Θέλετε να ζήσετε περισσότερο; Για αιώνες, η προσπάθεια να σταματήσει η γήρανση ήταν ”υπόσχεση” των επιτήδειων που διαλαλούσαν τα οφέλη του υδραργύρου και του αρσενικού, ή ποικιλίες βοτάνων και χαπιών, συχνά με καταστροφικές συνέπειες. Ωστόσο, μετά από χρόνια λανθασμένων επιλογών, η ιδέα ενός γνήσιου ελιξιρίου μακροζωίας παίρνει σάρκα και οστά. Πίσω από αυτό βρίσκεται μια ομάδα φιλόδοξων επιστημόνων και αυτό – ενδιαφερομένων δισεκατομμυριούχων. Όλο και περισσότερο, συντάσσονται μαζί τους… Απλοί άνθρωποι που σκέφτονται ότι η σωστή συμπεριφορά και τα φαρμακευτικά συμπληρώματα θα μπορούσαν να προσθέσουν χρόνια και ίσως δεκαετίες, στη ζωή τους.
Το να ζεις μέχρι τα 100 σήμερα δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, αλλά εξακολουθεί να είναι σπάνιο. Στην Αμερική και τη Βρετανία οι αιωνόβιοι αποτελούν περίπου το 0,03% του πληθυσμού. Εάν οι πιο πρόσφατες προσπάθειες για παράταση της ζωής στεφθούν με επιτυχία τότε, το να ζεις για να δεις τα 100ά σου γενέθλια μπορεί να γίνει ο κανόνας… Άρα το να φτάσεις στο 120 θα μπορούσε να γίνει μια απολύτως λογική φιλοδοξία.
Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην επέκταση του προσδόκιμου ζωής έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής με την αντιμετώπιση των αιτιών θανάτου, ιδίως των μολυσματικών ασθενειών. Η ίδια η διαδικασία γήρανσης, με τα συνακόλουθα νοσήματα όπως η άνοια, δεν έχει ακόμη επιβραδυνθεί. Αυτή τη φορά, αυτή είναι η πρόθεση.
Η ιδέα, όπως παρουσιάσαμε στο Technology Quarterly, είναι να χειριστούμε βιολογικές διεργασίες που σχετίζονται με τη γήρανση… ”Δοκιμάζοντας” λοιπόν αυτές τις συνθήκες σε πειραματόζωα, φαίνεται να παρατείνουν τη ζωή τους. Μερικά από αυτά είναι γνωστά, όπως ο αυστηρός περιορισμός του αριθμού των θερμίδων που καταναλώνει ένα ζώο ως μέρος μιας κατά τα άλλα ισορροπημένης διατροφής. Το να ζεις όμως μια ζωή τόσο περιορισμένη σε θερμίδες είναι ακούγεται ως υπερβολικά μεγάλη απαίτηση στους ανθρώπους. Αλλά φάρμακα που επηρεάζουν τις σχετικές βιολογικές οδούς φαίνεται να φέρνουν παρόμοια αποτελέσματα. Το ένα είναι η μετφορμίνη, η οποία έχει εγκριθεί για χρήση κατά του διαβήτη τύπου 2. Ένα άλλο είναι η ραπαμυκίνη, ένα ανοσοκατασταλτικό που χρησιμοποιείται σε μεταμοσχεύσεις οργάνων.
Ένας άλλος δρόμος είναι η ανάπτυξη φαρμάκων που σκοτώνουν «γηρασμένα» κύτταρα για τα οποία το σώμα δεν έχει περαιτέρω χρήση. Τα φυσικά μέσα για την απόρριψη αυτών των κυττάρων, όπως και ορισμένοι άλλοι μηχανισμοί επιδιόρθωσης, εξασθενούν με την ηλικία. Το να τους δώσουμε ένα χέρι βοήθειας δεν είναι απλώς θέμα κοινής λογικής. Τα γηρασμένα κύτταρα προκαλούν κάθε είδους δυσλειτουργίες στους υγιείς γείτονές τους. Τα «σενολυτικά» φάρμακα που τα στοχεύουν εγκυμονούν προφανείς κινδύνους: είναι δύσκολο να σκοτώσεις έναν τύπο κυττάρων χωρίς να ενοχλήσεις άλλους. Αλλά η υπόσχεση είναι ξεκάθαρη.
Για τους αληθινούς πιστούς της επιστήμης αυτή είναι μόνο η αρχή. Ομάδες ακαδημαϊκών και εμπορικών ερευνητών μελετούν πώς να αναζωογονούν κύτταρα και ιστούς αλλάζοντας τους «επιγενετικούς» δείκτες στα χρωμοσώματα, οι οποίοι λένε στα κύτταρα ποια γονίδια πρέπει να ενεργοποιήσουν. Αυτοί οι δείκτες εξασθενούν με την ηλικία. Αντιστρέφοντας τη διαδικασία μπορεί να δημιουργήσετε τα κύτταρα ενός σώματος 20 ετών μέσα σε ένα σώμα που είναι στην πραγματικότητα 65. Η μίμηση του περιορισμού των θερμίδων και η απομάκρυνση των γηρασμένων κυττάρων θα καθυστερούσε τη γήρανση. Οι ενισχυτικοί παράγοντες ισχυρίζονται ότι η επιγενετική αναζωογόνηση θα μπορούσε να την σταματήσει ή να την αναστρέψει.
