Το νέο βιβλίο των 577 σελίδων του πρώην συμβούλου εθνικής ασφάλειας του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Τζον Μπόλτον αποκαλύπτει ότι ο Ταγίπ Ερντογάν κατάφερε να επηρρεάσει την πολιτική των ΗΠΑ στη Συρία και αλλού. Η ιστοσελίδα Ahval έλαβε αντίγραφο των απομνημονεύματος του Μπόλτον, και παρουσιάζει εκτενή αποσπάσματα που εστιάζουν στη σχέση Τραμπ – Ερντογάν εκθέτοντας αμφοτέρους:
Το βιβλίο περιγράφει μια εικόνα στην οποία οι συχνές τηλεφωνικές κλήσεις του Ερντογάν με τον Τραμπ ήταν πολύ αποτελεσματικές στο να επηρρεάσουν τον πρόεδρο των ΗΠΑ να κάνει ό,τι θέλει η Άγκυρα, αν και δεν ήταν επιτυχής σε όλα τα θέματα: οι συνεχείς οχλήσεις απέτυχαν να πετύχουν την έκδοση του ισλαμιστή κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν, πρώην σύμμαχο του Ερντογάν που έγινε ο μεγαλύτερος του εχθρός, και τον οποίο ο Ερντογάν κατηγορεί για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Το άλλο θέμα που απέτυχε να κλείσει θετικά για τον ίδιο και τους φίλους του ήταν το κλείσιμο της υπόθεσης της τουρκικής Halkbank η οποία κατηγορείτα για συμμετοχή σε ένα περίπλοκο σχέδιο για την παράκαμψη κυρώσεων στο Ιράν μεταξύ 2011 και 2016, και αντιμετωπίζει ακόμα δικαστικές περιπέτειες και το φάσμα προστίμων που μπορούν να συγκλονίσουν τον τραπεζίκό τομέα της Τουρκίας.
Halkbank – «Άσ’το πάνω μου»
Στη σελίδα 191 του βιβλίου του, ο Μπόλτον δήλωσε ότι, κατά τη διάρκεια συνάντησης μεταξύ του Ερντογάν και του Τραμπ στην Αργεντινή την 1η Δεκεμβρίου 2018, ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποσχέθηκε να προσπαθήσει να βοηθήσει τον Τούρκο ομόλογό του στην υπόθεση Halkbank. Γράφει ο Μπόλτον που ήταν μπροστά
«Ο Ερντογάν του έδωσε ένα σημείωμα από τη δικηγορική εταιρεία που εκπροσωπεί τη Halkbank, το οποίο ο Τραμπ ίσα που ξεφύλισε πριν δηλώσει ότι πίστευε ότι η Halkbank ήταν εντελώς αθώα στην υπόθεση παράβασης των κυρώσεων που επέβαλλαν στο Ιράν οι ΗΠΑ. Ο Τραμπ ρώτησε αν θα μπορούσαμε να πιάσουμε τον Αναπληρωτή Γενικό Εισαγγελέα των ΗΠΑ Ματ Γουίτκερ, τον οποίο τελικά παρακάμψαμε. Ο Τραμπ είπε τότε στον Ερντογάν ότι θα το φροντίσει, εξηγώντας ότι οι εισαγγελείς στην υπόθεσή του δεν είναι δικοί του, αλλά ήταν του Ομπάμα, ένα πρόβλημα που θα έλυνε όταν θα τους αντικαθιστούσε από τους δικούς του».
