Στη σημαντική πρόκληση της διάθεσης του 37% των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για την υποστήριξη πράσινων στόχων της Οικονομίας αναφέρθηκε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης μιλώντας στο ενεργειακό συνέδριο Athens Energy Dialogues.
Όπως επισήμανε το Ταμείο στοχεύει στο να κινητοποιήσει ιδιωτικά κεφάλαια με βάση συγκεκριμένες επιλεξιμότητες όπως έργα ΑΠΕ, εξοικονόμησης ενέργειας, προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή καθώς και έργων υποδομών που σχετίζονται με τις Μεταφορές. Εξήγησε ότι στόχος είναι η κινητοποίηση σημαντικών δυνάμεων από τον ιδιωτικό τομέα χρησιμοποιώντας Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για την πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων, Εταιρείες Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών για την πραγματοποίηση έργων ενεργειακής απόδοσης στον δημόσιο τομέα και συγχρηματοδοτήσεις μέσω ποικίλων χρηματοδοτικών εργαλείων ώστε να συγκεντρώσει σημαντικότατα επιπρόσθετα ιδιωτικά κεφάλαια για τις επιλέξιμες ιδιωτικές επενδύσεις. Τόνισε ότι θα υπάρχει διαθεσιμότητα πόρων ήδη από το δεύτερο εξάμηνο του 2021 με ελάχιστη γραφειοκρατία όσον αφορά την έγκριση των επενδύσεων.
Ο κ. Σκυλακάκης συμπλήρωσε ότι οι σχετικές προκηρύξεις θα παραμείνουν ανοιχτές έως ότου εξαντληθούν οι διαθέσιμοι πόροι, επισημαίνοντας ότι ο κεντρικός στόχος είναι «να εξασφαλίσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα». Εξέφρασε δε την αισιοδοξία ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις θα κινηθούν προσεχώς με πολλή μεγάλη ταχύτητα και συμβούλευσε τους ιδιώτες να ξεκινήσουν άμεσα τη διαμόρφωση των επενδυτικών τους σχεδίων. Επισήμανε ότι τόσο έργα με μεγαλύτερη ωριμότητα -όπως έργα διασυνδέσεων- όσο και έργα με μικρότερο βαθμό ωριμότητας πρόκειται να ενταχθούν πρόκειται να ενταχθούν πιο εντατικά από την επόμενη χρονιά, οπότε «τα προγράμματα θα πάρουν μπρος για τα καλά», όπως είπε. Οι προωθούμενες επενδύσεις είναι ιδιωτικές επενδύσεις συγχρηματοδοτούμενες (τουλάχιστον κατά 50%) με τα ίδια κεφάλαια των επενδυτών και δάνεια προερχόμενα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ή/και ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς θεσμούς (EIB, EBRD) και αφορούν επιχειρηματικές προτάσεις που προωθούν την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Στην προτεραιοποίηση των πράσινων επενδύσεων που είναι απαραίτητες για την ενεργειακή μετάβαση αναφέρθηκε η Αλεξάνδρα Σδούκου, γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΥΠΕΝ. Επικαλούμενη πρόσφατες στατιστικές της IEA σχολίασε ότι αν και οι επενδύσεις στην ενέργεια μειώθηκαν κατά 20% μέσα στο 2020 οι επενδύσεις σε ΑΠΕ και ενεργειακή αποδοτικότητα ανθεκτικότητα σε αντίθεση με τον τομέα των ορυκτών καυσίμων που επηρεάστηκε περισσότερο. Παρατήρησε ότι στο τοπίο της ενεργειακής μετάβασης και δεδομένης της βελτιστοποίησης των διαδικασιών ανάπτυξης έργων, οι ΑΠΕ «βελτιώνουν τη συγκριτική τους θέση» καθώς για κάθε ευρώ που επενδύεται επιτυγχάνεται «ποιοτικά καλύτερο και ποσοτικά μεγαλύτερο αποτέλεσμα». Αναφερόμενη στην ενεργοποίηση του μηχανισμού για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων σχολίασε ότι όση ισχύς ΑΠΕ και να προστεθεί στο Σύστημα, η ενεργειακή μετάβαση θα πραγματοποιηθεί με την αποτελεσματική χρήση της ενέργειας αναδεικνύοντας -σε αυτό το επίπεδο- το ρόλο που θα διαδραματίσουν οι νευραλγικοί τομείς της αναβάθμισης του κτιριακού αποθέματος και οι Μεταφορές. Πρόσθεσε μάλιστα ότι βρίσκονται σε σχεδιασμό νέα προγράμματα «Εξοικονομώ» μέσα στο 2021 που θα απευθύνονται σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις αλλά και δημόσια κτίρια. Σε ό,τι αφορά την ηλεκτροκίνηση αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που έχει λάβει η κυβέρνηση σχετικά με την κινητροδότηση και την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών φόρτισης. «Θέλουμε να διευκολύνουμε τις επενδύσεις» δήλωσε κλείνοντας, δίνοντας ως παράδειγμα το εμβληματικό project της απολιγνιτοποίησης στο οποίο διανοίγεται «πεδίο δόξης λαμπρό» με τους πόρους που πρόκειται να εκταμιευτούν σύντομα.