Ένας λόγος ανησυχίας είναι ο εγκέφαλος των ανθρώπων. Η επιβράδυνση της σωματικής γήρανσης δεν θα αλλάξει το γεγονός ότι ο εγκέφαλος έχει μια πεπερασμένη ικανότητα και πιθανώς είναι προσαρμοσμένος από τη φυσική επιλογή σε συμβατικές προσδοκίες ζωής. Αυτό είναι εντελώς διαφορετικό από τις ανησυχίες για την άνοια, η οποία προκαλείται από συγκεκριμένες ασθένειες. Έτσι, η κοινωνία θα πρέπει να βρει τρόπους προσαρμογής στη φυσιολογική γήρανση του εγκεφάλου. Παραδείγματος χάριν οι υπερήλικοι πολλές φόρες επαναλαμβάνουν την ίδια ερώτηση ενώ μόλις άκουσαν την απάντηση.
Μια ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι καμία από αυτές τις ιδέες δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί επίσημα σε ανθρώπους. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι οι υπηρεσίες έγκρισης φαρμάκων δεν αναγνωρίζουν ακόμη το γήρας ως θεραπεύσιμη πάθηση, γεγονός που καθιστά δύσκολη την έναρξη των δοκιμών. Από τη φύση τους, τέτοιες δοκιμές πρέπει να εφαρμοστούν σε χιλιάδες ανθρώπους για πολλά χρόνια, αυξάνοντας το κόστος και την πολυπλοκότητά τους. Ωστόσο, ορισμένες δοκιμές βρίσκονται τώρα στα σκαριά. Η δοκιμή Targeting Aging with Metformin (tame) θα εφαρμοστει σε 3.000 Αμερικανούς ηλικίας 60 και 70 ετών για να διαπιστωθεί εάν το φάρμακο πράγματι βοηθά στην επιβίωση σε όλα τα επίπεδα. Τέτοιες μελέτες θα χρειαστούν αναγκαστικά χρόνο και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να βοηθήσουν στην πραγματοποίησή τους.
Μερικοί άνθρωποι, παρατηρώντας το ενδιαφέρον των δισεκατομμυριούχων για νεοφυείς επιχειρήσεις που προωθούν τη μακροζωία, ανησυχούν ότι τα οφέλη θα αποκομιστούν κυρίως από τους πλούσιους, με αποτέλεσμα μια κατηγορία μακρόβιων προνομιούχων. Από την άλλη μεριά η ιστορία έχει αποδείξει ότι οι τεχνολογίες εξελίσσονται συνήθως σε κάτι προσιτό σε όλους.
Το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι ζουν πολύ περισσότερο θα είχε μεγάλες προεκτάσεις. Προφανέστατα, η επαγγελματική ζωή θα παραταθεί, όπως έχει ήδη επιμηκυνθεί το προσδόκιμο ζωής, και πιθανώς ακόμη περισσότερο για τις γυναίκες, που θα χάσουν λιγότερο χρόνο από την καριέρα τους λόγω της απόκτησης παιδιών, περιορίζοντας ίσως την ανισότητα στον εργασιακό χώρο. Οι άνθρωποι που ζουν περισσότερο μπορεί να ενδιαφέρονται περισσότερο για απειλές που βρίσκονται στο μακρινό μέλλον, όπως η κατάσταση του κόσμου το 2100. Κοινωνικά οι αλλαγές θα είναι πολύ μεγάλες καθώς πολλές γενιές θα στηρίζουν η μια την άλλη… Μια πληθώρα αιωνόβιων θα περιθωριοποιήσει τους νέους, θα δημιουργήσει μια λατρεία της νεολαίας—ή και τα δύο;
Οι άνθρωποι θα εκμεταλλευτούν το ελιξίριο της ζωής αν αυτό γίνει μια μέρα διαθέσιμο. Η φυσική επιλογή δεν ενδιαφέρεται για την αόριστη μακροζωία αυτή καθαυτή: τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά που περνούν από γενιά σε γενιά περισσότερο είναι αυτά που κάνουν τους οργανισμούς να ταιριάζουν στην ακμή τους. Αυτά είναι που τους βοηθούν να επιβιώσουν όταν η αναπαραγωγή είναι μια μακρινή ανάμνηση και πρέπει να λειτουργήσουν μέσω των παιδιών και των εγγονιών. Στην πραγματικότητα όμως η μακροζωία είναι ο “ευσεβής” πόθος κάθε ανθρώπου προκειμένου να παραμείνει νέος και νέα όσο περισσότερο μπορεί.
ΠΗΓΗ: economist.com