Ο Μπόλτον, στο βιβλίο του, αποκαλεί τη δικαιολογία του Τραμπ στον Ερντογάν «ανοησία» καθώς «οι εισαγγελείς ήταν υπάλληλοι σταδιοδρομίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, οι οποίοι θα είχαν προχωρήσει το θέμα με τον ίδιο τρόπο ανεξαρτήτως προσωπικών πολιτικών πεποιθήσεων. Ο Τραμπ προσπαθούσε να δείξει ότι είχε το ίδιο ανεξέλεγκτη εξουσία με τον Ερντογάν, ο οποίος είχε πει είκοσι χρόνια νωρίτερα ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, «Η δημοκρατία είναι σαν τραμ. Το οδηγείτε στη στάση που θέλετε και μετά κατεβαίνετε. »
Αγάπες…
Ο Τραμπ, λοιπόν, «συνέχισε» σύμφωνα με τον Μπόλτον και είπε, «δεν ήθελε να συμβεί κάτι κακό στον Ερντογάν ή στην Τουρκία και ότι θα εργαζόταν πολύ σκληρά για το θέμα. Ο Ερντογάν παραπονέθηκε επίσης για τις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία (τις οποίες ο Τραμπ δεν αντιμετώπισε) και έπειτα έθεσε και πάλι το θέμα της έκδοσης του Φετουλάχ Γκοιυλέν, ζητώντας για άλλη μια φορά να εκδοθεί στην Τουρκία».
Σύμφωνα με τον Μπόλτον: «Ο Τραμπ είπε πως υποθέτει ότι Γκιουλέν δε θα αντέξει ούτε μέρα ζωντανός αν επέστρεφε στην Τουρκία. Οι Τούρκοι γέλασαν, αλλά είπαν ότι ο Γκουλέν δεν χρειάζεται να ανησυχεί, καθώς η Τουρκία δεν είχε ποινή θανάτου. Ευτυχώς, η συνολικία έληξε λίγο αργότερα. Τίποτα καλό δεν επρόκειτο να έρθει από αυτό το φλέρτ με έναν ακόμα αυταρχικό ξένο ηγέτη.»
Λίγους μήνες πριν από αυτήν τη συνάντηση, μετά τη συνάντηση του Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Ελσίνκι τον Ιούλιο του 2018, ο Ερντογάν κάλεσε τον Τραμπ για να μιλήσουν για τον αμερικανό πάστορα Άντριου Μπράνσον – ο οποίος πέρασε δυόμισι χρόνια στη φυλακή στην Τουρκία – και την υποτιθέμενή του «σχέση» με τον Γκουλέν. Ο Μπόλτον γράφει:
Ο κλοιός σφίγγει γύρω από τον Ερντογάν
«Ο Ερντογάν έθεσε επίσης ένα άλλο αγαπημένο του θέμα, το οποίο συζητούσε συχνά με τον Τραμπ: την καταδίκη του Μεχμέτ Ατίλα, ανώτερου υπαλλήλου της κρατικής τουρκικής τράπεζας Halkbank, για οικονομική απάτη που οφείλεται σε μαζικές παραβιάσεις των κυρώσεών μας στο Ιράν. Αυτή η συνεχιζόμενη ποινική έρευνα απειλούσε τον ίδιο τον Ερντογάν λόγω ισχυρισμών ότι αυτός και η οικογένειά του χρησιμοποιούσαν Halkbank ή προσωπικούς σκοπούς, και επιδεινώθηκε όταν έκανε τον γαμπρό του υπουργό Οικονομικών της Τουρκίας.
Για τον Ερντογάν, ήταν ο Γκιουλέν και το «κίνημά του» πίσω από τις κατηγορίες για τη Χάλκμπανκ, οπότε ήταν μέρος μιας συνωμοσίας εναντίον του, για να μην αναφερθούμε στον αυξανόμενο πλούτο της οικογένειάς του. Ήθελε να εκπέσει η υπόθεση Halkbank, κάτι που ήταν απίθανο αφού οι αμερικανοί εισαγγελείς είχαν πέσει βαθιά στις δόλιες επιχειρήσεις της τράπεζας και γνώριζαν πολλές λεπτομέρειες. Τέλος, ο Ερντογάν ανησυχούσε για την εκκρεμότητα στο Κογκρέσο που θα σταματούσε την πώληση F-35 στην Τουρκία επειδή η Άγκυρα αγόρασε τους Ρωσικούς πυραύλους S-400. Η ολοκλήρωση της αγοράς θα πυροδοτούσε αυτόματα υποχρεωτικές κυρώσεις κατά της Τουρκίας σύμφωνα με το καταστατικό του 2017 κατά της Ρωσίας. Ο Ερντογάν είχε πολλά να ανησυχεί.»
