Γράφει ο Κωνσταντίνος Παντελής
MSc in Crisis and Security Management
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε χθες ότι θα καταργήσει τον αγωγό αερίου South Stream, ένα μεγαλοπρεπές έργο που είχε κάποτε την πρόθεση να εγκαθιδρύσει την κυριαρχία της χώρας στην νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά έπεσε θύμα των συνεχώς ταραγμένων σχέσεων της Ρωσίας με τη Δύση.
Κατά μία άποψη, όπως αυτή εκφράζεται και μέσα από το σημερινό δημοσίευμα των New York Times το γεγονός αυτό αποτελεί μια ιδιόμορφη διπλωματική ήττα για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος δήλωσε πως η Ρωσία θα ανακατευθύνει τον αγωγό προς την Τουρκία. Παράλληλα, ο ίδιος χαρακτήρισε την αποτυχία για την κατασκευή του αγωγού ως μια απώλεια για την Ευρώπη και κατηγόρησε τις Βρυξέλλες για την αδιαλλαξία της.
Η απόφαση αυτή λοιπόν και με βάση τη σύμπλευση της πολιτικής των ΗΠΑ και της ΕΕ στο συγκεκριμένο ζήτημα της ενεργειακής πολιτικής είναι μια σπάνια νίκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την κυβέρνηση Ομπάμα. Ιδιαίτερα δε εάν αναλογιστούμε την αναλγησία της Δύσης σε ό, τι αφορά την κρίση στην Ουκρανία.
Πράγματι, η σύγκρουση στην Ουκρανία και οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ Κιέβου και Μόσχας που ήρθαν ως αποτέλεσμα αυτής έχουν επισκιάσει ολόκληρο το ευρωπαϊκό ενεργειακό πεδίο. Το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη εξακολουθεί να μεταφέρεται μέσω Ουκρανίας, δίνοντας στο Κίεβο τη μοναδική πηγή πολιτικής πίεσης κατά του ισχυρού της γείτονα.
Καθώς η κρίση βάθυνε την Ουκρανία, οι δυτικές δυνάμεις παρουσίασαν μια πιο αποφασιστική στάση απέναντι στις επιθετικές πολιτικές του Πούτιν. Μια τέτοια προσπάθεια ήταν ο αγωγός South Stream. Η κατασκευή του είχε ήδη διακοπεί από τη Βουλγαρία τον Ιούνιο. Κι αυτό το γεγονός φάνηκε ότι ήταν κομβικής σημασίας προκειμένου να ληφθεί η απόφαση από τη Ρωσία να σταματήσει εξολοκλήρου το έργο στην Ευρώπη.
Και γενικότερα, η κρίση στην Ουκρανία βοήθησε στο να στραφεί ο πρόεδρος της Ρωσίας μακριά από τη Δύση. Στο πλαίσιο του εναλλακτικού του σχεδίου, υπέγραψε μια σημαντική συμφωνία για την παροχή φυσικού αερίου στην Κίνα και άρχισε να ψάχνει για άλλες μη ευρωπαϊκές αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η Ρωσία είχε από καιρό παρουσιάσει το αξίας 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων έργο του αγωγού South Stream ως μία υγιή επιχειρηματική κίνηση. Αλλά η Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες το είχαν απορρίψει ως μια επιπόλαια καλυμμένη προσπάθεια του Κρεμλίνου να παγιώσει τη θέση της ως κυρίαρχος ενεργειακός προμηθευτής στην Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Πούτιν είχε πει ότι η γραμμή για την Τουρκία θα μπορούσε ενδεχομένως να συνδεθεί με συνεκτική γραμμή στην Ελλάδα, αν θα μπορούσε βεβαίως να δικαιολογηθεί οικονομικά από τις συνθήκες της αγοράς στην Ευρώπη.
Και το ερώτημα που τέθηκε παραπάνω συνεχίζει να αιωρείται. Τελικά η διαφαινόμενη αυτή διπλωματική νίκη της Δύσης έναντι της Ρωσίας με τη μορφή κυρώσεων αλλά και της αποτυχίας του South Stream να παίξει σημαντικό ρόλο στην κεντρική Ευρώπη μήπως έχει και άλλες αναγνώσεις; Διότι μπορεί η Ευρώπη να απέτρεψε μια ενδεχόμενη ρωσική ηγεμονία στον τομέα της ενεργειακής πολιτικής εντός της ΕΕ αλλά δεν επέφερε ουσιαστική ζημία στη Ρωσία. Κι αυτό γιατί το ρωσικό Plan B λειτούργησε σωστά και βρέθηκε εναλλακτική αγορά που είναι η Τουρκία. Παράλληλα, χώρες που θα επωφελούνταν όντας, όπως χαρακτηριστικά έχει επικρατήσει, transit countries, όπως η Ελλάδα και η Βουλγαρία, τώρα αρκούνται σε έναν ευρωπαϊκό διπλωματικό «θρίαμβο».
Εάν λοιπόν υπάρχει ένας νικητής με βάση αυτές τι εξελίξεις, αυτή είναι η Τουρκία η οποία, μαζί με την Κίνα και άλλα αναπτυσσόμενα κράτη σε αναζήτηση ενεργειακών πόρων, έχουν εκμεταλλευτεί πλήρως την πολιτική-διπλωματική κόντρα Ανατολής-Δύσης προκειμένου να κερδίσουν μακροπρόθεσμα τον ενεργειακό τους εφοδιασμό σε τιμές ευκαιρίας.
Πηγή
New York Times
