Ποικίλες αντιδράσεις έχουν προκαλέσει σε φορείς της αγοράς οι νέοι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την ηλεκτρική ενέργεια.
Τα τελευταία πέντε χρόνια Ευρωπαϊκή Επιτροπή εν μέσω σκληρών διαπραγματεύσεων, προώθησε μια σειρά από πρωτοβουλίες και δημιούργησε κανόνες προκειμένου να διευκολύνει την απαλλαγή της ευρωπαϊκής οικονομίας, από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Η απερχόμενη Κομισιόν ταυτίστηκε με τον αγώνα της να κάνει τα πράγματα στην ενεργειακή αγορά, όχι μόνο πιο αποτελεσματικά, αλλά και πιο πράσινα.
Στο πλαίσιο των προσπαθειών αυτών εντάσσεται και ώθηση ώστε να γίνουν οι μετασχηματιστές ηλεκτρικής ενέργειας – που είναι απαραίτητοι για τα δίκτυα – πιο ενεργειακά αποδοτικοί. Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, οι προτεινόμενοι νέοι κανόνες θα μειώσουν τις απώλειες ισχύος των μετασχηματιστών έως και 0,5% ποσοστιαίες μονάδες, αλλά για να επιτευχθεί αυτό, οι συσκευές θα πρέπει να είναι πολύ πιο ογκώδεις.
Για τη βιομηχανία, αυτό αποδείχτηκε η τελευταία σταγόνα, που ξεχείλισε το ποτήρι.
Η επιστολή
Κατόπιν αυτού, ο Stefano Soro, ο οποίος είναι επικεφαλής του τμήματος βιομηχανίας net-zero στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Madalina Ivanica, επικεφαλής του τμήματος πρώτων υλών, έλαβαν μία επιστολή σχετικά με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της Επιτροπής να αναθεωρήσει τους κανόνες ενεργειακής απόδοσης για τον εξοπλισμό του δικτύου.
Η επιστολή, που εστάλη από την ένωση Eurelectric και δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας E.DSO, στόχευε την ουσία της πρότασης – αλλά και τη διαδικασία της Επιτροπής, επικαλούμενη «ανεπαρκή σχεδιασμό και έλλειψη επικοινωνίας».
Ασάφειες
Σύμφωνα με την επιστολή, την οποία αποκαλύπτει το Euractiv, η όλη διαδικασία της Επιτροπής διεξήχθη χωρίς «επαρκή ενσωμάτωση της εμπειρογνωμοσύνης των ενδιαφερομένων», που σημαίνει έλλειψη ανταλλαγής τεχνογνωσίας και απόψεων με τις εταιρείες που αγοράζουν και εγκαθιστούν τις συσκευές.
Η ανανέωση των προτύπων απόδοσης του μετασχηματιστή έγινε επίσης χωρίς «ενδελεχή οικονομική αξιολόγηση», υποστήριξαν οι ενώσεις του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας.
Αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο των ανησυχιών σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής. Σύμφωνα με τον κλάδο, οι πιο ογκώδεις μετασχηματιστές χρησιμοποιούν περίπου 30% περισσότερο υλικό, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είναι χαλκός.
Και σύμφωνα με τον εκτιμώμενο υπολογισμό, η απόδοση αυτής της επένδυσης θα ήταν αρνητική. Τα επιπλέον κέρδη απόδοσης 0,5% δεν επαρκούν για την κάλυψη του κόστους του ακριβού επιπλέον χαλκού.
Η επιστολή των φορέων του κλάδου αναφέρει ότι αυτό ισχύει ιδιαίτερα δεδομένης της αύξησης κατά 60% στις τιμές του χαλκού τα τελευταία τρία χρόνια .
Λεπτομέρειες
Η ΕΕ είχε ψηφίσει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό νόμων τα τελευταία πέντε χρόνια, αλλά «είναι το αυξανόμενο επίπεδο λεπτομέρειάς τους ιδιαίτερα που προκαλεί προβλήματα στις εταιρείες», δήλωσε ο Holger Schwannecke, γενικός γραμματέας της Γερμανικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου ZDH.
Ενώ ο Schwannecke επαίνεσε την υιοθέτηση κοινών στόχων για το κλίμα, «οι κανονισμοί που επινοήθηκαν από τη διοίκηση της ΕΕ στις Βρυξέλλες συχνά αποτυγχάνουν να λάβουν υπόψη την πραγματικότητα των εταιρειών».
Στη χειρότερη περίπτωση, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει μια κίνηση προς τις κινεζικές εισαγωγές. Οι φορείς εκμετάλλευσης δικτύων μεταφορών «αναπόφευκτα θα αρχίσουν να αγοράζουν κινεζικά είδη επειδή τα χρειάζονται και δεν μπορούν να τα προμηθευτούν από την Ευρώπη», λέει ο Laveyne.
Μια άλλη πηγή δυσαρέσκειας είναι η καθολική απαγόρευση των χημικών ουσιών, PFAS , που προωθείται επί του παρόντος σε επίπεδο ΕΕ.
Η έλλειψη μετασχηματιστών
Ερευνητές και ειδικοί πάντως προειδοποιούν ότι η έλλειψη μετασχηματιστών θέτει σε κίνδυνο την ανάπτυξη του δικτύου της Ευρώπης, επιμηκύνει τους χρόνους παράδοσης των έργων και αυξάνει τις τιμές.
Η ΕΕ βρίσκεται εν μέσω μιας μαζικής κατασκευής του δικτύου της ηλεκτρικής ενέργειας, που εκτιμάται ότι θα κοστίσει 584 δισεκατομμύρια ευρώ από τώρα έως το 2030. Αυτή η επέκταση χρειάζεται για την εξυπηρέτηση των εκατομμυρίων νέων ηλεκτρικών οχημάτων και αντλιών θερμότητας και για την υποδοχή μιας σειράς νέων ανεμογεννήτριες και ηλιακούς συλλέκτες.
Ωστόσο, στην προσπάθεια αυτή υπάρχει μια σημαντική τροχοπέδη: «Αντιμετωπίζουμε έλλειψη μετασχηματιστών στην Ευρώπη», δήλωσε η Savannah Altvater, υπεύθυνη για τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας στη βιομηχανία της ΕΕ Eurelectric.
Αν και κανείς δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθμό, ο φορέας του κλάδου εκτιμά ότι εντός της ΕΕ και της Νορβηγίας, υπάρχουν εγκατεστημένοι περίπου 4,5 εκατομμύρια μετασχηματιστές.
Αλλά αυτό συμβαίνει επειδή μετασχηματιστές, οι οποίοι αυξάνουν και μειώνουν την τάση, βρίσκονται παντού στο ηλεκτρικό δίκτυο. Από υπεράκτια ανεμογεννήτρια έως οικιακή, η τάση του ηλεκτρικού ρεύματος μπορεί να αλλάξει έως και έξι φορές πριν τη χρησιμοποιήσουμε για να πλύνουμε τα ρούχα στο σπίτι.
Και μέσα σε όλα αυτά η Ευρώπη έχει στείλει 2.700 μετασχηματιστές αντικατάστασης στην Ουκρανία, ενισχύοντας περαιτέρω το έλλειμμα του μπλοκ.
Το αποτέλεσμα: Οι χρόνοι παράδοσης που ήταν 9 έως 12 μήνες, τώρα είναι «τουλάχιστον διπλάσιοι».
Καθυστερήσεις και τιμές
Αυτές οι καθυστερήσεις γίνονται αισθητές ακόμη πιο έντονα από τη βιομηχανία. Συνέπεια αυτού είναι η καθυστέρηση στη σύνδεση νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή μεγάλων βιομηχανικών μηχανών στο δίκτυο, που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενεργειακή ανεξαρτησία. Στη Γερμανία, οι ελλείψεις μετασχηματιστών μπορεί να προκαλέσουν καθυστερήσεις έως και δύο ετών στην υπεράκτια ανάπτυξη αιολικής ενέργειας.
Οι καθυστερήσεις είναι μόνο το μισό πρόβλημα – οι υψηλές τιμές είναι ένα άλλο. Οι μετασχηματιστές χρησιμοποιούν πολύ χάλυβα και χαλκό υψηλής ποιότητας, για τους οποίους οι τιμές έχουν υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία πέντε χρόνια.
Ο Tim Mills της ERMCO είπε ότι το κόστος των πρώτων υλών έχει προκαλέσει αύξηση της τιμής από 75 έως 100%», προσθέτοντας ότι μέσω των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, αυτά τα πρόσθετα κόστη μετακυλίονται τελικά στους καταναλωτές.
Μια ιστορία βιομηχανικής δυσαρέσκειας
Και δεν είναι η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που μια πρόταση για τον ηλεκτρικό εξοπλισμό συναντά την έντονη αντίδραση της βιομηχανίας.
Προηγουμένως, η βιομηχανία είχε εκφράσει τους φόβους της ότι ο κανονισμός F-Gas απειλούσε να κάνει τους ηλεκτρικούς διακόπτες παράνομους. Τα φθοριούχα αέρια είναι τα ξαδέρφια των HFC που βλάπτουν το όζον, με παρόμοιες βιομηχανικές χρήσεις αλλά μεγάλες κλιματικές επιπτώσεις. Οι ηλεκτρικοί διακόπτες μονώνονται με χρήση F-Gas SF6.
«Ο κλάδος ανησυχεί», ανέφερε χαρακτηριστικά μια επιστολή του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου (AmCham) στις αρχές του 2023, ιδιαίτερα σχετικά με έναν περιορισμό στους διακόπτες υψηλής τάσης, που πολύ λίγες εταιρείες θα μπορούσαν να παράγουν.
Τόσο η Eurelectric όσο και η AmCham ανησυχούν ότι η κίνηση θα «περιόριζε τον ανταγωνισμό» – και θα έθετε σε κίνδυνο τη δημιουργία του δικτύου.
Οι νόμοι, που ρυθμίζουν τους διακόπτες και τους μετασχηματιστές, παίζουν μεταξύ τους επειδή οι συσκευές κατασκευάζονται συχνά από την ίδια εταιρεία στην ίδια τοποθεσία.
«Μεγάλο μέρος αυτού του εξοπλισμού κατασκευάζεται επίσης από τις ίδιες εταιρείες που κατασκευάζουν μετασχηματιστές – επομένως έχουν επίσης αυτόν τον [κανονισμό F-Gas] στο πιάτο τους», εξηγεί η Joannes Laveyne, βοηθός ερευνητής στο εργαστήριο ηλεκτρικής ενέργειας του Πανεπιστημίου της Γάνδης.