Την ανάγκη συνδυασμού πολλών παραγόντων εντός ενός αναπτυξιακού εργαλείου όπως το Ταμείο Ανάκαμψης, όπως οι ΑΠΕ και η απολιγνιτοποίηση, ανέδειξε κατά την τοποθέτησή του ο Αθανάσιος Σαββάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθούν πολλά βήματα προκειμένου να καλυφθεί το χαμένο έδαφος. Επεσήμανε ότι ο βασικός στόχος παραμένει η ανάπτυξη μιας παραγωγικής βάσης μεταποιητικής δραστηριότητας με στόχο την παραγωγή προϊόντων με προστιθέμενη αξία. Εκτίμησε ότι το φιλόδοξο σχέδιο της απολιγνιτοποίησης έχει μεγάλες πιθανότητες να στεφθεί με επιτυχία καθότι απολαμβάνει αυξημένη χρηματοδότηση ενώ υπογράμμισε ότι ζητούμενο αποτελεί η αναπτυξιακή ανάκαμψη των λιγνιτικών περιοχών με υπερκάλυψη των χαμένων θέσεων εργασίας και ώθηση των αναπτυξιακών δραστηριοτήτων όπως το εμπόριο, η έξυπνη αγροτική παραγωγή και εκπαίδευση.
Η Ευρώπη βαδίζει στο δρόμο προς την Ενεργειακή Ένωση. Οι «πράσινες» επενδύσεις και η «καθαρή» ενέργεια συνιστούν το μέσο για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal) προκειμένου η Ευρώπη να αποτελέσει έως το 2050 την πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο. Η πρόσφατη πανδημία δεν ανέκοψε αυτή την πορεία αντίθετα, ενίσχυσε την αναγκαιότητα ταχύτερης μετάβασης σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο περισσότερο φιλικό στο περιβάλλον.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτών των πρωτοβουλιών. Το Εθνικό μας Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), μεσοπρόθεσμα έως το 2030, αποτελεί μία φιλόδοξη εθνική στρατηγική για την ενεργειακή μετάβαση σε μία ανταγωνιστική οικονομία. Το ΕΣΕΚ αποτελεί βασικό πυλώνα του Σχεδίου Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία («Έκθεση Πισσαρίδη») ενώ ενσωματώνεται τόσο στους σχεδιασμούς της χώρας στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όσο και σε αυτούς της Πολιτικής Συνοχής για την περίοδο 2021-2027. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν πολιτικές όπως το Σχέδιο για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (ΣΔΑΜ) αλλά και οι αντίστοιχοι πόροι που θα δεσμευτούν στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025 (ΕΠΑ).
Η χώρα μας πλέον διαθέτει τόσο ολοκληρωμένα σχέδια και στοχευμένες πολιτικές για την «πράσινη ανάπτυξη», όσο και τους αναγκαίους εθνικούς και κοινοτικούς χρηματοδοτικούς πόρους για να τις υλοποιήσει (και που αθροιστικά προσεγγίζουν τα 12 δισ. ευρώ για την επόμενη δεκαετία). Μπορούμε λοιπόν βάσιμα να αισιοδοξούμε πως στα επόμενα χρόνια θα εκμεταλλευτούμε τις σημαντικές δυνατότητές μας στον τομέα του περιβάλλοντος και της ενέργειας, ενισχύοντας την ενεργειακή μας ασφάλεια, προωθώντας τους ευρωπαϊκούς στόχους και ταυτόχρονα συμβάλλοντας στη δυναμική και βιώσιμη ανάταξη της οικονομίας μας.
Το θέμα της κριτηρίων για πράσινες επενδύσεις ανέλυσε ο εκπρόσωπος της ΕΙΒ, Jonh Sinner. «Υπάρχει ισχυρή διάθεση για πράσινά χρηματοδοτικά προϊόντα», δήλωσε και ανέδειξε ως βασικούς πυλώνες των πράσινων επενδύσεων, μεταξύ άλλων, την άμβλυνση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την κυκλική οικονομία, τη βιοποικιλότητα και τη μείωση των απορριμμάτων.
«Βασική δέσμευση είναι πάνω από 50% των ετήσιων επενδύσεων της Τράπεζας μέχρι το 2025 να αφορά σε πράσινες χρηματοδοτήσεις» δήλωσε ο Δημήτρης Κουφός στη συζήτηση για τη θωράκιση των πράσινων επενδύσεων. Όπως ανέφερε, η EBRD υιοθετεί μία νέα στρατηγική προκειμένου να επιταχυνθεί η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων με εφαρμογή περιβαλλοντικά φιλικών πολιτικών, κλιμάκωση των πράσινων χρηματοδοτήσεων, ενθάρρυνση της καινοτομίας και της βιωσιμότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, ανέδειξε επίσης τη σημασία της στενής συνεργασίας με τοπικούς οργανισμούς και κυβερνήσεις.
Τις ευκαιρίες πράσινων χρηματοδοτήσεων ανέδειξε κατά την τοποθέτηση της η Αργυρώ Μπανίλα από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Όπως ανέφερε, η ΕΤΕ εξέδωσε πέρυσι με επιτυχία εξαετές πράσινο ομόλογο 500 εκατ. ευρώ προσελκύοντας ζωηρή συμμετοχή από εγχώριους και διεθνείς επενδυτές, σχολιάζοντας ότι «αυτό δείχνει πώς υπάρχει εμπιστοσύνη στο brandname της Εθνικής Τράπεζας». Επεσήμανε πως η ΕΤΕ ηγείται των πράσινων χρηματοδοτήσεων με μερίδιο 40% ενώ εξερευνά και νέες δυνατότητες στο πεδίο της πράσινης οικονομίας λέγοντας ότι εξακολουθεί να υπάρχει «ισχυρή διάθεση για επέκταση του πιστωτικού χαρτοφυλακίου σε πράσινες ενεργειακές επενδύσεις». Πρόσθεσε ότι προβλέπεται επιστράτευση 3 δισ. ευρώ ρευστότητας στα επόμενα 3 χρόνια που επεκτείνεται από τους πελάτες χονδρικής μέχρι και τους πελάτες λιανικής. Κλείνοντας σχολίασε τη σημασία επίλυσης ρυθμιστικών θεμάτων.
