Βάσει μίας νέας μελέτης της Τράπεζας της Ελλάδος με θέμα το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για το 2016, διαπιστώθηκε έλλειμμα 1,1 δισ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 206 εκατ. ευρώ το 2015. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, αλλά και στην επιδείνωση των ισοζυγίων πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων.
Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Πιο συγκεκριμένα, το ισοζύγιο αγαθών, το 2016, παρουσίασε βελτίωση κατά 649 εκατ. ευρώ, η οποία οφείλεται στον περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου καυσίμων (κατά 1,4 δισεκ. ευρώ) και στον περιορισμό των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων (κατά 290 εκατ. ευρώ) σε σύγκριση με το 2015.
Αντίθετα, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία αυξήθηκε, κυρίως λόγω της αύξησης της αξίας των εισαγωγών, η οποία ήταν μεγαλύτερη από την άνοδο της αξίας των εξαγωγών. Σημειώνεται ότι, σε σταθερές τιμές, οι συνολικές εξαγωγές αγαθών παρουσίασαν άνοδο κατά 6,0%, η οποία αντανακλά κυρίως την άνοδο του όγκου των εξαγωγών καυσίμων, ενώ και οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία αυξήθηκαν κατά 3,9%.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών παρουσίασε πτώση κατά 1,6 δισεκ. ευρώ σε σύγκριση με το 2015, κυρίως λόγω της σημαντικής μείωσης των καθαρών εισπράξεων από μεταφορές (κατά 1,2 δισεκ. ευρώ), η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων.
Επιπλέον, μειώθηκαν και οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες (κατά 878 εκατ. ευρώ). Οι συνολικές αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 5,1%, ενώ οι αντίστοιχες εισπράξεις περιορίστηκαν κατά 6,4%. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη βελτίωση του ισοζυγίου λοιπών υπηρεσιών, του οποίου το πλεόνασμα υπερδιπλασιάστηκε.
Το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων παρουσίασε πλεόνασμα ύψους 750 εκατ. ευρώ το 2016, κατά 276 εκατ. ευρώ μικρότερο από εκείνο του 2015. Η επιδείνωση αυτή οφείλεται στην αύξηση των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη και στην πτώση των καθαρών εισπράξεων στην κατηγορία των λοιπών πρωτογενών εισοδημάτων.
Τέλος, το έλλειμμα του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων αυξήθηκε κατά 71 εκατ. ευρώ, λόγω της ανόδου των καθαρών πληρωμών του τομέα της γενικής κυβέρνησης, η οποία αντισταθμίστηκε μερικώς από την άνοδο των καθαρών εισπράξεων των λοιπών τομέων.
Έλλειμμα 933 εκατ. ευρώ παρουσίασε το Δεκέμβριο του 2016 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, κατά 150 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο από εκείνο του Δεκεμβρίου του 2015. Ειδικότερα, οι συνολικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν ταχύτερα (10,0%) από τις αντίστοιχες εισαγωγές (2,9%) και το συνολικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών βελτιώθηκε. Αντίθετα, τα ισοζύγια πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων επιδεινώθηκαν.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών παρουσίασε μικρή αύξηση σε σχέση με εκείνο του Δεκεμβρίου του 2015, καθώς η βελτίωση των ισοζυγίων καυσίμων και πλοίων αντισταθμίστηκε από την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία. Η τελευταία οφείλεται στο γεγονός ότι, ενώ η αξία των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία παρέμεινε σχεδόν στάσιμη, σημειώθηκε αύξηση της αξίας των αντίστοιχων εισαγωγών κατά 4,0%.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών παρουσίασε άνοδο κατά 235 εκατ. ευρώ σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2015, κυρίως λόγω της ανόδου των καθαρών εισπράξεων από λοιπές υπηρεσίες, κυρίως χρηματοοικονομικές και λοιπές επιχειρηματικές. Οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές και μεταφορικές υπηρεσίες αυξήθηκαν σε μικρότερο βαθμό. Το Δεκέμβριο, η εισερχόμενη κίνηση μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκε κατά 15,6%, αλλά οι σχετικές εισπράξεις αυξήθηκαν μόνο κατά 4,7%.
