Μαραθώνιο ελεγκτικό αγώνα δρόμου ξεκινά το Ελεγκτικό Συνέδριο στις δημόσιες υπηρεσίες όλων των βαθμίδων, στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ΝΠΔΔ, ΟΤΑ, κ.λπ.), ακόμη και -για πρώτη φορά- στη Τράπεζα της Ελλάδος, σύμφωνα με το πρόγραμμα ελέγχων του Ανωτάτου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου του ερχόμενου έτους (2021) που παρουσίασε ο πρόεδρός του Ιωάννης Σαρμάς στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής υπό τον αντιπρόεδρο Αθανάσιο Μπούρα, αποσπώντας θετικότατες κριτικές από όλα τα κόμματα του κοινοβουλίου (με μόνο μια εξαίρεση).
Σύμφωνα με το πρόγραμμα στοχευμένων ελέγχων του ερχόμενου έτους (η διαδικασία παρουσίασης στη Βουλή προβλέπεται για πρώτη φορά μετά την ισχύει του νόμου 4700/2020) που παρουσίασε ο κ. Σαρμάς είναι μεγάλος ο κατάλογος των ελέγχων που θα γίνουν από κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ακόμη και σε οργανισμούς οι οποίοι για πρώτη φορά θα δεχθούν «τις επισκέψεις» των δικαστών του Ανωτάτου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου.
Όπως χαρακτηριστικά είπε ένας εκ των βουλευτών της Επιτροπής το επίμαχο πρόγραμμα «είναι ένα πανόραμα εκτεταμένων ελέγχων του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε τεράστιο εύρος αντικειμένων».
Μάλιστα για πρώτη φορά θα ελεγχθεί η Τράπεζα της Ελλάδος. Ως προς αυτό ο κ. Σαρμάς αναφέρει ότι «η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υπόκειται βάσει των Συνθηκών στον έλεγχο του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο όμως δεν έχει αρμοδιότητα ελέγχου των Κεντρικών Τραπεζών των κρατών μελών, με αποτέλεσμα η Ελληνική Κεντρική Τράπεζα να μην ελέγχεται από δημόσιο φορέα εξωτερικού ελέγχου».
Παράλληλα, στον μακρύ κατάλογο στον στοχευμένων ελέγχων, μεταξύ των άλλων, είναι η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, το Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης, επαγγελματικοί Σύλλογοι, Επιμελητήρια, ο ΟΑΕΔ, πολύ μεγάλος αριθμός Δήμων ανά την Ελλάδα, θρησκευτικές οργανώσεις (εφόσον λειτουργούν υπό τη μορφή ΝΠΔΔ ή δημοσίων υπηρεσιών), 25 καταστήματα κράτησης (φυλακές), δημοτικές εταιρείες ανακύκλωσης απορριμμάτων και αφαλάτωσης που λειτουργούν σε μικρά νησιά, κ.λπ.
Ακόμη, θα πραγματοποιηθούν έλεγχοι σε πολλά νοσοκομεία της χώρας. Μάλιστα οι έλεγχοι αυτοί θα γίνουν επιπρόσθετα με ένα ευρύτερο, μείζον και επίκαιρο βλέμμα, όπως είναι αυτό της ανάγκης διασφάλισης της επάρκειας κλινών σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) ενόψει της πανδημίας του Covid-19. Ειδικότερα, θα ελεγχθούν τα κριτήρια για τη διάθεση δημόσιων πόρων για τις ΜΕΘ, ενώ θα μπουν στο μικροσκόπιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου τα έσοδα κρατικών νοσοκομείων, όπως και εάν το ενοποιημένο νοσήλιο έχει απομακρυνθεί από το πραγματικό κόστος νοσηλείας.
