Θα εισβάλλει τελικά ο Vladimir Putin στην Ουκρανία, όπως υποδηλώνει η συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα ή μήπως μπλοφάρει για να αποσπάσει παραχωρήσεις από την γειτονική του χώρα και τη Δύση; Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τις προθέσεις του Ρώσου προέδρου, γράφει ο Economist. Ωστόσο, εάν είναι να ξεσπάσει πόλεμος, ο κόσμος πρέπει να καταλάβει τι διακυβεύεται.
Σύμφωνα με τον Εconomist, ο κ. Putin ενδεχομένως να σχεδιάζει μια ολοκληρωτική εισβολή, με κατάληψη της πρωτεύουσας της Ουκρανίας, του Κιέβου, και ανατροπή της κυβέρνησης, ή μπορεί να επιδιώξει να προσαρτήσει περισσότερα εδάφη της ανατολικής Ουκρανίας, ανοίγοντας έναν διάδρομο που θα συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία. Μπορεί επίσης να θέλει έναν μικρό πόλεμο, στον οποίον η Ρωσία θα «σώσει» τους υποστηριζόμενους από το Κρεμλίνο αυτονομιστές της Ντονμπάς, από τις υποτιθέμενες ουκρανικές θηριωδείες, υποβαθμίζοντας ταυτόχρονα τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας.
Επειδή ο κ. Putin έχει την πρωτοβουλία, είναι εύκολο να συμπεράνει πως έχει και το πλεονέκτημα. Στην πραγματικότητα, όμως, αντιμετωπίζει επικίνδυνες επιλογές, καθώς ένας μεγάλος πόλεμος συνεπάγεται εξαιρετικά ρίσκα, ενώ ένας μικρότερος που περιορίζει τα ρίσκα αυτά, μπορεί να μην καταφέρει να σταματήσει την δυτική στροφή της Ουκρανίας. Και αν ένας μικρός πόλεμος δεν φέρει τη συνθηκολόγηση της κυβέρνησης του Κιέβου, ο κ. Putin μπορεί αναπόφευκτα να παρασυρθεί σε έναν μεγαλύτερο πόλεμο.
Μια ολοκληρωτική ρωσική εισβολή θα συνιστούσε τον μεγαλύτερο πόλεμο της Ευρώπης από την δεκαετία του 1940 και την πρώτη από τότε ανατροπή μιας δημοκρατικά εκλεγμένης ευρωπαϊκής κυβέρνησης από έναν ξένο εισβολέα, σημειώνει ο Economist. Οι Ρώσοι δεν θα είχαν μόνο απώλειες οι ίδιοι, αλλά επίσης θα προκαλούσαν τον θάνατο ανείπωτων αριθμών Ουκρανών -Σλαύων με τους οποίους πολλοί έχουν οικογενειακούς δεσμούς.
Η Ρωσία θα υφίστατο επίσης βαριές κυρώσεις. Οι τράπεζές της θα τιμωρούνταν σκληρά και η οικονομία της θα στερούνταν κρίσιμης σημασίας αμερικανικά εξαρτήματα υψηλής τεχνολογίας. Οι κροίσοι, συμπεριλαμβανομένου πιθανότατα και του ίδιου του κ. Putin, μπορεί να εμποδιστούν από το να δαπανούν και να αποταμιεύουν στο εξωτερικό, ενώ οι απλοί Ρώσοι θα υφίστατο ένα χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο.
Η κατάκτηση της Ουκρανίας θα είχε και στρατηγικό κόστος για τη Ρωσία, καθώς κάθε χώρα που βρίσκεται στη σκιά της θα αναθεωρούσε τους υπολογισμούς για την ασφάλειά της, σύμφωνα με τον Economist. Το ΝΑΤΟ θα ενίσχυε τις άμυνες των ανατολικών μελών του, ενώ ενδέχεται να ενταχθούν στη συμμαχία η Σουηδία και η Φινλανδία.
Ο κ. Putin θα μπορούσε να επιβιώσει των οικονομικών επιπτώσεων του πολέμου, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον. Η κεντρική του τράπεζα έχει αποθέματα ύψους 600 δισ. δολαρίων, ποσό αρκετό για να αντέξει τις κυρώσεις. Αλλά το πολιτικό κέρδος στην Ουκρανία θα μπορούσε εύκολα να ανατραπεί από τις αναποδιές που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει στη Ρωσία.
Ίσως, τότε, να αρχίσει με μια λιγότερο φιλόδοξη εισβολή. Αλλά ακόμα και ένας περιορισμένος πόλεμος θα μπορούσε να στοιχίσει τη ζωή πολλών ανθρώπων και θα ήταν δύσκολο να περιοριστεί. Οι κυρώσεις που θα του επιβάλλονταν μπορεί να είναι πιο ελαφριές, αλλά και πάλι θα ήταν επώδυνες. Η αποσύνδεση της Ρωσίας από τη Δύση θα επιταχύνονταν, ενώ, αν η κυβέρνηση του Κιέβου παρέμενε ανεξάρτητη, θα ενίσχυε τις προσπάθειές της να ενταχθεί στη Δύση.
