Ορόσημο για την ελληνική αγορά Επόμενης Ημέρας αποτελεί ο Απρίλιος, καθώς τον προηγούμενο μήνα για πρώτη φορά καταγράφηκαν αρνητικές τιμές στην DAM, και μάλιστα για 11 ώρες. Κατά συνέπεια, για πρώτη φορά υπήρξαν 11 ώρες όπου οι παραγωγοί ΑΠΕ με συμβάσεις ΣΕΔΠ όχι μόνο δεν εισέπραξαν λειτουργική ενίσχυση μέσω του ΕΛΑΠΕ, αλλά κλήθηκαν και να πληρώσουν στο Χρηματιστήριο Ενέργειας για την παραγωγή που «πέρασαν» στο σύστημα.
Οι αρνητικές τιμές στην DAM αποτελούν το δεύτερο οικονομικό «σήμα» που κάνει την εμφάνισή του στην ελληνική αγορά Επόμενης Ημέρας -ως αποτέλεσμα του πλεονάσματος της παραγωγής ΑΠΕ έναντι της ζήτησης- και επιδεινώνει τα έσοδα των μονάδων ΑΠΕ με συμβάσεις Feed-in Premium. Το πρώτο «σήμα», το οποίο είχε προηγηθεί, ήταν η εμφάνιση μηδενικών τιμών – οι οποίες όταν επαναλαμβάνονται για τουλάχιστον δύο ώρες, προκαλούν την αναστολή της καταβολής λειτουργικής ενίσχυσης από τον Ειδικό Λογαριασμό, για τα αιολικά και φωτοβολταϊκά με Feed-in Premium.
Έτσι, για παράδειγμα στις 24 Μαρτίου είχε σημειωθεί ένα 4ωρο με μηδενικές τιμές. Ανάλογα «κρούσματα» υπήρξαν και τον Απρίλιο, καθώς στις 7 Απριλίου καταγράφηκαν 3 συνεχόμενες ώρες μηδενικών τιμών στην DAM, ενώ στις 13 και στις 14 Απριλίου από ένα συνεχόμενο δίωρο.
Η νέα ωστόσο εξέλιξη τον προηγούμενο μήνα (για τα εγχώρια δεδομένα) ήταν πως υπήρξαν άλλες 11 ώρες που η DAM κινήθηκε -έστω και οριακά- σε αρνητικό έδαφος. Ώρες που, εκτός από το ότι οι παραγωγοί με συμβάσεις ΣΕΔΠ «είδαν» και πάλι να αναστέλλεται η καταβολή της λειτουργικής ενίσχυσης, χρεώθηκαν και για κάθε Μεγαβατώρα που παρήγαγαν οι σταθμοί τους.
Η αλήθεια είναι πως οι αρνητικές τιμές κινήθηκαν σε «ρηχά» επίπεδα, με τη μικρότερη να μην ξεπερνά τα -1,02 ευρώ ανά Μεγαβατώρα (την Κυριακή, 28 Απριλίου). Επομένως, θα είναι ανεπαίσθητη η επίπτωση στο μηνιαίο τιμολόγιο που θα λάβει ένας παραγωγός για τα έσοδα από την αγορά, από τον ΦΟΣΕ που εκπροσωπεί κάθε έργο του με ΣΕΔΠ. Κάτι που σημαίνει ότι προς ώρας η μεγαλύτερη επίπτωση θα είναι η προσθήκη ενός επιπλέον 11ωρου στις ώρες που για τον Απρίλιο οι μονάδες δεν θα πληρωθούν την «ταρίφα» τους μέσω του Ειδικού Λογαριασμού.
Ωστόσο, παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι με τη συνεχή ενίσχυση της εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ, την ώρα που η ζήτηση παραμένει εν πολλοίς καθηλωμένη, οι αρνητικές τιμές θα «πυκνώσουν» στο προσεχές μέλλον, κινούμενες σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα από αυτά του προηγούμενου μήνα. Μάλιστα, ακόμη κι αν από τον Ιούνιο αλλάξουν τα δεδομένα με την άνοδο του υδραργύρου, και επομένως της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια, από το φθινόπωρο θα επανακάμψουν οι προϋποθέσεις για την «επιστροφή» των τιμών με αρνητικό πρόσημο.