«Η ζήτηση είναι εδώ, η διάθεση είναι εδώ» και είναι μία «εμπορική αναγκαιότητα» να αποσαφηνιστεί τι ακριβώς θεωρείται πραγματικά πράσινη επένδυση ανέφερε κατά την τοποθέτηση του ο εκπρόσωπος της Eurobank, Σπύρος Βενετσιάνος στη συζήτηση για τις πράσινες χρηματοδοτήσεις. «Χρειάζεται ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον που θα δώσει ώθηση στην αγορά», επεσήμανε και σχολίασε ότι αυτό θα οδηγήσει σε ένα καλύτερο μέλλον εφόσον θα υπάρχουν περισσότερα πράσινα προϊόντα και θα ικανοποιηθούν οι κλιματικοί και κοινωνικοί στόχοι. Τόνισε την ανάγκη να ενσωματωθούν εσωτερικά στις τράπεζες οι νέες πολιτικές και να καταστούν όσο το δυνατό πιο κατανοητές για τους πελάτες ενώ πρόσθεσε ότι «δουλεύουμε όλοι για να διαμορφώσουμε μία συγκεκριμένη και σαφή πολιτική για το πώς θα διαχειριστούμε τις νέες, βιώσιμες οικονομικές αρχές στην ΕΕ».
Τον ενεργό ρόλο της Τράπεζας Πειραιώς στην προώθηση της βιώσιμης τραπεζικής και τη δέσμευσή της για την αλλαγή προς ένα πιο πράσινο επιχειρηματικό μοντέλο ανέδειξε με την τοποθέτησή του ο Κωνσταντίνος Πετρόπουλος. Αναφορικά με τις ΜμΕ, σχολίασε ότι στο μέλλον τα κριτήρια βιωσιμότητας στις επενδύσεις θα καταστούν πιο σημαντικά δεδομένου και ότι η περιβαλλοντική νομοθεσία θα γίνεται ολοένα πιο αυστηρή. Την ίδια στιγμή τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναμένεται να μειώσουν την έκθεσή τους σε δραστηριότητες που κρίνονται ως επιβλαβείς περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Σε αυτό το πλαίσιο, τόνισε ότι είναι κρίσιμο για τις ΜμΕ να προετοιμαστούν έγκαιρα στο νέο τοπίο με τις τράπεζες να έχουν την ευθύνη να βοηθήσουν τους πελάτες τους στη διαδικασία. Όπως είπε η Τράπεζα Πειραιώς σήμερα προσφέρει μία ευρεία γκάμα πράσινων δανείων καθώς και οικονομικά κίνητρα.
Ανάγκη για έκτακτες ρυθμιστικές παρεμβάσεις στην ελληνική αγορά
Στη νέα αγορά ηλεκτρισμού η οποία λειτουργεί πλέον με βάση το Target Model αναφέρθηκε o ‘Αλεξ Παπαλεξόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος CEO, ECCO Intl, USA μιλώντας στο διαδικτυακό Athens Energy Dialogues.
Ερωτηθείς για τα ζητήματα που παρατηρούνται στην χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, απάντησε ότι είναι ένα πρόβλημα που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συνιστώντας ψυχραιμία, ενώ εκτίμησε ότι η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί χωρίς να χρειάζονται πολλές παρεμβάσεις που θα φέρουν αρνητικά αποτελέσματα. Ανέφερε ότι το Target Model δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει θέματα που σχετίζονται με τις διαδοχικές αγορές (προ ημερήσιας, ενδοημερήσιας και εξισορρόπησης) ενώ επεσήμανε ότι η εφαρμογή του στην Ελλάδα έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες, λόγω παραγόντων όπως ο κορεσμός του δικτύου που συμβάλλει στην αύξηση του κόστους, δηλώνοντας σε αυτή τη βάση ότι δεν μπορούμε να παραβλέψουμε συγκεκριμένες πτυχές του δικτύου.
Όπως είπε, μία ακόμη ιδιαιτερότητα της ελληνικής αγοράς αφορά στην ανταγωνιστικότητά της, καθώς δεν διαθέτει πολλούς παίκτες. Σχολίασε ότι «πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματα και όχι τα συμπτώματα», υπογραμμίζοντας τη σημασία παροχής ουσιαστικών κινήτρων και επενδύσεων ενώ συντελείται η ενεργειακή μετάβαση. Ο επικεφαλής της ECCO εξήγησε ότι τα προβλήματα ξεκινούν από την προημερήσια αγορά και αναπαράγονται στις επόμενες, επισημαίνοντας ωστόσο ότι δεν θα έπρεπε να εφαρμοστούν ανώτατα όρια προσφορών, καθώς αυτό θα έπληττε στην πράξη την ευελιξία της αγοράς. Αναφορικά με την ενδοημερήσια αγορά, σχολίασε ότι δεν υπάρχει αρκετή ρευστότητα. καθώς αντιστοιχεί σε κάτω από 2% του συνολικού όγκου των συναλλαγών.
