Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος*
Αφού πρωθύστερα διήνυσε μια μακρά και πολυεπίπεδη στρατιωτική και πολιτική σταδιοδρομία, διατελώντας κατ΄ επανάληψη βουλευτής και υπουργός, ο Παυσανίας Κατσώτας εξελέγη και δήμαρχος Αθηναίων και αποτύπωσε αδρά το ισχυρό πολιτικό σήμα του και στην αυτοδιοικητική σκηνή της Αθήνας.
Αναντίλεκτα πρόκειται για μια πολυεδρική και πολυτάλαντη στρατιωτικοπολιτική φυσιογνωμία, που διέλαμψε στην πολιτική μας σκηνή τον 20-αιώνα. Μέσα από ένα αλλεπάλληλο γαϊτανάκι μεταξύ του στρατού και της πολιτικής μας σκηνής, όπου απεστρατεύετο για να επανέλθει και πάλι, ανέλαβε υπουργικούς θώκους και διαδραμάτισε καθοριστικούς ρόλους στο μεταπολεμικό πολιτικό μας παιχνίδι.
Ειδικά σε ότι αφορά τον Δήμο της Αθήνας, ο Κατσώτας εξελέγη το 1956 και παρέμεινε στον δημοτικό θώκο μέχρι το 1959, όπου και παρήγε πολυμερές έργο για τη ανασυγκρότηση των υπηρεσιών του Δήμου. Ενώ και για άλλες τρεις ολιγόχρονες περιόδους, χρημάτισε δήμαρχος Αθηναίων. Η παρουσία του στον Δήμο της Αθήνας έχει ως εξής: 13/2/1955 έως 8/10/1955, 15/10/1955 έως 20/12/1955, 31/12/1955 έως 2/2/1956 και 10/2/1956 έως 28/6/1959.
Ο Παυσανίας Κατσώτας είδε το φως της ζωής στα Σταμνά της Αιτωλοαακαρνανίας το 1896. Εισήχθη στην Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων και αποφοίτησε το 1916 με τον βαθμό του ανυθυπολοχαγού πεζικού. Πάραυτα το 1929 ζήτησε την αποστράτευσή του προκειμένου να ασχοληθεί ενεργά με την πολιτική, που έδειχνε να τον κερδίζει. Με την έκσπαση του ελληνοϊταλικού πολέμου ανεκλήθη στο στράτευμα με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη και είχε ενεργό συμμετοχή στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, διατελώντας διοικητής συντάγματος.
Αφότου οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Ελλάδα και κατέρρευσε το μέτωπο ο Παυσανίας Κατσώτας διέφυγε στην Αίγυπτο και συνέδραμε την προσπάθεια ανασυγκρότησης των ενόπλων δυνάμεών μας στην Μέση Ανατολή. Ενώ συμμετείχε ως διοικητής της 1ης ελληνικής ταξιαρχίας στην ιστορική μάχη του Ελ Αλαμέιν. Αφότου έλαβε χώρα η απελευθέρωση το 1945, ο Κατσώτας με τις επωμίδες του ελληνοϊταλικού πολέμου, αλλά και με την πολύπλαγκτη πολιτική του παρουσία που του προσέδιδε υψηλό κύρος, ανέλαβε κατ΄ επανάληψη υπουργικά χαρτοφυλάκια.
Χρημάτισε έτσι το 1945 υπουργός Δημοσίας Τάξεως και ταυτόχρονα στρατιωτικός διοικητής των Αθηνών στις 25 Οκτωβρίου, υποκαθιστώντας τον Παναγιώτη Σπηλιόπουλο. Το 1946 αιτείται την αποστράτευσή του για να κατέλθει στον πολιτικό στίβο. Κατεβαίνει υποψήφιος βουλευτής με την ΕΠΕΚ του Νικολάου Πλαστήρα και εκλέγεται βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας. Ανακαλείται και πάλι στο στράτευμα και αναλαμβάνει καθήκοντα στρατιωτικού διοικητή Στερεάς Ελλάδος.
Θα αποστρατευτεί και πάλι με τον βαθμό του υποστρατήγου το 1950, όπου κατέρχεται και επανεκλέγεται βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας με το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Στην σχηματισθείσα κυβέρνηση αναλαμβάνει καθήκοντα υπουργού εσωτερικών. Ένα χρόνο αργότερα το 1951, αναλαμβάνει υπουργός και γενικός διοικητής Βορείου Ελλάδος. Βουλευτής ακόμα θα εκλεγεί και με την Ένωση Κέντρου το 1961, 63, 64, ενώ την περίοδο 1961-65 θα ανάβει το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας.
Το 1960 ο Παυσανίας Κατσώτας προβαίνει σε ένα μεγάλο πολιτικό εγχείρημα, δημιουργώντας δικό του πολιτικό σχηματισμό το «Εργατοτεχνικό Κόμμα». Ενώ το 1961 συμπορεύεται πολιτικά με τον Γεώργιο Παπανδρέου και την Ένωση Κέντρου, διατελώντας και υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, όπως προαναφέραμε. Για τελευταία φορά θα μετάσχει στην πολιτική μας ζωή το 1977, κατερχόμενος ως υποψήφιος βουλευτής με την «Εθνική Παράταξη» του Στέφανου Στεφανόπουλου.
Ο Παυσανίας Κατσώτας ως προσωπικότητα διακομματικού κύρους με έξοχη ηθική συμβολή στα μείζονα ορόσημα του έθνους μας, προεξαρχόντος του ελληνοϊταλικού πολέμου, τιμήθηκε με πλήθος παρασήμων ανδρείας και ψηλών υπηρεσιών στην πατρίδα και το έθνος. Είχε τιμηθεί έτσι από τους Βασιλείς Γεώργιο τον Β΄και Παύλο με τον Ανώτερο ταξιάρχη του Γεωργίου και του Φοίνικος μετά ξιφών. Ακόμα παρασημοφορήθηκε με το χρυσό αριστείο ανδρείας δυο φορές, τον πολεμικό Σταυρό τέσσερις φορές, όπως επίσης και με πλήθος άλλα συμμαχικά παράσημα.
Απεβίωσε υπέργηρος 95 χρονών το 1991, απολαμβάνοντας της αγάπης και της εκτίμησης του σύνολου πολιτικού μας κόσμου και της στρατιωτικής μας ηγεσίας. Ήταν αδιαφιλονίκητα μια χαρισματική φυσιογνωμία του 20ου αιώνος και ένας ευγενής πάνω από όλα ευπατρίδης. Που τίμησε με την εύκρατη πολιτικά παρουσία του και τον Δήμο της Αθήνας.
Το παρόν κείμενο είναι απόσπασμα από το κυκλοφορούν βιβλίο μου «ΑΘΗΝΑ, ζαφειρόπετρα…».
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων.
