Το στίγμα της δεύτερης μέρας της Διάσκεψης για το Κυπριακό στο κεφάλαιο Εγγυήσεων και Ασφάλειας στο Κραν Μοντάνα της Ελβετίας το έδωσε σήμερα το πρωί εισερχόμενος στον χώρο των συνομιλιών ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς. «Εμείς προσπαθούμε να ανοίξουμε τη συζήτηση και να δείξουν όλοι τις πραγματικές τους προθέσεις και αυτές να είναι όσο το δυνατόν καλύτερες». Με αυτό το πνεύμα προσήλθε η ελληνική και η ελληνοκυπριακή πλευρά στην πρωινή πενταμερή συνάντηση όπου όλες οι πλευρές έπρεπε να παρουσιάσουν τις θέσεις τους στα τρία ερωτήματα που έθεσε ο βοηθός γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Τζέφρι Φέλτμαν: Τι μορφή θα μπορούσε να έχει μια θεμελιώδης αλλαγή των εγγυήσεων, ποιος θα μπορούσε να είναι ο τρόπος εφαρμογής της λύσης, πώς θα λαμβάνονται υπόψη οι ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων.
Τις θέσεις της Ελλάδας κατέθεσε λεπτομερώς ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς απαντώντας στα τρία βασικά ερωτήματα Φελτμαν: στο πρώτο, ότι το καθεστώς εγγυήσεων πρέπει να τερματιστεί γιατί είναι αναχρονιστικό, στο δεύτερο ως προς τον μηχανισμό επιτήρησης της εφαρμογής της λύσης, ότι χρειάζεται ένα «monitoring mechanism» (μηχανισμός παρακολούθησης εφαρμογής των συμφωνηθέντων) το οποίο θα αναφέρεται στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ και θα συντάσσει τακτικές εκθέσεις. Ενώ ως προς το τρίτο ερώτημα για τις ανησυχίες Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων που πρέπει να αντιμετωπίζει η λύση του Κυπριακού, ότι πρέπει να υπάρχει, μεταξύ άλλων, μία εσωτερική αστυνομική δύναμη και μια ομοσπονδιακή δύναμη, καθώς και ένα τριμερές σύμφωνο φιλίας. Εργαλεία τα οποία μπορούν να καθησυχάσουν επαρκώς τις ανησυχίες των δύο πλευρών, επισημάνθηκε.
Κατά την παρέμβασή του, κ. Κοτζιάς αποδόμησε τις δύο Συνθήκες Εγγυήσεων και Συμμαχίας εξηγώντας ότι ουδέποτε ουσιαστικά εφαρμόστηκαν. «Η Τουρκία τις παραβίασε από όλες τις πλευρές, και, κατά συνέπεια, δεν υπάρχει λόγος να ζητά τη διατήρηση Συνθηκών που παραβίασε και έμειναν εκτός οποιασδήποτε πρακτικής», όπως εξήγησε σε δήλωσή του.
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης στην παρέμβαση του κατέθεσε συνολική πρόταση, εξήγησε γιατί δεν χρειάζονται εγγυήσεις και ξένα στρατεύματα στην Κύπρο και αναφέρθηκε στον κομβικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η ΕΕ στα θέματα ασφάλειας, ως κράτος-μέλος που είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Συμφώνησε επίσης απολύτως με την πρόταση της Ελλάδας για τον μηχανισμό παρακολούθησης.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, από την πλευρά του, επανέλαβε τις θέσεις που παρουσίασε χθες ως προς προσαρμογή του καθεστώτος των εγγυήσεων και της ασφαλείας, υπογραμμίζοντας ότι τα όποια βήματα προόδου από πλευράς Τουρκίας σε αυτό το κεφάλαιο εξαρτώνται από την πρόοδο που θα σημειωθεί στις παράλληλες δικοινοτικές διαπραγματεύσεις. Τόνισε δε, όπως και στη Γενεύη τον περασμένο Ιανουάριο, ότι είναι κατηγορηματικά αρνητικός ως προς οποιοδήποτε ρόλο της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις πέραν των θεμάτων που άπτονται της εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου στο νησί, ενώ επισήμανε ότι μόνο με την Τουρκία οι Τουρκοκύπριοι αισθάνονται ασφαλείς.
Μία τοποθέτηση η τουρκική η οποία «κινείται γύρω από αυτά που έκαναν στη διαδικασία του Σχεδίου Ανάν», όπως την χαρακτήρισε σε δήλωσή του ο κ. Κοτζιάς, επισημαίνοντας ότι «οι Τούρκοι επαναλαμβάνουν θέσεις που είχαν αναπτύξει την τελευταία δεκαετία και νομίζουν ότι είναι καινούριες».