Ο κ.Παπαλεξόπουλος αναφέρθηκε στα σημαντικότερα προβλήματα στην αγορά χονδρικής στην Ελλάδα. Όπως είπε, παρατηρούνται προβλήματα εγγενή σε σχέση με το Target Model και προβλήματα σε σχέση με την υλοποίησή του. Όπως δήλωσε ο κ. Παπαλεξόπουλος, χρειάζεται υπομονή και να μην πάρουμε μέτρα κάτω από συνθήκες πανικού. Είναι σημαντικό να κοιτάξουμε το μέλλον για την επιτάχυνση της σύζευξης της αγοράς μας με αυτές των υπόλοιπων χωρών, και να διασφαλίσουμε τη διαφάνεια. Η αγορά της επόμενης ημέρας είναι η ραχοκοκαλιά όλων των αγορών, που επιτρέπει διασυνδέσεις και ανταλλαγές με άλλες χώρες Στην αγορά της επόμενης ημέρας χρειάζεται ένας ισχυρός Ρυθμιστής, ανέφερε ο κ. Παπαλεξόπουλος, και τόνισε ότι εάν κάνουμε αλλαγές χωρίς να έχουν αναλυθεί επαρκώς, θα έχουμε πρόβλημα.
Ο πρόεδρος της ΡΑΕ Αθανάσιος Δαγούμας, τόνισε ότι υπάρχει πλήρης ανάγκη για έναν ισχυρό Ρυθμιστή. Όπως είπε, η ΡΑΕ συνεργάζεται με σύνεση, με το Χρηματιστήριο, με τον ΑΔΜΗΕ και με τον ΔΕΔΔΗΕ σε ορισμένα θέματα, για την ομαλή μετάβαση της αγοράς μας στην επόμενη ημέρα. Ο ρόλος του Ρυθμιστή ευελπιστούμε ότι θα έχει έναν δυναμικό ρόλο – να παρεμβαίνουμε, όχι διαρκώς, αλλά με έναν τρόπο που θα επιλύει ζητήματα με δίκαιο και μόνιμο τρόπο, δήλωσε.
«Συνεργαζόμαστε στενά με τους αρμόδιους φορείς για την τεκμηρίωση των αποφάσεων» συνέχισε ο κ. Δαγούμας και πρόσθεσε ότι «η αγορά μας θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα». «Στόχος είναι, όχι μόνο να υιοθετούμε το ευρωπαϊκό πλαίσιο, αλλά να συμμετέχουμε και στη λήψη αποφάσεων αποκτώντας έναν περισσότερο ενεργό ρόλο», δήλωσε, επισημαίνοντας ότι «με πνεύμα συνεργασίας, μπορούμε να συνδυάσουμε και τα βραχυπρόθεσμα και τα μακροπρόθεσμα μέτρα που απαιτούνται».
«Τα μεγάλα προβλήματα τα έχουμε αφήσει πίσω μας», ανέφερε απ΄ την πλευρά του ο κ. Γιάννης Γιαρέντης, πρόεδρος και CEO, Admin. of Renewable Energy Sources Operator & Guarantees of Origin. «Η μεγάλη βιασύνη να έρθει κάτι που έχει ήδη καθυστερήσει, ήταν λάθος» δήλωσε, προσθέτοντας ότι «η ΡΑΕ και η πολιτεία πρέπει να διορθώσουν το θέμα και αναδρομικά». «Με την επιβάρυνση του Ειδικού Λογαριασμού βάζουμε μία επικίνδυνη νότα σε αυτό που λέμε βιωσιμότητά του» εκτίμησε.
Ο κ. Γιαρέντης εξέφρασε και την ανάγκη «να μη διακινδυνεύσουμε την επενδυτική ασφάλεια για το μέλλον», επισημαίνοντας ότι «βρισκόμενοι σε μία νηπιακή ηλικία, η Ρυθμιστική Αρχή πρέπει να κάνει αυτές τις παρεμβάσεις», έτσι ώστε «τα προβλήματα που δημιουργούν στρεβλώσεις να μην τα λύνουμε με άλλες στρεβλώσεις».
Ο πρόεδρος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, καθηγητής Γιώργος Ιωάννου, ανέφερε ότι «οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις είναι αναγκαίες για να αντιμετωπίσουμε συμπεριφορές που οδηγούν σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα». Όπως ανέφερε, σε όλες τις παρεμβάσεις απαιτείται μέτρο, αλλά από την άλλη πλευρά μία εγρήγορση, ώστε η εύρυθμη λειτουργία να είναι εξασφαλισμένη.
Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, υπάρχουν ιδιαίτερες συνθήκες που αφορούν σε μία βαθιά αλλαγή στην περιοχή μας που επηρεάζει όλους τους παίχτες της αγοράς. Όπως είπε, «χρειάζεται χρόνος για να αντιμετωπίσουμε τις ταλαντώσεις». Τόνισε επίσης, ότι «έχουμε άψογη συνεργασία με τον Ρυθμιστή για τις υπόλοιπες αγορές που ανοίγονται στο μέλλον, όπως η αγορά φυσικού αερίου, αποθήκευσης κλπ, ενώ στην αγορά που διαμορφώνεται την επόμενη ημέρα, σημαντικός θα είναι ο ρόλος των ΑΠΕ.
