Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Σε νέα έκθεση του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εξετάζει το θέμα της γήρανσης του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καταλήγει στο συμπέρασμα πως η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια θα κληθεί να αντιμετωπίσει την πρόκληση της γήρανσης του πληθυσμού της, ενώ την ίδια ώρα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην Ελλάδα για την γήρανση του εργατικού της δυναμικού.
Γηράσκει ο πληθυσμός της Ευρωζώνης και ακολούθως και το εργατικό δυναμικό, προειδοποιεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), κάνοντας λόγο για φαινόμενο που θα μπορούσε να πλήξει την παραγωγικότητα, στα προσεχή έτη, προτάσσοντας μια ακόμη πρόκληση ενώπιον των κυβερνήσεων που ήδη “παλεύουν” με τα “κληροδοτήματα” της οικονομικής κρίσης – όπως είναι η ανεργία και τα υψηλά χρέη: Ο λόγος για την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, αλλά και την Ελλάδα.
Σε σχετική έκθεσή του, υπό τον τίτλο “Το εργατικό δυναμικό της Ευρωζώνης γηράσκει, στοιχίζοντας στην ανάπτυξη”, το ΔΝΤ επισημαίνει πως στις επόμενες δύο δεκαετίες, αναμένεται σημαντική γήρανση του πληθυσμού της Ευρωζώνης με αποτέλεσμα:
Πρώτον, ο αριθμός των συνταξιούχων να αυξηθεί, συγκριτικά με τον πληθυσμό σε παραγωγική ηλικία (15 – 64 ετών) και δεύτερον, ο μέσος όρος της ηλικίας του εργατικού δυναμικού να διαμορφωθεί σε υψηλότερα επίπεδα (συγκεκριμένα, μέσε στην επόμενη 20ετία, οι εργαζόμενοι ηλικίας 55 έως 64 ετών προβλέπεται ότι θα αυξηθούν, από 15% στο 20%).
Ποιος θα είναι ο πιθανός αντίκτυπος γήρανσης του εργατικού δυναμικού; Δεδομένου ότι εργαζόμενοι διαφορετικής ηλικίας σημαίνουν και διαφορετικά επίπεδα παραγωγικότητας, μία τέτοια εξέλιξη θα επιφέρει αλλαγές στην παραγωγικότητα.
Το ΔΝΤ, χρησιμοποιώντας στοιχεία από τις ευρωπαϊκές χώρες για την περίοδο από το 1950 έως το 2014, εξέτασε τη σχέση μεταξύ της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και της παραγωγικότητας, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως το εν λόγω φαινόμενο περιορίζει τα επίπεδα παραγωγής ανά εργαζόμενο. Ενδεικτικά, μια αύξηση της τάξης του 5% στον αριθμό των εργαζομένων ηλικίας 55 – 64 ετών αντιστοιχεί στη μείωση περίπου 3% της παραγωγικότητας.
Τί σημαίνει αυτό για τις χώρες της Ευρωζώνης; Η γήρανση θα πλήξει την αύξηση της παραγωγικότητας σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ενώ το “βάρος” του γηράσκοντος πληθυσμού θα είναι μεγαλύτερο για συγκεκριμένα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης, καθώς ο καταμερισμός θα γίνει μάλλον άνισα.
Οι χώρες που θα έλθουν αντιμέτωπες με τις μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις είναι εκείνες που βρίσκονται στη δυσχερέστερη θέση και δεν είναι άλλες από την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Πρόκειται για χώρες που έχουν ήδη υψηλά επίπεδα χρέους και μικρά δημοσιονομικά περιθώρια, και οι οποίες έχουν ανάγκη από ταχύτερη αύξηση της παραγωγικότητας, προκειμένου να οικοδομήσουν την ανταγωνιστικότητα και να αναχαιτίσουν την ανεργία.
Τέλος, η γήρανση του εργατικού δυναμικού έχει πολύ δυσμενή αποτελέσματα για την εργατικότητα των ατόμων, αλλά και για την ποιότητα εργασίας που η γήρανση του δυναμικού μπορεί να προκαλέσει. Στην ουσία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες που ανιχνεύουν την γήρανση του πληθυσμού τους.
