Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης
Είναι σαφές ότι η συνάντηση των πρωθυπουργών της Ελλάδας και των Σκοπίων Αλέξη Τσίπρα – Ζόραν Ζάεφ στο Νταβός είναι μόνο το πρώτο βήμα από μια μακρά και δύσκολη διαδικασία, αν πρόκειται να βρεθεί λύση στο ονοματολογικό. Και, επειδή ακριβώς είναι το πρώτο βήμα, έπρεπε να δοθεί ένα σημάδι καλής θέλησης, ιδίως από τη μεριά που είναι επισπεύδουσα. Δηλαδή την πΓΔΜ.
Η πΓΔΜ είναι αυτή που στην τρέχουσα συγκυρία καίγεται για λύση. Θέλει να μπει στο ΝΑΤΟ και μετά στην Ε.Ε. Τους το εξήγησε, πάντως, με ωμό τρόπο ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ: στο ΝΑΤΟ δεν μπαίνουν, αν δεν έχει βρεθεί λύση στο ονοματολογικό. Με άλλα λόγια και με έναν εύσχημο τρόπο, τους κάλεσε να κάνουν σοβαρές παραχωρήσεις, για να διαμορφωθεί δυναμική επίλυσης.
Δυναμική επίλυσης με τη μετονομασία αεροδρομίων και λεωφόρων δεν επιτυγχάνεται. Ας το θυμούνται αυτοί που επαίρονται για τις παραχωρήσεις που έκανε ο κ. Ζάεφ. Αυτά είναι κατάλοιπα της εποχής του ακραίου εθνικισμού του Γκρουέφσκι. Οποιοσδήποτε πιο μετριοπαθής ηγέτης της πΓΔΜ θα μπορούσε να κάνει εύκολες παραχωρήσεις με αυτά στα χέρια του και, φυσικά, έλαβε και τα αντίστοιχης εμβέλειας «αντίδωρα» από την Αθήνα.
Η ταμπακιέρα, όμως, είναι αλλού: στο Σύνταγμα της γείτονος. Χωρίς να μπούμε στη συζήτηση που εξελίσσεται στην Ελλάδα (!), για το αν το Σύνταγμα της πΓΔΜ έχει ή όχι αλυτρωτικές αναφορές, το βασικό ζητούμενο είναι η γειτονική χώρα να αποδείξει εμπράκτως ότι ξεχνάει για πάντα τα αλυτρωτικά της αιτήματα. Από τη στιγμή που συζητείται η συνταγματική αναθεώρηση, είναι σαφές ότι υπάρχει και αντικείμενο προς αναθεώρησης. Το πραγματικό ερώτημα, συνεπώς, είναι αν υπάρχει, όχι απλά βούληση, αλλά περιθώριο αναθεώρησης.
Ο κ. Ζάεφ θα συναντηθεί το Σάββατο, υπό τον ΠτΔ της πΓΔΜ, με τον αρχηγό του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κάνω παρένθεση, για να πω ότι έτσι γίνεται σε σοβαρές περιπτώσεις η θεσμική ενημέρωση των πολιτικών παραγόντων μιας χώρας. Κλείνω την παρένθεση και επανέρχομαι στο ότι ο κ. Ζάεφ είναι ένας πρωθυπουργός που, όπως το θέτουν οι Αγγλοσάξονες, περπατά σε λεπτό πάγο. Δεν έχει εντυπωσιακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ούτε έχει καμία αξιοσημείωτη κοινωνική δυναμική. Με άλλα λόγια, πρέπει, δοθείσης και της πίεσης από το ΝΑΤΟ, να βρει ένα σημείο επαφής με την αντιπολίτευσή του, προκειμένου να κάνουν τα βήματα που τους αναλογούν.
Θα μπορέσει η πΓΔΜ να βρει τη λύση σε ένα τόσο λεπτό ζήτημα; Αυτό είναι το πρόβλημα των βόρειων γειτόνων μας και όχι της Ελλάδας. Και το ζήτημα του αλυτρωτισμού είναι το πρωτεύον που πρέπει να επιλυθεί, προκειμένου σε ύστερη φάση να μπούμε στην ονοματολογία, με βάση τα όσα έχει προτείνει ο κ. Νίμιτς.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο για την πΓΔΜ να αναιρέσει de facto, τόσο για τον αλυτρωτισμό, όσο και για το erga omnes, όσα λέει όλα τα προηγούμενα χρόνια. Θα το δούμε, όμως, και στην πορεία, όσο ξετυλίγεται και το κουβάρι των διεργασιών.
Μην μένουμε στις καλές προθέσεις, στα χαμόγελα και στις φιλικές προσφωνήσεις των δύο πρωθυπουργών. Χάνουμε την ουσία.