Από τον ΑΔΜΗΕ ο Δημήτρης Μίχος, Chief Officer of Operation, Infrastructure and Market General Division, επεσήμανε το γεγονός ότι η αγορά λειτουργεί εδώ και μόλις τρεις μήνες και πρόσθεσε ότι «δεν δόθηκε αρκετός χρόνος για δοκιμές». Σύμφωνα με τον κ. Μίχο, «η αγορά εξισορρόπησης δεν λειτουργεί μόνη της», γι΄ αυτό πρέπει να διαπιστωθούν τρόποι και μέθοδοι βελτίωσης. Το φαινόμενο σύμφωνα με τον κ. Μίχο δεν εμφανίζεται μοναδικά στην Ελλάδα, αλλά παρουσιάζεται σε όλη την Ευρώπη. «Σταδιακά να θέτουμε το κάθε μέτρο προκειμένου να βλέπουμε τον αντίκτυπό του και να καταλήξουμε σε μία εύρυθμη κατάσταση», πρότεινε ο κ. Μίχος, λέγοντας ότι «η δυσκολότερη περίοδος είναι η αρχική».
Παρουσίαση για τις δυνατότητες που φέρνει το νέο ενεργειακό τοπίο για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις πραγματοποίησε o Wytse Kaastra, Managing Director της Accenture στο πλαίσιο της διαδικτυακής συνάντησης του Athens Energy Dialogues. Ο κ. Kaastra μίλησε για τις ισχυρές δυνάμεις που διαμορφώνουν το «πράσινο» ενεργειακό οικοσύστημα, όπως η ταχεία διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η εκθετικά αυξανόμενη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια, λόγω του εξηλεκτρισμού και της προοδευτικής διάδοσης της ηλεκτροκίνησης.
Όπως παρατήρησε το στέλεχος της Accenture, το DNA του ενεργειακού συστήματος αλλάζει, όπως αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο καταναλώνεται η ηλεκτρική ενέργεια σε σχέση με το παρελθόν. Τόνισε ότι παρά τη συγκυρία της πανδημίας, παρατηρείται επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης, καθώς και αύξηση του ανταγωνισμού για τις εταιρείες με την είσοδο νέων παικτών. Υπογράμμισε δε, ότι οι δυνατότητες εναλλακτικής χρηματοδότησης έχουν αντίκτυπο στην κερδοφορία των πράσινων επιχειρηματικών μοντέλων.
Ο κ. Kaastra εξήγησε ότι στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται, οι ενεργειακές εταιρείες μετεξελίσσονται από απλούς προμηθευτές σε εταιρείες παροχής ενεργειακών λύσεων, προσθέτοντας αξία για τον τελικό καταναλωτή, ο οποίος βρίσκεται ολοένα και πιο ενεργά στο επίκεντρο της ενεργειακής μετάβασης. Επιπλέον, έκανε λόγο για νέες πηγές αξίας για τους καταναλωτές όπως οι ενεργειακές αναβαθμίσεις, η αυτοπαραγωγή, η αποθήκευση ενέργειας και η ηλεκτροκίνηση, για την οποία εκτίμησε ότι θα επενδυθούν περί τα 600 δισ. ευρώ εντός της επόμενης δεκαετίας, με στόχο την ανάπτυξη σχετικών υποδομών. Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, το στέλεχος της Accenture πρόσθεσε ότι η ενεργειακή μετάβαση δημιουργεί νέα πεδία για την τοποθέτηση των παραδοσιακών εταιρειών προμήθειας, δίνοντάς τους νέες δυνατότητες για την ανάπτυξη μίας «πράσινης» εταιρικής ταυτότητας. Συμπλήρωσε επίσης, ότι διαφορετικοί τομείς της αγοράς (π.χ. νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και βιομηχανικοί καταναλωτές) χρειάζονται διαφορετικές λύσεις για τη μετάβασή τους στη νέα πραγματικότητα. Κλείνοντας, αναφέρθηκε στη σημαντική πρόκληση για τις επιχειρήσεις να διατηρήσουν μία υγιή ισορροπία ανάμεσα στο παραδοσιακό μοντέλο λειτουργίας τους και στους νέους συσχετισμούς που φέρνει στο προσκήνιο η ενεργειακή μετάβαση.
Οι στόχοι για την ωρίμανση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και οι τρόποι για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των ρυθμίσεων και της αγοράς, τέθηκαν στο επίκεντρο του πάνελ στο οποίο συμμετείχαν οι κκ. Andrea Testi, εκτελεστικός πρόεδρος Elpedison, Ντίνος Μπενρουμπή, γενικός διευθυντής του Τομέα Ηλεκτρικής Ενέργειας (Protergia) της Μυτιληναίος, Μίλτος Ασλάνογλου, Director Hellenic Federation of Energy Suppliers και Αντώνιος Κοντολέων, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου, Hellenic Union of Industrial Energy Consumers (UNICEN); Energy Consultant of SIDENOR SA.
Την εκτίμηση ότι είναι φυσιολογικό να υπάρχει ρευστότητα και διακυμάνσεις πριν την πλήρη εφαρμογή του Target Model, εξέφρασε ο Andrea Testi, εκτελεστικός πρόεδρος της Elpedison, στο πλαίσιο της συζήτησης για την ωρίμανση της αγοράς ηλεκτρισμού. Μιλώντας για τα υψηλά κόστη που παρατηρούνται στην Αγορά Εξισορρόπησης, έθιξε το θέμα του κορεσμού των δικτύων στην Πελοπόννησο και της απόκλισης που παρατηρείται από την πραγματική ζήτηση σε φορτία, ενώ μίλησε για θέματα που άπτονται του σχεδιασμού της ίδιας της αγοράς. Σε αυτή τη βάση σχολίασε, ότι οι τιμές είναι ευθυγραμμισμένες με παρόμοιες αγορές της Ευρώπης, ενώ παρατήρησε ότι απόκλιση παρατηρείται σε επίπεδο όγκων.
