοιραζόταν άλλοτε την τούνδρα με τον τεράστιο τριχωτό ρινόκερο. Σε μέγεθος μικρού φορτηγού, ο μαλλιαρός γίγαντας υπερασπιζόταν τη ζωή και την περιοχή του με ένα ασυνήθιστα μεγάλο κέρατο, διαβόητο στις πανάρχαιες ανθρώπινες φυλές. Εικόνες του ρινόκερου έχουν εμφανιστεί στα προϊστορικά σπήλαια της Γαλλίας (Λασκό), αποδεικνύοντας ότι είχε μπει στο θηρευτικό στόχαστρο του ανθρώπου ήδη από τον προϊστορία. Και βέβαια είναι και πάλι ο πάγος και οι ιδανικές συνθήκες κατάψυξης που μας παρέχουν γενετικά βιώσιμο DNA από πτώματα του ρινόκερου. Οι προσπάθειες ανάστασης του γιγαντιαίου είδους εντάσσονται μάλιστα στην ίδια απόπειρα αναβίωσης του μαμούθ, με σκέψεις να υπάρχουν ακόμα και για τη δημιουργία «εθνικού πάρκου Πλειστόκαινου» με δείγματα και των δύο ζώων. Ένα ελαφρώς διαφορετικό «Jurassic Park» δηλαδή…
Αίγαγρος Πυρηναίων
Η οριστική εξαφάνιση του αγριοκάτσικου των Πυρηναίων παραμένει μια από τις πιο τραγικές και αναίσθητες από πλευράς ανθρώπου, καθώς συνέβη μόλις το 2000, ξέροντας για χρόνια δηλαδή ότι το απειλούμενο είδος όδευε προς το πλανητικό του τέλος. Τα νέα εδώ ωστόσο είναι χαρμόσυνα, καθώς η εξαφάνισή του συνέπεσε χρονικά με την ανάπτυξη νέων τεχνικών κλωνοποίησης, κι έτσι το 2003 ένας ολοζώντανος αίγαγρος πάτησε και πάλι χορτάρι, αν και έμελλε να πεθάνει λίγο αργότερα από πνευμονική ανεπάρκεια. Ένα ατυχές ελάττωμα δηλαδή που ενδεχομένως θα αποφευχθεί στις επόμενες απόπειρες αναβίωσής του. Παρά ταύτα, το γεγονός παραμένει εκπληκτικό, η ανάσταση ζώου δηλαδή με μόλις ένα (αν και σοβαρό) φυσιολογικό μειονέκτημα! Με λίγη τύχη και πολλά κονδύλια φυσικά, ο αίγαγρος των Πυρηναίων έχει πολλές πιθανότητες να γίνει το πρώτο τεχνητά παραγόμενο θηλαστικό του κόσμου. Υπάρχουν βέβαια προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν και δεν έχουν να κάνουν μόνο με τις τεχνικές κλωνοποίησης, αλλά και με το μετέπειτα της ζωής του, όπως οι κοινωνικά μαθημένες συμπεριφορές για παράδειγμα…
Γαστρικά αναπαραγόμενος βάτραχος
Στα τέλη του 20ού αιώνα, μια επιδημία εξωτικών σπόρων (μυκήτων) εξαπλώθηκε στην Αυστραλία, ως αποτέλεσμα της απρόσεκτης απελευθέρωσης στη Φύση μη γηγενών γυρίνων. Η ασθένεια πρόσβαλε αμέτρητα είδη αμφιβίων και αποδεκάτισε τους πληθυσμούς τους, με τον γαστρικά αναπαραγόμενο βάτραχο της Βόρειας Αυστραλίας να πλήττεται τα μέγιστα και να εξαφανίζεται έτσι από προσώπου γης το 1983. Οι Αυστραλοί όμως είχαν προνοήσει και είχαν καταψύξει δείγματα του βατράχου ήδη από το 1970 και πλέον ομάδα γενετιστών από το Πανεπιστήμιο του New South Wales κατάφεραν να γονιμοποιήσουν ωάρια από κοινό είδος βατράχου με γενετικό υλικό από τον γαστρικά αναπαραγόμενο βάτραχο. Παρά το γεγονός ότι τα έμβρυα έζησαν μόλις λίγες μέρες, τα αποτελέσματα ήταν κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά και το φρικιό αυτό της Φύσης (που κλωσάει τα αυγά του καταβροχθίζοντάς τα!) έχει καλές πιθανότητες να γίνει το πρώτο ζώο που να αναστηθεί γενετικά από τον άνθρωπο…
Γιγαντιαίος βραδύπους
Πελώριος, αργοκίνητος και ιδιαιτέρως ασυνήθιστος, ο γιγαντιαίος βραδύπους ζούσε στον Νέο Κόσμο μέχρι και πριν από 10.000 χρόνια. Παρά το γεγονός ότι ήταν τετράποδος, ο θεόρατος πρόγονος της γνωστής οικογένειας στεκόταν με άνεση στα πίσω του πόδια για να φτάσει στα ψηλότερα φυλλώματα των δέντρων. Με βάρος που άγγιζε τους 4 τόνους, ο γιγαντιαίος βραδύπους ξεπερνιόταν σε μέγεθος μόνο από τον σημερινό ελέφαντα, την ίδια ώρα που λειτούργησε ευεργετικά για μια σειρά από είδη, καθώς «όργωνε» τις δασικές εκτάσεις δημιουργώντας περάσματα για μικρότερα ζώα και πουλιά. Σε μια περίεργη τροπή της γενετικής αποκατάστασης, οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι έχουν βρει αρκετό γενετικό κώδικα από τα απολιθωμένα οστά του ζώου, με την αποκατάσταση του γονιδιώματός του να συμβαίνει τώρα που μιλάμε. Βέβαια, θα πρέπει να βρεθεί και κατάλληλος ανάδοχος γονέας για το πελώριο είδος, κάτι που μόνο εύκολο δεν είναι…
