“Κακά” είναι τα μαντάτα για 200.000 περίπου αγρότες, που χρησιμοποιούν γεωτρήσεις και πηγάδια, κυρίως για την άρδευση καλλιεργειών, καθώς υποχρεούνται να τα καταγράψουν στο νεοσύστατο Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας (ΕΜΣΥ).
Σύμφωνα με το enet.gr, έπειτα από αλλεπάλληλες παρατάσεις της διαδικασίας, λόγω της εξαιρετικά χαμηλής ανταπόκρισης των ενδιαφερομένων -μέχρι και χθες, που έληξε η τελευταία προθεσμία- να υποβάλουν αιτήσεις απογραφής των σημείων υδροληψίας στους δήμους της περιοχής τους, το υπουργείο Περιβάλλοντος αντέδρασε με μία φαινομενικά ευνοϊκή ρύθμιση, που όμως εξυπηρετεί τους ίδιους προκαθορισμένους και θεσμοθετημένους εισπρακτικούς στόχους.
Με πρωτοβουλία του αναπληρωτή υπουργού Νίκου Ταγαρά προωθήθηκε ήδη κοινή υπουργική απόφαση, σύμφωνα με την οποία η εκπρόθεσμη υποβολή αίτησης για ένταξη σημείου υδροληψίας στο Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας (ΕΜΣΥ) δεν θα επιβαρύνεται με πρόστιμο ύψους έως 5.000 ευρώ μέχρι το τέλος του έτους.
Ουσιαστικά παρατείνεται για άλλους τρεις μήνες, μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2014, η προθεσμία της υποχρεωτικής απογραφής, με στόχο να πιαστούν σε εισπρακτική παγίδα όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Συγκεκριμένα, για τα αδήλωτα σημεία υδροληψίας στο νέο ηλεκτρονικό μητρώο, το οποίο αναπτύσσεται και τηρείται στην Ειδική Γραμματεία Υδάτων με τη μορφή συστήματος βάσης γεωχωρικών δεδομένων δεν θα εκδοθεί άδεια λειτουργίας τους ενώ οι ιδιοκτήτες τους θα κληθούν να πληρώσουν βαριά πρόστιμα για αυθαίρετη χρήση.
Όσοι ιδιοκτήτες δηλώσουν τα σημεία υδροληψίας θα υποχρεωθούν να εκδώσουν εκ νέου άδεια λειτουργίας της γεώτρησης ή του πηγαδιού τους, αντιμετωπίζοντας από τις αρχές του 2015 νέους κανόνες τιμολόγησης του αρδευτικού νερού, με υποχρεωτική τοποθέτηση μετρητή και υψηλά τιμολόγια ογκοχρέωσης, που θα εκτινάξουν το κόστος παραγωγής αγροτικών προϊόντων στα ύψη. Παράλληλα, θα εφαρμοστούν αυστηροί περιορισμοί στις διατιθέμενες ποσότητες νερού ανά σημείο υδροληψίας.
Η παγίδα
Το πρόβλημα καταγραφής των σημείων υδροληψίας παραμένει μετέωρο για πολλά χρόνια, ενώ σύμφωνα με υπολογισμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος εκτιμάται πως συνολικά υπάρχουν στη χώρα μας 200.000 σημεία, εκ των οποίων περίπου 40.000, δηλαδή ποσοστό 20%, υπολογίζεται ότι είναι παράνομα, τα οποία επιχειρεί τώρα η κυβέρνηση να πιάσει στην «εισπρακτική φάκα».
Το υπουργείο Περιβάλλοντος με τη χθεσινή ανακοίνωσή του υπενθυμίζει ότι «την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2014 εξέπνευσε η προθεσμία υποβολής αίτησης για ένταξη σημείου υδροληψίας στο Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας (ΕΜΣΥ) σύμφωνα με την ΚΥΑ 145893/2014 (ΦΕΚ Β’ 1212). Με την απόφαση που υπέγραψε ήδη ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Νίκος Ταγαράς, και προωθεί προς υπογραφή από τους συναρμόδιους υπουργούς, η εκπρόθεσμη υποβολή αίτησης μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2014 δεν θα επιβαρύνεται με πρόστιμο. Η αίτηση εγγραφής στο ΕΜΣΥ είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετέπειτα αδειοδότηση. Επισημαίνεται ότι η προθεσμία για την υποβολή αίτησης για τη χορήγηση άδειας χρήσης ύδατος έχει ήδη παραταθεί μέχρι την 30-01-2015».
Οσοι λοιπόν δεν δηλώσουν εμπρόθεσμα τις ιδιοκτησίες-χρήσεις μέχρι και το τέλος του έτους θα πληρώσουν από τη νέα χρονιά το πρόστιμο από 1.000 έως 5.000 ευρώ, ανάλογα με το μέγεθος της απολήψιμης ποσότητας ύδατος, τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης και θα αντιμετωπίσουν το «λουκέτο». Οι παράνομες γεωτρήσεις θα αντιμετωπίζονται κατά τη δήλωσή τους ως νέες υδροληψίες, έπειτα από την καταβολή προστίμου.