Ο κ. Σαρμάς, αναπτύσσοντας στην Επιτροπή Θεσμών το πρόγραμμά του Ελεγκτικού Συνεδρίου, έκανε λόγο για «μηδενική ανοχή σε ζητήματα ακεραιότητας», ενώ τόνισε ότι για τους ελέγχους έχουν επιστρατευθεί «η θεωρία των παιγνίων, ο διαφορικός λογισμός και η ανάλυση επικινδυνότητας στηριγμένη στη θεωρία των πιθανοτήτων», αλλά και εάν κριθεί αναγκαίο «θα επιστρατευθούν ακόμη -εκεί που χρειάζεται- και λογισμικά τεχνητής νοημοσύνη, ώστε να εντοπίσουμε τους λογαριασμούς που ελέγχουμε ύποπτες παρεκκλίσεις».
Αναλύοντας ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου το πρόγραμμα ελέγχων, το χώρισε σε 2 κατηγορίες.
Αναλυτικότερα, στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται 5 έλεγχοι με κλασικό δημοσιονομικό χαρακτήρα και είναι:
Πρώτον, τα κριτήρια επιλογής και τα δικαιολογητικά για την ένταξη των μακροχρόνια ανέργων στο σύστημα εφάπαξ οικονομικής ενίσχυσης.
Δεύτερον, η τήρηση των θεμελιωδών αρχών προστασίας του δημοσίου χρήματος, διαφάνεια, έλεγχος, λογοδοσία από τα χρηματοδοτικά εργαλεία στήριξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Τρίτον, η θωράκιση του συστήματος διαθέσεως του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, ώστε μόνον όσοι το δικαιούνται να το λαμβάνουν.
Τέταρτον, ο υπολογισμός των ανταποδοτικών τελών σε συνάρτηση με τα δημοτικά έξοδα, τα οποία έχουν προορισμό να καλύπτουν, ώστε να παραμένουν ανταποδοτικά και να μην μεταβάλλονται σε φόρους και
Πέμπτο, η πορεία εκτέλεσης των δημοσίων έργων που κατακυρώνεται με χαμηλό ποσοστό έκπτωσης προκειμένου, να διαπιστωθεί ο εντοπισμός κατάχρησης δικαιώματος.
Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται 5 και πάλι έλεγχοι, που στην ελεγκτική ορολογία καλούνται έλεγχοι επιδόσεων, performanceaudit κατά τη διεθνή ορολογία.
Κλείνοντας, ο κ. Σαρμάς, επισήμανε ότι «το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν είναι ο προθάλαμος του εισαγγελέα, ούτε και είναι μια αρχή η οποία έχει αρμοδιότητες αντίστοιχες προς τους οικονομικούς επιθεωρητές ή την εθνική αρχή διαφάνειας.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο εντοπίζει συστημικές παθογένειες και μπορεί, βέβαια, να στηριχθεί σε ad hoc συγκεκριμένες περιπτώσεις, αλλά ο στόχος της παρέμβασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν είναι να εντοπίσει ποινικά αδικήματα ώστε να παρέμβει εν συνεχεία ο εισαγγελέας, ούτε είναι και να θεραπεύσει εντελώς ατομικές περιπτώσεις, αλλά είναι με βάση τις ατομικές περιπτώσεις, πάντα τις ατομικές περιπτώσεις, αυτή είναι η βάση μας – και νομίζω ότι αυτό είναι και το σημαντικό στον έλεγχο μας, ότι δεν στηριζόμαστε σε φήμες, δεν στηριζόμαστε σε γενικές απόψεις, που μπορεί να έχει κάτι κάποιος, σε ιδεολογήματα, στηριζόμαστε σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, πολλές, επαρκείς – ώστε να μπορέσουμε να εντοπίσουμε ένα συστημικό πρόβλημα, το οποίο εν συνεχεία θα το ψάξουμε, έτσι ώστε να βρούμε τα αίτια του και στηριζόμενοι στα αίτια του συστημικού προβλήματος, που έχουμε εντοπίσει και να διατυπώσουμε συστάσεις».