Ντίνος Μπενρουμπή: Είμαστε στην αγορά για να έχουμε κερδοφορία βάσει των επενδύσεων που έχουμε πραγματοποιήσει
Από πλευράς του, ο Ντίνος Μπενρουμπή, γενικός διευθυντής της Protergia, αναρωτήθηκε τι σημαίνει υψηλό κόστος στην Αγορά Εξισορρόπησης, δεδομένου ότι το κόστος της διαμορφώθηκε σε μόλις 9 ευρώ/MWh τον Ιανουάριο. Επεσήμανε ότι πριν την εφαρμογή του Target Model, αυτό που πλήρωναν οι προμηθευτές κυμαινόταν σε 4,7 ευρώ/MW, ενώ τώρα που λειτουργεί η αγορά ελεύθερα, το κόστος διαμορφώθηκε περίπου στα 10 ευρώ. Επικαλούμενος το παράδειγμα της Ιρλανδίας, που θεωρείται μία συγκρίσιμη αγορά με την ελληνική, ανέφερε ότι το κόστος εκεί κυμαίνεται στα 12 ευρώ/MWh. Πρόσθεσε ότι «είμαστε στην αγορά για να έχουμε κερδοφορία βάσει των επενδύσεων που έχουμε πραγματοποιήσει» πάντα εντός των κανόνων ανταγωνισμού και του ρυθμιστικού πλαισίου. Χαρακτήρισε τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις ως κίνηση η οποία προσώρας είναι αχρείαστη, σχολιάζοντας πώς «αν θέλουμε ρυθμισμένη αγορά μπορούμε να επιστρέψουμε στο προηγούμενο μοντέλο». Συμπλήρωσε επίσης, ότι οι ΑΠΕ θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη της δικής τους εξισορρόπησης, λόγω της στοχαστικότητάς τους, κάτι που συμβαίνει σε αγορές του εξωτερικού. Επανέλαβε ότι οι παθογένειες του Target Model ξεκινούν από την Προημερήσια Αγορά, η οποία είναι και η βασική και ως εκ τούτου χρειάζεται διορθωτικές παρεμβάσεις. Κλείνοντας, σημείωσε ότι στην Ελλάδα υπάρχει αναδρομικότητα σε ό,τι φορά τους κανόνες της αγοράς, κάτι που αποθαρρύνει τους επενδυτές.
Ο Μίλτος Ασλάνογλου, γενικός διευθυντής της ΕΣΠΕΝ, ανέφερε από πλευράς του ότι οι κανόνες υπηρετούν έναν σημαντικό διπλό σκοπό: αφενός θεσπίζουν τις διαδικασίες λειτουργίας της αγοράς και αφετέρου θέτουν όρια στη δύναμη των παικτών. Σχολίασε ότι λόγω των χαρακτηριστικών της, η ελληνική αγορά θα απαιτεί πάντα κάποια μορφή ρυθμιστικής παρέμβασης, τονίζοντας ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν ζητήματα ανταγωνισμού. Σημείωσε ότι η έλλειψη προετοιμασίας έφερε τα προβλήματα, και το θέμα είναι να συζητηθεί το πώς οι παρεμβάσεις θα είναι επαρκείς. Υπογράμμισε ότι είναι απαραίτητο να ξεκινήσει συζήτηση με όλους τους παίκτες της αγοράς, προσθέτοντας ότι χρειάζεται συνεχόμενη διαβούλευση.
Στις στρατηγικές παικτών της αγοράς απέδωσε τα υψηλά κόστη στην Αγορά Εξισορρόπησης ο Αντώνιος Κοντολέων, πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, αναφερόμενος σε πρακτικές τεχνηέντως υψηλών προσφορών στην Προημερήσια Αγορά. Σχολίασε δε, ότι υπάρχει εναρμονισμένη προσπάθεια καθετοποιημένων παικτών, με σκοπό να αυξήσουν τα τιμολόγια σε Υψηλή και Μέση Τάση. Όπως είπε, θεωρεί δικαιολογημένη την παρέμβαση της ΡΑΕ, αλλά ανεπαρκή, καθώς τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής δεν θεραπεύουν πλήρως την κατάσταση. Κλείνοντας, υπογράμμισε ότι «δεν μπορεί να μετακυλίεται το κόστος στην ενεργοβόρο βιομηχανία».
Κατά την παρουσίασή του με τίτλο “The Greek electricity system evolution & the South-East North Electricity Highway” ο Δημήτρης Παπακανέλλου, Consulting, KPMG in Greece, πρότεινε την κατασκευή ενός έργου για την κάθετη ηλεκτρική διακρατική διασύνδεση της Γερμανίας και της Αυστρίας με τις χώρες που θα διατρέχει το διπλό καλώδιο, καταλήγοντας στην Ελλάδα. Το έργο θα διασφάλιζε όπως είπε, σημαντικά οικονομικά οφέλη, καθώς επίσης και την ενεργειακή ασφάλεια και επάρκεια του συστήματος, ενώ θα καθιστούσε την Ελλάδα εξαγωγέα σε πράσινη ηλεκτρική ενέργεια. Το κόστος του έργου υπολογίζεται στα δύο δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ δυνητικά θα μπορούσε να εξοικονομήσει πάνω από 700 εκατομμύρια ετησίως, εξήγησε.
