Για τη διαφθορά στην Ευρώπη γράφει ο Economist σημειώνοντας ότι η Λιθουανία στην καταπολέμηση της διαφθοράς, είναι ένας από τους πρωταγωνιστές της ΕΕ.
Η διαφθορά είναι δύσκολο να μετρηθεί- είναι από τη φύση της μυστική. Αλλά η Διεθνής Διαφάνεια, ένας παρατηρητήριο με έδρα το Βερολίνο, μετράει πόσο καθαρές θεωρούνται οι χώρες και η Λιθουανία από την 48η θέση στον κόσμο το 2012 έφτασε στην 34η θέση το 2023.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ερευνών για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και την Κρατική Οικοδόμηση (ERCAS), ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα που μετρά τη δημόσια ακεραιότητα και τη διαφάνεια, κατατάσσει τη Λιθουανία μεταξύ των 20 πρώτων χωρών και για τα δύο (….)
Αυτό είναι το είδος του success story που η ΕΕ αρέσκεται να διηγείται για τον εαυτό της. Η Ευρώπη φιλοξενεί τις λιγότερο διεφθαρμένες χώρες στον κόσμο και οι ευρωκράτες βλέπουν την ένωσή τους ως δύναμη μεταρρύθμισης. Η ΕΕ απαιτεί γενικά από τις χώρες να βελτιώσουν τη διακυβέρνησή τους πριν ενταχθούν …Δυστυχώς, όμως, τα στοιχεία της τελευταίας δεκαετίας λένε μια διαφορετική ιστορία.
Η Λιθουανία και οι γείτονές της στη Βαλτική, η Εσθονία και η Λετονία, έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Αλλά άλλες πρώην κομμουνιστικές χώρες που εντάχθηκαν στην ΕΕ τη δεκαετία του 2000 δεν το έκαναν. Η Πολωνία, μια σχετικά καθαρή χώρα, έγινε πιο βρώμικη από το 2015 έως το 2023 υπό μια λαϊκιστική κυβέρνηση. Η Ρουμανία φυλάκισε χιλιάδες διεφθαρμένους αξιωματούχους, αλλά συχνά άλλοι πήραν τη θέση τους.
Στη Βουλγαρία, την Τσεχία και τη Σλοβακία οι ολιγάρχες έχουν υπερβεί τους εισαγγελείς. Υπό την ανελεύθερη διακυβέρνηση του Orban, η Ουγγαρία έχει γίνει τόσο διεφθαρμένη όσο ορισμένες χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Το πρώην σοβιετικό μπλοκ δεν είναι η μόνη περιοχή για την οποία πρέπει να ανησυχούμε. Οι ελπίδες ότι η νότια Ευρώπη θα γινόταν πιο σκανδιναβική δεν επιβεβαιώθηκαν. Η δωροδοκία που εμφανίστηκε στην Ισπανία κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης οδήγησε σε ελάχιστες μεταρρυθμίσεις. Η Ιταλία έχει βελτιωθεί, αλλά μόνο σε σχέση με τον χαμηλό πήχη των σκανδαλωδών διοικήσεων του Berlusconi.
- Η διαφθορά στην Ελλάδα είναι διαβόητη και οι μεταρρυθμίσεις που επέβαλαν η ΕΕ και το ΔΝΤ μετά την κρίση του ευρώ ελάχιστα έκαναν για να τη διορθώσουν. Το 2019 μια Ελληνίδα εισαγγελέας που κυνήγησε τη Novartis, τη φαρμακευτική εταιρεία, για δωροδοκία γιατρών απολύθηκε -και στη συνέχεια διώχθηκε η ίδια, παρόλο που στην Αμερική η εταιρεία παραδέχθηκε την ενοχή της και πλήρωσε πρόστιμα ύψους 347 εκατ. δολαρίων. (Αθωώθηκε πέρσι) (….)
Ακόμη χειρότερα, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ είχαν τα δικά τους μεγάλα σκάνδαλα. Στα τέλη του 2022 η βελγική αστυνομία συνέλαβε αρκετά μέλη του Ευρωκοινοβουλίου και τους βοηθούς τους για αποδοχή δωροδοκιών από το Κατάρ…. Η διαφθορά τείνει να είναι υψηλή στις χώρες που είναι πλούσιες σε φυσικούς πόρους – η λεγόμενη κατάρα των πόρων. Όταν η βοήθεια της ΕΕ πηγαίνει σε χώρες με αδύναμους θεσμούς, «λειτουργεί σαν κατάρα των πόρων», λέει η Alina Mungiu-Pippidi, μελετήτρια διαφθοράς, επικεφαλής του ERCAS.
Πράγματι, σε πολλές μεγάλες υποθέσεις διαφθοράς η βοήθεια της ΕΕ είναι μέρος της ιστορίας. Τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα υποδομής της Ουγγαρίας πηγαίνουν σταθερά σε επιχειρηματίες που συνδέονται με τον Orban. Στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία πολλοί μεγάλοι αποδέκτες των γεωργικών επιδοτήσεων της ΕΕ είναι αγροτικές επιχειρήσεις με ύποπτους δεσμούς με πολιτικούς….
Ένα κρίσιμο πεδίο μάχης είναι η Ουκρανία, όπου τόσο τα κινήματα κατά της διαφθοράς όσο και η διαφθορά είναι ισχυρά. Οι Ουκρανοί ακτιβιστές λένε ότι η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ οδήγησε σε μεταρρυθμίσεις, αλλά δεν ήταν ομαλή. Τον Ιούνιο απομακρύνθηκαν οι υπέρμαχοι της καταπολέμησης της διαφθοράς που ηγούνταν των υπουργείων υποδομών και ανοικοδόμησης.
Οι ερευνητές της χώρας για την καταπολέμηση της διαφθοράς αρχίζουν να κάνουν τη δουλειά τους, λέει η Tetiana Khutor, επικεφαλής του Ινστιτούτου Νομοθετικών Ιδεών, μιας νομικής δεξαμενής σκέψης με έδρα το Κίεβο. Η φιλοδοξία της Ουκρανίας είναι να γίνει η επόμενη Λιθουανία.
Ο φόβος της είναι ότι, όπως η Ελλάδα, δεν θα καταφέρει ποτέ να καθαρίσει
– μια αποθαρρυντική αποτυχία για τα όνειρα της Ευρώπης για καλή διακυβέρνηση.
Economist Squeaky-clean Europe is more corrupt than you think