Το Δεκέμβριο του 2016, το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων παρουσίασε πλεόνασμα 133 εκατ. ευρώ, κατά 214 εκατ. ευρώ μικρότερο από εκείνο του ίδιου μήνα του 2015.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην πτώση των καθαρών εισπράξεων στην κατηγορία των λοιπών πρωτογενών εισοδημάτων, τα οποία περιλαμβάνουν φόρους και επιδοτήσεις επί των προϊόντων και της παραγωγής. Το ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων παρουσίασε έλλειμμα 97 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 39 εκατ. ευρώ το Δεκέμβριο του 2015, λόγω της αύξησης των καθαρών πληρωμών του τομέα της γενικής κυβέρνησης.
Το Δεκέμβριο του 2016, το ισοζύγιο κεφαλαίων παρουσίασε πλεόνασμα 280 εκατ. ευρώ, κατά 143 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο από εκείνο του ίδιου μήνα του 2015, ενώ συνολικά το 2016 εμφάνισε πλεόνασμα 1 δισεκ. ευρώ, μικρότερο κατά 953 εκατ. ευρώ από εκείνο του 2015.
Το Δεκέμβριο του 2016, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) εμφάνισε έλλειμμα 654 εκατ. ευρώ, σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με εκείνο του ίδιου μήνα του 2015. Το 2016 εμφανίστηκε μικρό έλλειμμα ύψους 68 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 2,2 δισεκ. ευρώ το 2015.
Το Δεκέμβριο του 2016, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού σημείωσαν άνοδο κατά 135 εκατ. ευρώ χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές. Οι υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού, που αντιστοιχούν σε άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα, αυξήθηκαν κατά 312 εκατ. ευρώ.
Οι κυριότερες συναλλαγές αφορούν: α) την πληρωμή από την TAP AG (Ελβετία) σε εγχώριο προμηθευτή για λογαριασμό της TAP AG (Ελλάδα) και β) τη συμμετοχή της D-Marine Investments Holding BV (Ολλανδία) – άμεσος επενδυτής – στο μετοχικό κεφάλαιο της ελληνικής εταιρίας Home Holdings SA για την εξαγορά της Ιονική Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις ΑΕ, ιδιοκτήτριας του ξενοδοχείου Hilton Athens.
Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η άνοδος των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην άνοδο (κατά 766 εκατ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια εξωτερικού, η οποία αντισταθμίστηκε μερικώς από τη μείωση των τοποθετήσεών τους σε μετοχές αλλοδαπών επιχειρήσεων. Η μείωση των υποχρεώσεων αντανακλά κυρίως τη μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου (κατά 307 εκατ. ευρώ).
Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων αντανακλά κυρίως τη μείωση των τοποθετήσεων κατοίκων (πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών) σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (κατά 1,3 δισεκ. ευρώ).
Στην ίδια κατηγορία, η μείωση των υποχρεώσεων αντανακλά κυρίως πτώση κατά 305 εκατ. ευρώ των καταθέσεων και repos των μη κατοίκων στην Ελλάδα (συμπεριλαμβάνεται και ο λογαριασμός ΤARGET) και μείωση κατά 327 εκατ. ευρώ λόγω της στατιστικής προσαρμογής που συνδέεται με τη διακράτηση τραπεζογραμματίων.
Το 2016, οι απαιτήσεις των κατοίκων από άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό μειώθηκαν κατά 622 εκατ. ευρώ, ενώ οι αντίστοιχες υποχρεώσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα, παρουσίασαν άνοδο κατά 2,8 δισεκ. ευρώ, έναντι ανόδου 1,0 δισεκ. ευρώ το 2015.
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, η άνοδος των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην άνοδο κατά 9,8 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια έκδοσης μη κατοίκων, η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από τη μείωση κατά 2,7 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές επιχειρήσεων του εξωτερικού. Η μείωση των υποχρεώσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.
Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τη μείωση κατά 9,7 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό και τη μείωση λόγω της στατιστικής προσαρμογής που συνδέεται με τη διακράτηση τραπεζογραμματίων (κατά 5,7 δισεκ. ευρώ).
Στην πλευρά των υποχρεώσεων καταγράφηκε μείωση, η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση κατά 9,1 δισεκ. ευρώ των καταθέσεων και repos μη κατοίκων στην Ελλάδα (συμπεριλαμβάνεται ο λογαριασμός TARGET) και στο αποτέλεσμα της στατιστικής προσαρμογής (μείωση κατά 6,3 δισεκ. ευρώ).
Κλείνοντας, οι κινήσεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την αύξηση των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους (ύψους 6,8 δισεκ. ευρώ). Στο τέλος Δεκεμβρίου 2016 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 6,5 δισεκ. ευρώ, έναντι 5,5 δισεκ. ευρώ το Δεκέμβριο του 2015.