Ποιούς παραγωγούς αφορά
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξάρτηση της καταβολής της λειτουργικής ενίσχυσης από τα επίπεδα της ωριαίας τιμής της DAM, που ισχύει για τα αιολικά και φωτοβολταϊκά με ΣΕΔΠ (Συμβάσεις Ενίσχυσης Διαφορικής Προσάυξησης), αφορά το 50% περίπου των εν λειτουργία έργων, με όρους εγκατεστημένης ισχύος. Το καθεστώς αυτό, γνωστό ως Feed in Premium, ξεκίνησε να εφαρμόζεται στη χώρα μας το 2016. Στο τέλος του 2023, με βάση τα στοιχεία του ΔΑΠΕΕΠ, από τις 20.108 ενεργές συμβάσεις λειτουργικής ενίσχυσης, με εγκατεστημένη ισχύ 11,5 Γιγαβάτ, οι 4.287 ήταν ΣΕΔΠ, με ισχύ 5,76 Γιγαβάτ.
Όσον αφορά τα έργα ΑΠΕ με συμβάσεις ΣΕΣΤ (Συμβάσεις Ενίσχυσης Σταθερής Τιμής), δηλαδή του καθεστώτος που είναι γνωστό ως Feed in Tariff, έργα που αποτελούν το υπόλοιπο 50% του εν λειτουργία εγχώριου «πράσινου» χαρτοφυλακίου, η λειτουργική ενίσχυση καταβάλλεται ανεξάρτητα από την τιμή της DAM. Επομένως, οι ιδιοκτήτες τους είναι αδιάφοροι για το κατά πόσο η αγορά Επόμενης Ημέρας π.χ. ήταν «καθηλωμένη» κάποιες ώρες στο μηδέν ή ακόμη και «γύρισε» σε αρνητικό έδαφος.
Αποκτούν άλλη διάσταση οι περικοπές
Την ίδια στιγμή, τα δύο οικονομικά «σήματα» στην DAM (μηδενικές τιμές και αρνητικές τιμές), διαφοροποιούν άρδην τα δεδομένα, αναφορικά με την επιβάρυνση που έχουν στα έργα με Feed-in-Premium οι περικοπές. Έτσι, όταν για τουλάχιστον δύο ώρες η DAM είναι μηδενική, για ένα αιολικό ή φωτοβολταϊκό με ΣΕΔΠ είναι αδιάφορο αν θα υπάρξει «ψαλίδι» στην παραγωγή του – αφού έτσι κι αλλιώς δεν θα πληρωθεί για το σύνολό της.
Αντίθετα, όταν η DAM κινείται σε αρνητικό έδαφος, ο παραγωγός ΑΠΕ έχει όφελος να απορριφθεί η παραγωγή του, ώστε τουλάχιστον να μην πληρώσει στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Επομένως, οι αρνητικές τιμές συνιστούν κίνητρο ώστε να αποκτήσουν εξοπλισμό τηλεχειρισμού όλα τα έργα με ΣΕΔΠ -δηλαδή και οι μονάδες στο δίκτυο διανομής- ώστε να μπορούν οι ΦΟΣΕ να ελέγχουν την παραγωγή τους. Με δεδομένο ότι το ΥΠΕΝ δρομολογεί κυρώσεις στους ΦΟΣΕ που «περνούν» στο σύστημα ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας του χαρτοφυλακίου τους οι οποίες δεν έχουν πουληθεί μέσω της DAM, όπως έχει γράψει το energypress, ο εξοπλισμός αυτός παράλληλα θα επιτρέψει από τεχνικής άποψης στους Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης να περικόπτουν την παραγωγή που δεν συμπεριλήφθηκε στον προγραμματισμό της αγοράς Επόμενης Ημέρας.
Επιβάρυνση του ΕΛΑΠΕ
Όπως προαναφέρθηκε, τα έσοδα των έργων που ανήκουν στην κατηγορία Feed in Tariff (έχουν υπογράψει συμβάσεις ΣΕΣΤ), δεν επιβαρύνονται από τις μηδενικές και αρνητικές τιμές της DAM. Ωστόσο, οι μηδενικές και οι αρνητικές τιμές της DAM επηρεάζουν, όπως είναι φυσικό, τα έσοδα του ΔΑΠΕΕΠ από την εκπροσώπησή των έργων ΣΕΣΤ στην αγορά. Κάτι που με τη σειρά του σημαίνει πως επιδεινώνονται οι εισροές του ΕΛΑΠΕ και, κατά συνέπεια, το ισοζύγιο του Ειδικού Λογαριασμού.
