Των Δ. Καλπαξή και Κώστα Μάρκου*
Ο νέος νόμος για την έρευνα που κατατέθηκε στη Βουλή προβλέπει, ανάμεσα σε άλλα, την αποκέντρωση της Έρευνας σε επίπεδο Περιφέρειας, δηλαδή, τον καθορισμό ερευνητικών προτεραιοτήτων, την οργάνωση και διαχείριση των διαδικασιών προκήρυξης, αξιολόγησης των προτάσεων και παρακολούθησης των έργων που θα γίνουν αποδεκτά, κλπ., σε επίπεδο Περιφέρειας. Πολύ σχηματικά, δημιουργούνται δηλαδή κάτι σαν μικρές, περιφερειακές Γ.Γ.Ε.Τ (ελπίζουμε χωρίς τις αμαρτίες της τελευταίας). Αν η επιλογή αυτή θα συμβάλει στην πολυπόθητη «έξυπνη» περιφερειακή ανάπτυξη ή θα καταλήξει σ’ ένα περιφερειακό πάρτι ημετέρων με μηδενικό όφελος για την Περιφέρεια, όπως κατ’ επανάληψη έχει γίνει στο παρελθόν (π.χ. οι αλήστου μνήμης Πόλοι Καινοτομίας αποτελούν τέτοιο λαμπρό παράδειγμα), μένει να αποδειχτεί.
Όμως, ας δούμε κατ’ αρχήν την παραπάνω επιλογή καλοπροαίρετα και αισιόδοξα. Θεωρούμε ότι στη διαδικασία αυτή ο ρόλος του συντεταγμένου Πανεπιστημίου μπορεί και πρέπει να είναι καθοριστικός. Σύμφωνα με το νόμο, το Πανεπιστήμιο θα προτείνει έναν αριθμό Καθηγητών, από τους οποίους η Περιφέρεια, απ’ ότι φαίνεται μόνη της, θα επιλέξει αυτούς οι οποίοι θα αποτελέσουν (μόνο αυτοί;) την Επιστημονική Επιτροπή που θα επιβλέψει την διαδικασία. Επίσης η Περιφέρεια, με τη βοήθεια της παραπάνω Επιτροπής, θα επιλέξει τις ερευνητικές προτεραιότητες οι οποίες, αφού υλοποιηθούν, θα συμβάλουν στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της Περιφέρειας και συνεπώς στην εξασφάλιση θέσεων εργασίας.
Θεωρούμε αυτονόητο ότι το Πανεπιστήμιο θα χειριστεί το θέμα με απόλυτη διαφάνεια και αξιοκρατία. Δηλαδή ότι οι επιλογές των προσώπων θα στηριχτούν σε σαφή και εκ των προτέρων γνωστά κριτήρια, θα γίνουν έγκαιρα γνωστές, θα αιτιολογηθούν και θα ανακοινωθούν στην Πανεπιστημιακή Κοινότητα, πριν την υποβολή τους στην Περιφέρεια, ώστε να υπάρξει η δυνατότητα διορθωτικών κινήσεων.
Παράλληλα το Πανεπιστήμιο, πρέπει να διατυπώσει σαφή κριτήρια και να οργανώσει μια διαφανή, αξιοκρατική και ελεγχόμενη διαδικασία για την επιλογή των ερευνητικών προτεραιοτήτων που θα καταθέσει στη Περιφέρεια. Σε ότι αφορά στα κριτήρια και στις διαδικασίες επιλογής τόσο των προσώπων, όσο και των ερευνητικών προτεραιοτήτων, θα επανέλθουμε με πολύ συγκεκριμένες προτάσεις όταν θα είναι η κατάλληλη ώρα. Προς το παρόν επισημαίνουμε ότι το Πανεπιστήμιο πρέπει να θέσει ως κόκκινη γραμμή ότι ο ρόλος του δεν μπορεί να εξαντλείται στην κατάθεση προτάσεων για την Επιστημονική Επιτροπή και τις ερευνητικές προτεραιότητες αλλά πρέπει να είναι ουσιαστικός και στις σχετικές επιλογές.
Συντεταγμένα, χωρίς αποκλεισμούς, με πλήρη διαφάνεια και αξιοκρατία οφείλουμε να δούμε την προσπάθεια αποκέντρωσης της Έρευνας ως ευκαιρία.
Εξάλλου, εδώ θα είμαστε…..
*Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών
