Ο παγκόσμιος δείκτης δημοκρατίας της EIU δείχνει ότι αρκετοί αυταρχικοί ηγέτες σφίγγουν ακόμα περισσότερο τη λαβή τους
Η μακρά πτώση της δημοκρατίας παγκοσμίως σταμάτησε το 2022, σύμφωνα με την τελευταία έκδοση του Democracy Index από την εταιρεία EIU.
Η ετήσια έρευνα αξιολογεί την κατάσταση της δημοκρατίας σε 167 χώρες με βάση πέντε παραμέτρους με μέγιστη βαθμολογία δέκα —εκλογική διαδικασία και πλουραλισμός, λειτουργία της κυβέρνησης, πολιτική συμμετοχή, δημοκρατική πολιτική κουλτούρα και πολιτικές ελευθερίες.
Η τελευταία έκδοση διαπιστώνει ότι σχεδόν το ήμισυ (45,3%) του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε κάποιο είδος δημοκρατίας, ενώ περισσότερο από το ένα τρίτο (36,9%) ζει υπό αυταρχική διακυβέρνηση.
Η παγκόσμια βαθμολογία 5,29 στα δέκα, αύξηση μόλις 0,01 από το προηγούμενο έτος, αντιπροσωπεύει στασιμότητα και όχι αντιστροφή της δημοκρατικής ύφεσης που ξεκίνησε το 2016, η οποία φαινόταν πιθανή.
Ένας λόγος για τον οποίο αναμενόταν μια ανάκαμψη ήταν η άρση των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία το 2022. Η εκτεταμένη καταστολή των ατομικών ελευθεριών, που αρχικά αποσκοπούσε στην προστασία των ανθρώπων από την Covid-19, οδήγησε σε πτώση τα αποτελέσματα το 2020 και το 2021. Αλλά οι όποιες βελτιώσεις το 2022 αντισταθμίστηκαν από αρνητικές εξελίξεις αλλού.
Επιπλέον, η Κίνα -που φιλοξενεί σχεδόν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού- τερμάτισε την πολιτική της για μηδενικη Covid μόλις τον Δεκέμβριο, έχοντας εγκλωβίσει δεκάδες εκατομμύρια πολίτες της επί μήνες κάθε φορά, όλο το χρόνο. Η κυβέρνηση εγκατέλειψε την πολιτική της μηδενικής Covid μετά από εκτεταμένες διαμαρτυρίες εναντίον της. Αλλά η κατασταλτική απάντηση του κράτους σε αυτές τις διαμαρτυρίες συνέβαλε στη μείωση της δημοκρατίας της Κίνας στο 1,94 στα δέκα, που είναι το χαμηλότερο ποσοστό από τότε που άρχισε να μετράται ο δείκτης το 2006.
Η Ρωσία κατέγραψε τη μεγαλύτερη δημοκρατική πτώση από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, υποχωρώντας 22 θέσεις κάτω και βρίσκεται πλέον στην 146η θέσης της κατάταξης.
Η φιλοδοξία του Βλαντιμίρ Πούτιν να αποκαταστήσει τη θέση της Ρωσίας ως αυτοκρατορική δύναμη βρίσκει σθεναρή αντίσταση από τη Δύση, αλλά η καταδίκη από μη δυτικές χώρες δεν είναι καθόλου καθολική.
Περίπου τα δύο τρίτα των ανθρώπων ζουν σε χώρες των οποίων οι κυβερνήσεις είναι είτε ουδέτερες είτε προσανατολισμένες στη Ρωσία. Η μηχανή προπαγάνδας του κ. Πούτιν προσπαθεί να πείσει τον παγκόσμιο νότο ότι ο στόχος της Δύσης είναι να «διαιρέσει και να καταστρέψει» τη Ρωσία. Στην ίδια τη Ρωσία, η σταθερή δέσμευση του κράτους στα μέσα ενημέρωσης και η καταστολή των αντιπολεμικών διαδηλωτών συνέβαλαν σε ένα ιστορικό χαμηλό σκορ 2,28.
Η πόλωση παραμένει η μεγαλύτερη απειλή για τη δημοκρατία στην Αμερική, αν και η ιστορικά υψηλή συμμετοχή στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου και η ευρεία απόρριψη των υποψηφίων που εξακολουθούν να αρνούνται τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του 2020 βοήθησαν τη βαθμολογία της χώρας να παραμείνει σταθερή στο 7,85.
Πιο νότια, ένα πραξικόπημα του περουβιανού (από τότε που ανατράπηκε) προέδρου, Πέδρο Καστίγιο, αποδυνάμωσε μια ήδη ασταθή δημοκρατία. Ο δείκτης ταξινομεί τώρα την κυβέρνηση του Περού ως «υβριδικό καθεστώς» και όχι ως δημοκρατικό.
Σε άλλα μέρη, πολλαπλά πραξικοπήματα προκάλεσαν την πτώση της Μπουρκίνα Φάσο κατά 16 θέσεις στην κατάταξη. Οι αποτυχημένες απόπειρες πραξικοπήματος στη Γουινέα Μπισάου, στο Σάο Τομέ και Πρίνσιπε και στη Γκάμπια συνέβαλαν στη στασιμότητα στις δημοκρατικές βαθμίδες της υποσαχάριας Αφρικής για δεύτερη συνεχή χρονιά.
Η Δυτική Ευρώπη, η οποία φιλοξενεί οκτώ από τις δέκα πρώτες χώρες του δείκτη, ήταν η μόνη περιοχή που σημείωσε αξιοσημείωτη βελτίωση το 2022.
Η περιφερειακή της βαθμολογία ανέκαμψε στα προ της πανδημίας επίπεδα και η Νορβηγία διατήρησε τη μακροχρόνια θέση της στην κορυφή της κατάταξης, ακολουθούμενη από κοντά από άλλες τέσσερις σκανδιναβικές χώρες. (Η Νέα Ζηλανδία ήρθε δεύτερη στην παγκόσμια κατάταξη.)
Η Τουρκία, το μόνο «υβριδικό καθεστώς» στην περιοχή, έχει καταγράψει απότομη πτώση την τελευταία δεκαετία, κάτι που αντανακλά την ολοένα και πιο αυταρχική διακυβέρνηση του προέδρου της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η χώρα αντιμετωπίζει κρίσιμες εκλογές αυτό το καλοκαίρι που θα μπορούσαν να καθορίσουν το δημοκρατικό της καθεστώς. Παρά κάποια παγκόσμια βελτίωση, η δημοκρατία παραμένει υπό απειλή.
