Γράφει ο Ηλίας Κάτρης*
Τις τελευταίες μέρες κυκλοφορούν δημοσιεύματα που θέλουν την Ευρωπαϊκή Ένωση να εξετάζει τη θέσπιση ενός κοινού κατώτατου μισθού για όλα τα μέλη της. Είναι μια συζήτηση που ξεκίνησε στην αρχή του 2016 στη Γερμανία και πλέον συζητείται και θεσμικά στις Βρυξέλλες και βρίσκει επάνω σε αντιρρήσεις και δυσκολίες υλοποίησης του εγχειρήματος.
Κατά τη γνώμη μου. ένας τέτοιος ενιαίος μισθός θα ήταν κάτι που θα φέρει μεγάλη αναταραχή, πολλές απολύσεις και γενικευμένο χάος στις οικονομίες και τις αγορές εργασίες διάφορων χωρών της ΕΕ. Προτού, όμως, με πει κάποιος καταστροφολόγο, ας παραθέσω κάποιες σκέψεις μου.
Καταρχάς, πρέπει να δούμε τι σημαίνει ο κατώτατος μισθός σαν οικονομική έννοια. Δεν είναι απλά ένας αριθμός. Αντικατροπτίζει πόσο παραγωγικός είναι ο απλός εργάτης. Συνεπώς, θα ήταν σωστό σε ένα ενιαίο σύστημα να πούμε ότι ένας βούλγαρος εργάτης έχει ίδια παραγωγικότητα με έναν εργάτη στην Ολλανδία; Μάλλον θα ήταν παράλογο και άδικο. Άρα, ο ενιαίος κατώτατος μισθός θεωρητικά «δεν στέκει». Τι γίνεται όμως στην πράξη;
Πόσο θα έπρεπε να είναι ο κατώτατος μισθός ως αριθμός; Ο κατώτατος μισθός στην ΕΕ (εκτός από τις 6 χώρες στις οποίες δεν υφίσταται) εκτείνεται από 216 ευρώ (Βουλγαρία) ως 1923 ευρώ (Λουξεμβούργο). Ας δεχτούμε, συνεπώς, ότι ο νέος ενιαίος μισθός θα είναι κάπου στη μέση και ας δούμε τι θα σήμαινε αυτό στη χώρα μας. Στη χώρα μας ο κατώτατος μισθός είναι 683,76 ευρώ (ο κατώτατος μισθός μετράται σε 12 και όχι 14 δόσεις, για αυτό υπερβαίνει τα 600 ευρώ). Έστω ότι ο νέος μισθός θα είναι 400 ευρώ, δηλαδή μικρότερος του 683,76, αυτό θα συνιστούσε μεν ανταγωνιστικότητα για την Ελλάδα, αλλά το εισόδημα υπό την πίεση της φορολογίας θα μειωνόταν σε επίπεδα βαλκανικών χωρών και η περαιτέρω φτωχοποίηση θα ήταν μονόδρομος. Αν ο μισθός ήταν υψηλός κάπου στα 1000 ευρώ, τότε ναι μεν θα υπήρχε βελτιωμένο εισόδημα, αλλά σίγουρα η ανεργία θα εκτοξευόταν. Συνεπώς, ο κατώτατος μισθός στα σημερινά επίπεδα είναι ικανοποιητικός και αυτό επειδή είναι «κομμένος και ραμμένος» στα μέτρα της χώρας μας.
Οι Βρυξέλλες οφείλουν να κατανοήσουν ότι οι κατώτατοι μισθοί είναι «κομμένοι και ραμμένοι» στα μέτρα κάθε χώρας. Με πολύ χαμηλό μισθό οι ανατολικές χώρες θα είχαν το πλεονέκτημα της ανταγωνιστικότητας και οι δυνατές οικονομίες του ευρωπαϊκού βορρά θα είχαν εργαζομένους θύματα του κατώτατου μισθού και θα έχουν απολαβές μικρότερες του προϊόντος που παράγουν. Με πολύ υψηλό κατώτατο μισθό, οι ανατολικές χώρες χάνουν το συγκριτικό τους πλεονέκτημα και θα αποκτήσουν υψηλότερη ανεργία, παρά υψηλότερο εισόδημα για τους εργαζομένους, καθότι οι δημοσιονομικές τους συνθήκες δεν τους επιτρέπουν τέτοια άλματα σε μισθούς.
Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι και επιθυμητός και εφικτός στόχος. Κάποιες φορές, όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για χάρη της δεν θα κάνουμε τολμηρά βήμτα που πάνε κόντρα τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη. Κοινή ευρωπαϊκή πορεία δεν σημαίνει πρακτικές που παραπέμπουν σε κομμουνιστικά καθεστώτα με ομοιομορφία σε ανομοιόμορφα ζητήματα, αλλά σημαίνει ίσες ευκαιρίες για όλους και ενίσχυση πρωτοβουλιών για επιτάχυνση της ανάπτυξης και βελτίωση της καθημερινότητας, όχι στα χαρτιά αλλά στην πράξη.
*Ο Ηλίας Κάτρης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου πολιτικών και οικονομικών μελετών «Κέντρο Αστικής Μεταρρύθμισης» στην περιφέρεια Αττικής και απόφοιτος οικονομικών και διοίκησης επιχειρήσεων.