Όπως είπε ο κ. Παπακανέλλου, με βάση το ΕΣΕΚ, το σύστημα της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα πρόκειται να μετασχηματιστεί δραστικά τα επόμενα χρόνια λόγω της απολιγνητοποίησης και αύξησης της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της χώρας. Όμως, με βάση τη μελέτη που παρουσίασε ο σύμβουλος της KPKMG, η ταχεία διείσδυση των ΑΠΕ οδηγεί σε περικοπές ρεύματος, οι οποίες πρέπει να επιδοτηθούν, και δυνητικά μπορούν να οδηγήσουν σε 25% αύξηση του κόστους ηλεκτρισμού.
Α.Σδούκου: Νέα προγράμματα «Εξοικονομώ» θα προκηρυχθούν μέσα στο 2021
Νέα προγράμματα «Εξοικονομώ» που θα απευθύνονται σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις αλλά και δημόσια κτίρια θα προκηρυχθούν μέσα στο 2021, ανέφερε η γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΥΠΕΝ Αλεξάνδρα Σδούκου, μιλώντας χθες στο συνέδριο Athens Energy Dialogues.
Επικαλούμενη πρόσφατες στατιστικές της IEA σχολίασε ότι αν και οι επενδύσεις στην ενέργεια μειώθηκαν κατά 20% μέσα στο 2020, οι επενδύσεις σε ΑΠΕ και ενεργειακή αποδοτικότητα επέδειξαν ανθεκτικότητα σε αντίθεση με τον τομέα των ορυκτών καυσίμων που επηρεάστηκε περισσότερο. Η ενεργειακή μετάβαση, πρόσθεσε, θα πραγματοποιηθεί με την αποτελεσματική χρήση της ενέργειας αναδεικνύοντας -σε αυτό το επίπεδο- τον ρόλο που θα διαδραματίσουν οι νευραλγικοί τομείς της αναβάθμισης του κτιριακού αποθέματος και οι Μεταφορές.
Σε ό,τι αφορά την ηλεκτροκίνηση αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που έχει λάβει η κυβέρνηση σχετικά με την κινητροδότηση και την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών φόρτισης. «Θέλουμε να διευκολύνουμε τις επενδύσεις» δήλωσε, δίνοντας ως παράδειγμα το εμβληματικό project της απολιγνιτοποίησης στο οποίο διανοίγεται «πεδίο δόξης λαμπρό» με τους πόρους που πρόκειται να εκταμιευτούν σύντομα.
Η κ. Σδούκου έκανε, επίσης λόγο, για επενδύσεις της τάξης των 3,5 δισ. ευρώ για τα ενεργειακά δίκτυα σε βάθος δεκαετίας, οι οποίες μεταφράζονται σε 400 εκατ. ευρώ κατ’ έτος), που περιλαμβάνουν ανάπτυξη των υποδομών φυσικού αερίου, ευφυή δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, διασυνδέσεις όλων των νησιών μέχρι το 2030 καθώς και νέα έργα διασυνδέσεων με γειτονικά κράτη. Για τα «οικόπεδα» (δηλαδή τις περιοχές προς έρευνα υδρογονανθράκων) της Κρήτης, τόνισε ότι το θέμα βρίσκεται υπό εξέταση ενώ καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια σχολιάζοντας ότι το «θέμα παραμένει ζωντανό».
Στο ίδιο συνέδριο ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΔΑΠΕΕΠ Γιάννης Γιαρέντης αναφερόμενος στις δυσλειτουργίες της αγοράς, τόνισε ότι το target model ήρθε με τετραετή καθυστέρηση και η προσπάθεια που έγινε τον τελευταίο χρόνο επέτρεψε να κερδίσουμε το στοίχημα και να έχουμε επιτέλους από την 1η Νοεμβρίου την λειτουργία της αγοράς με βάση το Ευρωπαϊκό μοντέλο. «Δυστυχώς όμως μπήκαμε σε κανονική λειτουργεία χωρίς να δοθεί ο χρόνος για να γίνει η δοκιμαστική λειτουργεία (dry runs) για την αγορά εξισορρόπησης. Αυτό είχε μια οδυνηρή συνέπεια, που μεταφράσθηκε σε μεγάλες επιβαρύνσεις του ΕΛΑΠΕ, από τα κόστη εξισορρόπησης», ανέφερε.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΔΑΠΕΕΠ εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα πρέπει τόσο η Ρυθμιστική Αρχή όσο και η Πολιτεία να εξετάσουν όχι μόνο την διόρθωση του προβλήματος, αλλά επιπλέον να παρέμβουν αναδρομικά. Προειδοποίησε επίσης ότι η επιβάρυνση του ΕΛΑΠΕ από τα αυξημένα κόστη της αγοράς εξισορρόπησης ελλοχεύει κινδύνους για τη βιωσιμότητα του Ειδικού Λογαριασμού και πρόσθεσε πως πρέπει να υπάρξει ρυθμιστική παρέμβαση, ώστε να μην δημιουργηθεί πρόβλημα και να διαφυλαχθεί το κλίμα επενδυτικής ασφάλειας στην αγορά των ΑΠΕ.
Ο πρόεδρος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, καθηγητής Γιώργος Ιωάννου ανέφερε ότι «οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις είναι αναγκαίες για να αντιμετωπίσουμε συμπεριφορές που οδηγούν σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα».
Το γεγονός ότι «δε δόθηκε αρκετός χρόνος για δοκιμές» επεσήμανε ο γενικός διευθυντής Λειτουργίας, Υποδομών και Αγοράς του ΑΔΜΗΕ Δημήτρης Μίχος. Σύμφωνα με τον κ. Μίχο, «η αγορά εξισορρόπησης δεν λειτουργεί μόνη της», γι΄ αυτό πρέπει να διαπιστωθούν τρόποι και μέθοδοι βελτίωσης. Το φαινόμενο σύμφωνα με τον κ. Μίχο δεν εμφανίζεται μοναδικά στην Ελλάδα, αλλά παρουσιάζεται σε όλη την Ευρώπη.
«Σταδιακά να θέτουμε το κάθε μέτρο προκειμένου να βλέπουμε τον αντίκτυπό του και να καταλήξουμε σε μία εύρυθμη κατάσταση», πρότεινε ο κ. Μίχος, λέγοντας ότι η δυσκολότερη περίοδος είναι η αρχική».
To μέλλον της ενεργειακής μετάβασης
To μέλλον της ενεργειακής μετάβασης σε σχέση με το πετρέλαιο και το αέριο, οι έρευνες υδρογονανθράκων και το μέλλον της παραγωγής ενέργειας τέθηκαν στο επίκεντρο πάνελ του Συνεδρίου Athens Energy Dialogues που συμμετείχαν οι κκ Θεόδωρος Τσακίρης, Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπολιτικής & Ενεργειακής Πολιτικής, του Πανεπιστημίου της Λευκωσία, Αριστοφάνης Στεφάτος, Διευθύνων Σύμβουλος, Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων Α.Ε. (ΕΔΕΥ Α.Ε.), Δημήτρης Φέσσας, Acting General Manager Cyprus Hydrocarbons Company (CHC) και ο Jörg Köhli, DG Energy, Senior Expert Head of Offshore Safety Team European Commission.
Το ρόλο των υδρογονανθράκων στο νέο ενεργειακό τοπίο ανέλυσε κατά την τοποθέτησή του ο Αριστοφάνης Στεφάτος, διευθύνων σύμβουλος της ΕΔΕΥ. Ο κ. Στεφάτος παρατήρησε ότι η περιοχή της ΝΑ Μεσογείου διαθέτει δυνητικά αποθέματα αξίας 3 δισ. δολαρίων. Όπως ανέφερε με το φυσικό αέριο, «είναι το μοναδικό αξιόπιστο καύσιμο μετάβασης και μέχρι στιγμής δεν έχουμε διαθέσιμη καλύτερη εναλλακτική». Πρόσθεσε ότι το φυσικό αέριο είναι ένα καύσιμο που μπορεί να αξιοποιηθεί άμεσα δρομολογώντας παράλληλα την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών για την υποδοχή υδρογόνου. Τόνισε, ότι η ενέργεια είναι «απαραίτητο στοιχείο για τις κοινωνίες μας» συμπληρώνοντας ότι το φυσικό αέριο είναι επίσης μία οικονομική λύση για τους καταναλωτές. «Δεν πιστεύω ότι η ασφάλεια είναι θέμα τύχης» είπε αναφορικά με τις εξορυκτικές δραστηριότητες υπογραμμίζοντας ότι η βιομηχανία είναι εξαιρετικά προσεκτική στο να προλαμβάνει τα σοβαρά ατυχήματα. Κλείνοντας, σχολίασε ότι στόχος παραμένει η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. «Αν βρούμε τρόπο να μειώσουμε το διοξείδιο του άνθρακα τότε τα ορυκτά καύσιμα δεν θα είναι πλέον ο εχθρός».
Στο σημαντικό ρόλο που θα διαδραματίσει το φυσικό αέριο τις προσεχείς δεκαετίες αναφέρθηκε ο αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της ΕΥΚ, Δημήτρης Φέσσας σχολιάζοντας ότι «υπάρχει ακόμη σημαντική αγορά». Όπως είπε, η ζήτηση της ΕΕ μέχρι το 2030 θα διατηρηθεί στα 500 bcm ενώ θα υποχωρήσει σε 250-200 bcm έως το 2050, λόγω της επιτάχυνσης της ενεργειακής μετάβασης. Οι εξαγωγές της Κύπρου μπορούν να επικεντρωθούν σε γειτονικές αγορές ή και διεθνείς αγορές. «Οι δραστηριότητές μας στην Κύπρο συνεχίζουν. Είμαστε καθοδόν στο να παραδώσουμε έργα φυσικού αερίου», ανέφερε εκφράζοντας την αισιοδοξία του για τη θέση της χώρας στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά. Κλείνοντας την τοποθέτησή του σχολίασε ότι η Κύπρος φιλοδοξεί να γίνει «καθαρός παραγωγός και προμηθευτής φυσικού αερίου» εντός της Ε.Ε., δημιουργώντας μακροπρόθεσμα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Σε θέματα περιβαλλοντικής ασφάλειας επικεντρώθηκε με την τοποθέτησή του ο εκπρόσωπος της DG Energy, Δρ. Jörg Köhli. Επεσήμανε ότι η ΕΕ έχει θεσπίσει νομοθεσίες για την μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια των offshore και onshore δραστηριοτήτων προσθέτοντας ότι εντός της ΕΕ αλλά δεν έχουν συμβεί ατυχήματα μεγάλης κλίμακας. Όπως ανέφερε, η Κομισιόν ολοκλήρωσε πρόσφατα την αξιολόγηση της οδηγίας για την ασφάλεια των offshore με λίγα ζητήματα να παραμένουν ανοιχτά όπως οι αποζημιώσεις και η αποκατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Τέλος, εξέφρασε την εκτίμηση ότι τα ορυκτά καύσιμα θα διατηρήσουν την παρουσία τους για αρκετές δεκαετίες ακόμα σχολιάζοντας ότι «όλα εξαρτώνται από τις τιμές και το κόστος παραγωγής».