Για τον εντοπισμό των παράνομων γεωτρήσεων θα κινηθεί παράλληλα επιχείρηση καταγραφής τους με επιτόπιες έρευνες σε αγροτικές περιοχές της χώρας από κλιμάκια υπαλλήλων του ΙΓΜΕ, ώστε να μην υπάρχουν περιθώρια διαφυγής για τους ενδιαφερομένους. Μετά την αίτηση εγγραφής στο ΕΜΣΥ, απαιτείται η χορήγηση άδειας χρήσης ύδατος, η προθεσμία της οποίας έχει παραταθεί μέχρι το τέλος του ερχόμενου Ιανουαρίου.
Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, οι αιτήσεις για άδεια θα κατατίθενται στους δήμους και θα εκδίδονται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Όλοι όσοι λαμβάνουν άδεια θα πρέπει να τοποθετήσουν στη γεώτρηση μετρητή ή υδρόμετρο και να εφαρμόσουν νέους κανόνες υδροληψίας. Τα πρόστιμα για παράνομη χρήση νερού ή απόληψη μεγαλύτερης ποσότητας από αυτή που ορίζει η άδεια κυμαίνονται από 500 ευρώ έως 3.000 ευρώ.
Εξάντληση αποθεμάτων
Σημειώνεται ότι το 50%-60% του νερού που χρησιμοποιείται στη γεωργία προέρχεται από γεωτρήσεις. Το υπουργείο Περιβάλλοντος προτάσσει το γεγονός ότι το πρόβλημα με τις παράνομες γεωτρήσεις σε πολλές περιοχές της χώρας, κυρίως σε Θεσσαλία, Αργολικό κάμπο κ.ά., είναι μεγάλο και υπάρχει κίνδυνος να αλλάξει ριζικά ο εδαφολογικός χάρτης.
Τονίζεται επίσης ότι η άνευ όρων εξάντληση των αποθεμάτων του υδροφόρου ορίζοντα προκαλεί καθίζηση του υπεδάφους, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο πλημμυρών. Παράλληλα τονίζεται ότι η χωρίς κανέναν έλεγχο εκμετάλλευση του νερού μπορεί να οδηγήσει σε λειψυδρία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις αγροτικές καλλιέργειες. Ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Ν. Ταγαράς, αφού ανέφερε ότι η επιχείρηση καταγραφής των σημείων υδροληψίας εντάσσεται σε μία νέα εθνική πολιτική για το νερό, τόνισε σε δήλωση του ότι:
«Η διαδικασία που ακολουθούν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις για την αδειοδότηση κάθε χρήσης και έργου αξιοποίησης των υδάτων αλλάζει. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην απλοποίηση όλων των διαδικασιών, στην εξυπηρέτηση του πολίτη, στην εκτενή χρήση των νέων τεχνολογιών. Για διευκόλυνση των πολιτών, και κυρίως των αγροτών μας, αποφασίσαμε να μην επιβάλλονται πρόστιμα για εκπρόθεσμη εγγραφή στο Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας μέχρι το τέλος του έτους. Κάθε μεγάλη αλλαγή απαιτεί μία περίοδο προσαρμογής. Η ηλεκτρονική αποτύπωση των γεωτρήσεων και γενικά των σημείων υδροληψίας που για πρώτη φορά διενεργείται στη χώρα είναι μία τέτοια μεγάλη αλλαγή. Ακολουθεί σύντομα η απλούστευση της διαδικασίας αδειοδότησης. Κάνουμε σε μικρό χρονικό διάστημα όσα δεν κάναμε επί δεκαετίες στη χώρα. Στόχος μας είναι η ορθολογική και αειφορική διαχείριση του πολύτιμου υδάτινου πόρου μας, με παράλληλη διευκόλυνση των πολιτών».
** Πώς λειτουργεί το ηλεκτρονικό μητρώο
Το ηλεκτρονικό μητρώο του ΕΜΣΥ αποτελείται τουλάχιστον από: α) το Γενικό Ευρετήριο σημείων υδροληψίας στο οποίο καταχωρίζονται τα ονόματα ή οι επωνυμίες των χρηστών των νερών και τα στοιχεία που ορίζουν τα σημεία υδροληψίας. β) τον Ηλεκτρονικό Φάκελο, στον οποίο καταχωρίζονται και αρχειοθετούνται οι άδειες χρήσης νερού, οι αιτήσεις χορήγησης αδειών χρήσης καθώς και οι αιτήσεις εγγραφής στο ΕΜΣΥ. γ) τον Ψηφιακό Χάρτη, στον οποίο αποτυπώνονται οι συντεταγμένες των σημείων υδροληψίας ανά λεκάνη απορροής. Το ΕΜΣΥ τροφοδοτείται από τις Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, που συνδέονται υποχρεωτικά με το σύστημα βάσης γεωχωρικών δεδομένων, και εντάσσεται στην Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 23 του ν.3882/2010.
Για την επίτευξη των σκοπών του ΕΜΣΥ, το υπουργείο λέει ότι μπορεί με κανονιστικές πράξεις του υπουργού ΠΕΚΑ και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, να διασφαλίζεται η διασύνδεσή του με άλλα ειδικά μητρώα και δημόσια αρχεία.