Οι επόμενες εβδομάδες θα καθορίσουν το πώς θα επιλέξει τις κινήσεις του ο κ. Putin και κανένας δεν θα πρέπει να αμφισβητεί το διακύβευμα, προειδοποιεί ο Economist. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει την προοπτική η Ρωσία να εμποδίσει τη ροή του φυσικού αερίου. Ακόμα και αν δεν υπάρξει διακοπή της ροής, το 2022 αναμένεται να δαπανήσει 1 τρισ. δολάρια για ενέργεια, ποσό διπλάσιο από αυτό του 2019. Ένας πόλεμος θα επηρέαζε τις τιμές και άλλων εμπορευμάτων. Το πετρέλαιο ήδη αυξάνεται. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σιτηρών του κόσμου και ακολουθεί η Ουκρανία. Η Ρωσία είναι μια μεγάλη πηγή μετάλλων και με τις σημερινές συνθήκες της αγοράς ακόμα και ένα μικρό σοκ θα οδηγούσε σε άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων.
Μια επιτυχημένη εισβολή στην Ουκρανία θα δημιουργούσε επίσης ένα αποσταθεροποιητικό πολιτικό προηγούμενο. Η παγκόσμια τάξη από καιρό στηρίζονταν στον κανόνα ότι οι χώρες δεν επαναχαράσσουν τα σύνορα άλλων χωρών δια της δύναμης των όπλων. Όταν το Ιράκ κατέλαβε το Κουβέϊτ το 1990, ένας διεθνής συνασπισμός υπό την ηγεσία της Αμερικής το έβγαλε έξω με τις κλωτσιές. Ο κ. Putin, που διαθέτει πυρηνικό οπλοστάσιο, την έχει ήδη γλιτώσει με την προσάρτηση της Κριμαίας. Αν όμως καταλάβει ένα μεγαλύτερο κομμάτι της Ουκρανίας, δύσκολα θα μπορέσει κανείς να πει πως ξαφνικά αποφάσισε πως ήρθε η ώρα να κάνει ειρήνη με το ΝΑΤΟ.
Το πιθανότερο θα ήταν -με τη βοήθεια της παρουσίας ρωσικών στρατευμάτων στη Λευκορωσία- να συνεχίσει να αμφισβητεί το σύμφωνο συλλογικής ασφάλειας του ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο του οποίου η επίθεση κατά ενός μέλους θεωρείται επίθεση εναντίον όλων των μελών. Όχι μόνο θα χαίρονταν για την ευκαιρία να υπονομεύσει τις δεσμεύσεις της Αμερικής στην Ευρώπη, αλλά επίσης βασίζεται στη δαιμονοποίηση ενός εχθρού στο εξωτερικό για να δικαιολογήσει την σκληρή διακυβέρνησή του στο εσωτερικό της χώρας.
Τις κινήσεις του Putin θα παρακολουθούσαν και άλλοι με εχθρικές διαθέσεις. Οπωσδήποτε θα αυξάνονταν η πιθανότητα η Κίνα να εισβάλει στην Ταϊβάν, τα καθεστώτα του Ιράν και της Συρίας θα κατέληγαν στο συμπέρασμα πως έχουν μεγαλύτερη ελευθερία να χρησιμοποιήσουν βία χωρίς να τιμωρηθούν και έτσι, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν περισσότεροι πόλεμοι για αμφισβητούμενα σύνορα.
Με ένα τόσο μεγάλο διακύβευμα, η Δύση θα πρέπει να αντιδράσει με τρεις τρόπους: αποτροπή, συνέχιση των διαπραγματεύσεων και προετοιμασία. Για να αποτρέψουν τον κ. Putin, οι δυνάμεις της Δύσης -και ιδιαίτερα η Γερμανία- πρέπει να σταματήσουν να τηρούν διφορούμενη στάση, να εμφανίσουν έναν ενιαίο μέτωπο και να ξεκαθαρίσουν πως είναι πρόθυμες να πληρώσου το τίμημα τις επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία και επίσης να στηρίξουν τους Ουκρανούς εκείνους που ήδη αντιστέκονται σε έναν στρατό κατοχής. Εν τω μεταξύ, οι διπλωμάτες θα πρέπει να συνεχίσουν να διαπραγματεύονται, ψάχνοντας για κοινό έδαφος σε θέματα όπως για παράδειγμα ο έλεγχος όπλων και πιέζοντας για αποκλιμάκωση.
Και η Ευρώπη θα πρέπει να προετοιμαστεί για την επόμενη κρίση, ξεκαθαρίζοντας πως η ενεργειακή της μετάβαση θα κόψει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο.
